Błędy wychowawcze rodziców – wpływ na dziecko z ADHD
Samoocena, poczucie kompetencji i rozwój społeczny dziecka w dużej mierze zależą od jego najbliższego otoczenia. Objawy niedostosowania społecznego mogą się nasilać na skutek błędów wychowawczych u rodziców. (…) Rozwój społeczny dziecka z ADHD jest szczególnie utrudniony w rodzinach, które na problemy dziecka reagują biciem, karami, krzykiem lub przeciwnie – wykazują całkowity brak zainteresowania jego zachowaniem. Jest to kolejny przykład tego, że skrajne postawy nigdy się nie sprawdzają. Niekorzystne są dla dziecka labilność (niestałość) stosowanych metod wychowawczych i zachowań rodziców, brak konsekwencji zachowania, szukanie nowych sposobów wychowawczych połączone z bezradnością i rezygnacją czy surowymi karami za przewinienia. W takich warunkach każdemu dziecku trudno byłoby się połapać, o co właściwie chodzi rodzicom. Równie niekorzystna jest niespójność postaw wychowawczych między rodzicami. Rygoryzm u jednego z nich i pobłażliwość drugiego, odwoływanie przez jednego z nich decyzji podjętych przez drugiego, ustalanie sprzecznych zasad obowiązujących w domu to gwarancja dużych kłopotów wychowawczych.
Nagradzanie dziecka – gwarancją sukcesu wychowawczego
Złym pomysłem jest karanie dziecka fizycznie lub krytykowanie. Może to mieć niekorzystny wpływ na jego rozwój. Lepszym i bezpieczniejszym sposobem wpływania na zachowanie jest wzmacnianie pozytywne, czyli nagradzanie właściwych zachowań dziecka. Nagradzanie jest łatwe! Okazuje się, że dla dziecka nagrodą może być nawet to, że rodzic zauważa jego zachowanie („O, bawisz się w dom”), chce robić to, co ono („Hm, ja też będę rysował bałwanka tak jak ty”), lub je pochwali („Dziękuję, bardzo się cieszę, że umyłaś naczynia”). Dziecko musi się nauczyć, jakie zachowania rodziców są informacją, że to, co robi, jest mile widziane i akceptowane. Można również prowadzić bardziej wymierny sposób nagradzania, przyznając dziecku punkty za różne pożądane zachowania. Za uzbieranie wcześniej określonej sumy punktów może ono takie otrzymać nagrody, jak: dodatkowa godzina zabawy, „czas specjalny” spędzony tylko z mamą (bez udziału młodszego braciszka), wycieczka do zoo, na pływalnię lub do kina. Aby uniknąć późniejszych komplikacji, lepiej nie stosować nagród materialnych, wiążących się z dużymi wydatkami. Bardziej wartościowy jest czas spędzony z rodzicem na wspólnej aktywności, zabawie.
Polecamy: Kretyn. Czy takie imię wybrałeś dla dziecka?
Skuteczne kary
Wprowadzenie w życie powyższych wskazówek pozwala również na skuteczne karanie dziecka za niewłaściwe zachowanie. Skoro nagrodami są poświęcenie mu uwagi i aprobata, karą może być ich zabranie – niepatrzenie na nie, nieuśmiechanie się, milczenie, ignorowanie. Jeśli dziecko zachowuje się w sposób agresywny i destrukcyjny w czasie wspólnej zabawy, należy ją przerwać. W przypadku stosowania systemu punktowania zachowań karą może być odebranie określonej liczby punktów. Często zalecaną i skuteczną formą kary jest „przerwa”. Polega ona na tym, że w sytuacji gdy dziecko niewłaściwie się zachowuje, odsyła się je na miejsce kary – może to być krzesło lub pokój. Dziecko musi tam pozostać, dopóki rodzic nie pozwoli mu na opuszczenie tego miejsca.
Fragment książki „Dzieciństwo i dorastanie z ADHD. Rozwój dzieci nadpobudliwych psychoruchowo: zagrożenia i możliwości wsparcia”, Tomasz Hanć.
Czytaj też: Jakie są rodzaje cyberbullyingu?
