Skąd się biorą dźwięki? Ile gwiazd jest na niebie? Przedszkolaki zadają tysiące pytań. Na wiele z nich uda się znaleźć odpowiedzi za pomocą zwykłych rzeczy mnóstwo pomysłów na rodzinne eksperymentowanie.
1. Jak wygląda dźwięk?
Potrzebne wam będą: miska, plastikowa folia, trochę ryżu, metalowa patelnia, drewniana łyżka.
Co zrobić? Naciągnij folię na plastikową miskę. Razem z dzieckiem nasypcie na folię ryż. Zbliż do miski patelnię (dnem do góry, patelnia powinna się znajdować ok. 10 cm od miski). Uderzaj w dno patelni drewnianą łyżką, uważając, żeby naczynia się nie zetknęły. Po chwili zauważycie, że ziarenka ryżu zaczną nieco podskakiwać.
Dlaczego tak się dzieje? Dźwięk, który dociera do naszych uszu, to drgania powietrza (dopiero nasze ucho, a potem mózg, jest w stanie przetworzyć je na odgłosy, które słyszymy). Uderzanie w patelnię powoduje pojawienie się w powietrzu fal dźwiękowych, które sprawiają, że miska zaczyna drgać (czego nie zauważamy). Jej wibracje wprawiają ziarenka ryżu w ruch.
2. Balon, który sam się dmucha
Potrzebne wam będą: pusta plastikowa butelka, np. po wodzie mineralnej lub soku, balonik.
Co zrobić? Włóżcie butelkę na 15 minut do zamrażalnika (uwaga: butelka musi być bez korka). Po wyjęciu na szyjkę butelki naciągnijcie balonik, a potem włóżcie butelkę pod strumień ciepłej, a następnie gorącej wody. Po 2–3 minutach balon sam się nadmucha. Gdy ponownie włożycie butelkę na kilka minut do zamrażalnika, balonik znów stanie się malutki.
Dlaczego tak się dzieje? Ciecze, ciała stałe i gazy powiększają swoją objętość w trakcie ogrzewania, ponieważ w wyższej temperaturze ich cząsteczki szybciej drgają. W zamrażalniku ochłodziła się nie tylko butelka, ale ochłodziło się też powietrze, które się w niej znajdowało. Gdy potem butelka znajduje się pod strumieniem gorącej wody, ogrzewa się też znajdujące się w niej powietrze. Im ono cieplejsze, tym większa jego objętość (dlatego balonik sam się nadmuchał). Ochłodzenie powietrza w butelce powoduje zmniejszenie objętości powietrza, dlatego balon znów robi się mały.
3. Poduszkowiec
Potrzebne wam będą: płyta CD, balon, plastikowy korek z dzióbkiem (np. od butelki z napojem dla dzieci albo z butelki po detergentach), klej szybko schnący.
Co zrobić? Korek dokładniej przyklej do płyty CD. Nadmuchaj balon i naciągnij go na korek. Ustaw poduszkowiec na podłodze (nie może być na niej dywanu). Lekko popchnij poduszkowiec. Zacznie sunąć po podłodze.
Dlaczego tak się dzieje? Między płytą CD a podłogą wytwarza się poduszka powietrzna. Płyta nie dotyka bezpośrednio do podłoża i dzięki temu z łatwością się po nim posuwa.
4. Hodujemy kryształ
Potrzebne wam będą: szklanka, cukier, spinacz biurowy, nitka, ołówek.
Co zrobić? Wlej do szklanki (prawie do pełna) gorącą wodę. Wsypuj do szklanki po łyżeczce cukru, mieszaj łyżeczką. Staraj się rozpuścić jak najwięcej cukru, zanim woda ostygnie. Na końcu nitki zawiąż spinacz. Drugi koniec nitki przywiąż do ołówka. Ołówek połóż na szklance w taki sposób, by spinacz był zanurzony w wodzie. Pozostaw szklankę na przynajmniej dwie doby w chłodnym pomieszczeniu (tylko nie wstawiaj jej do lodówki). Po dwóch dniach na spinaczu wytworzą się piękne kryształy.
Dlaczego tak się dzieje? Gorąca woda jest świetnym rozpuszczalnikiem (dlatego cukier zawsze lepiej rozpuszcza się w ciepłej wodzie niż w zimnej), zmieści się w niej sporo cukru. Gdy woda stopniowo stygnie, nadmiar rozpuszczonego cukru musi się gdzieś odłożyć: dlatego na spinaczu powoli wytwarzają się kryształki cukru. Podobne doświadczenie możecie przeprowadzić z solą kuchenną i porównać, które kryształy będą większe i ładniejsze.
5. Wędrówka kontynentów
Potrzebne wam będą: głęboka patelnia, kawałki cienkiego styropianu, nożyczki, flamaster.
Co zrobić? Na styropianie narysuj zarys kontynentów (najlepiej, jeśli w atlasie geograficznym lub w internecie znajdziesz, jak kiedyś wyglądały połączone). Wytnij kontynenty. Wspólnie z dzieckiem nalejcie trochę zimnej wody do głębokiej patelni. Postawcie ją na kuchence i ułóżcie kontynenty na środku, jak najbliżej siebie. Zacznij podgrzewać wodę. Po chwili zaobserwujecie, że kontynenty zaczynają się rozsuwać.
Dlaczego tak się dzieje? Płyty kontynentalne poruszają się w wyniku działania tzw. prądów konwekcyjnych, które powstają w wodnym płaszczu Ziemi. To właśnie z powodu tych prądów kontynenty wciąż zbliżają się do siebie albo oddalają. Tego typu prądy występują wszędzie tam, gdzie mamy do czynienia z różnicą temperatur. Wytworzyliście je także na patelni z wodą, podgrzewanej od dołu. Jakie to ciekawe. I proste, jak nauka!
Kreatywne zabawki dla dzieci bez przepłacania! Korzystaj z okazji publikowanych na stronie Empik kod rabatowy.
