Kiedy dziecko coś boli

W jaki sposób dzieci reagują na ból?/ fot. Fotolia
Wraz z wiekiem zmienia się u dziecka rozumienie bólu i reakcja na niego. Już u kilkumiesięcznego dziecka bólowi towarzyszy lęk. W jakim wieku dziecko zaczyna sobie radzić z bólem?
/ 22.05.2011 14:19
W jaki sposób dzieci reagują na ból?/ fot. Fotolia

I. Obuchowska i M. Krawczyński (1991) twierdzą, że do bólu nie można się przyzwyczaić, nie ma adaptacji do bodźca bólowego. Ból zbyt silny i trwający długo zdaniem A. Wyszyńskiej (1987) staje się czynnikiem uszkadzającym tkanki organizmu, a wywołując przykre emocje – staje się także czynnikiem dezintegrującym zachowanie jednostki.

Przeczytaj: Czym jest ból?

Lęk wzmacnia ból

Z. Cackowski (1995) twierdzi, że na intensywność bólu wpływają rożne czynniki pozasomatyczne, na przykład lęk. Wzmaga on nasilenie bólu, a to z kolei podwyższa napięcie lękowe, tworząc trudne do przerwania błędne koło (Jarosz, 1983). Ponadto ból wyzwalający lęk prowadzi do agresji lub biernego poddawania się – rezygnacji. Są to dwa skutki ekstremalne. Ból uwikłany w lęk wyzwala mieszane stany uczuciowe, w których zależnie od konkretnej sytuacji chorego występuje naprzemiennie agresywne rozdrażnienie, to znów cierpliwość, poczucie bezradności i krzywdy, to znów nadzieja (Obuchowska, Krawczyński, 1991, s. 33).

Nie wiadomo, ilu młodych ludzi cierpi na ból w całym kraju. W USA takich dzieci jest około 10 milionów (Brzostek, 2003, s. 60).

Zobacz też: Ból w depresji

Jak wraz z wiekiem zmienia się postrzeganie bólu?

Badania empiryczne przytaczane przez W. Pilecką (2002) dowodzą, że poziom poznawczy dziecka determinuje rozumienie bólu i sposoby jego redukcji. T. Dangel (1993) twierdzi, że dzieci rozumieją podstawowe pojęcie bólu w bardzo młodym wieku i potrafią opisać zarówno jego emocjonalne, jak i fizyczne aspekty. Zmiany, jakie dokonują się w tym zakresie, przedstawione są poniżej:

Wiek Pojmowanie bólu
0–3 miesiące Brak widocznego rozumienia bólu: pamięć bólu jest prawdopodobna, lecz nie potwierdzona ostatecznie: dominują reakcje postrzegane przez otoczenie, np. charakterystyczny grymas twarzy.
3–6 miesięcy Niemowlęca odpowiedź na ból uzupełniona reakcją złości.
6–18 miesięcy Rozwija się lęk przed sytuacjami związanymi z bólem: pojawiają się słowa charakterystyczne dla bólu; możliwość umiejscowienia bólu.
do 6 lat Myślenie prelogiczne: myślenie konkretne, egocentryzm.
7–10 lat Konkretne myślenie operacyjne; umiejętność wyróżnienia siebie z otoczenia; stosowanie metod radzenia sobie z bólem.
od 11 lat Myślenie logiczne: myślenie abstrakcyjne, introspekcja: stosowanie poznawczych i intelektualnych metod radzenia
sobie z bólem.

Źródło: Dangel, 1993, s. 12.

Fragment pochodzi z książki „Dziecko z chorobą nowotworową – problemy psychopedagogiczne”, Beata Antoszewska (Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2008). Publikacja za wiedzą wydawcy.

Redakcja poleca

REKLAMA