Rozwój układu pokarmowego zaczyna się już w 3. tygodniu życia płodowego. W okresie ciąży dziecko przygotowuje się do funkcjonowania poza organizmem mamy, a w momencie urodzenia układ pokarmowy, choć jeszcze nie w pełni dojrzały, jest gotowy do podjęcia swoich najważniejszych funkcji, czyli trawienia i wchłaniania składników odżywczych niezbędnych do prawidłowego wzrostu i rozwoju dziecka.
Prawidłowe żywienie odgrywa kluczową rolę przez cały okres ciąży oraz w pierwszych latach życia, wywierając wpływ na metabolizm dziecka w przyszłości. Zależność między odpowiednim żywieniem a jakością życia dziecka teraz i w przyszłości nazywamy programowaniem żywieniowym we wczesnym okresie życia, a ten niezwykle ważny czas w życiu małego człowieka określamy mianem 1000 pierwszych dni.
Wspieranie przez prawidłowe żywienie
Po urodzeniu układ pokarmowy dziecka nadal się rozwija i doskonali swoje funkcje. Zarówno w okresie niemowlęcym, jak i w pierwszych latach życia cechują go pewne odrębności, które sprawiają, że jest wrażliwy i delikatny. Z tego powodu maluchy wymagają szczególnego postępowania, które obejmuje przede wszystkim prawidłowe żywienie. Zgodnie z rekomendacjami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) oraz pediatrycznych towarzystw naukowych dziecko powinno być karmione wyłącznie pokarmem matki do ukończenia 6. miesiąca życia, a karmienie naturalne można kontynuować nawet do 2. roku życia. Karmienie piersią jest najlepszym sposobem żywienia zapewniającym dziecku harmonijny rozwój i niosącym wiele korzyści zdrowotnych, a ilość i jakość składników pokarmu matki jest optymalnie dostosowana do zmieniających się potrzeb rosnącego malucha.
Jak nauczyć dziecko zdrowo żyć?
Błonnik dla brzuszka dziecka po 1. roku życia
Układ pokarmowy dojrzewa i doskonali się w czasie pierwszych lat życia. Większość enzymów trawiennych w przewodzie pokarmowym dziecka osiąga pełnię wydzielania pod koniec 1. roku życia. W tym czasie dojrzewa motoryka układu pokarmowego i zazwyczaj ustępują różne zaburzenia czynnościowe, charakterystyczne dla okresu niemowlęcego, jak ulewania czy czynnościowe zaburzenia oddawania stolca.
Czynność przewodu pokarmowego jest regulowana między innymi przez składniki diety, a szczególnie przez błonnik pokarmowy. Jest to grupa związków pochodzenia roślinnego, nietrawiona przez przewód pokarmowy człowieka. I właśnie ta cecha czyni błonnik cennym dla brzuszka malca. Błonnik pokarmowy występuje w produktach zbożowych, warzywach i owocach. Składa się z wielu frakcji: celulozy, ligniny, hemicelulozy, gum, śluzów i pektyn. Każda z tych składowych pełni ważne dla zdrowia funkcje. Błonnik pokarmowy usprawnia perystaltykę jelit, reguluje wypróżnienia i zapobiega zaparciom.
Dlatego jest ważnym komponentem diety i powinien znaleźć się w codziennym jadłospisie każdego małego dziecka. Niestety dieta dzieci powyżej 1. roku życia często nie dostarcza odpowiednich ilości błonnika pokarmowego. Układ pokarmowy dziecka w wieku 2-3 lat nadal cechuje dość duża przepuszczalność nabłonka jelitowego, co sprzyja przenikaniu różnych alergenów i zwiększa częstość alergii pokarmowej w tej grupie wiekowej.
Rozszerzanie diety
W 2. roku życia zapotrzebowanie energetyczne organizmu zmniejsza się, ponieważ maleje tempo wzrastania. Ważne jest ograniczenie w diecie tzw. cukrów dodanych, czyli wysokosłodzonych syropów, cukru i innych substancji słodzących wprowadzanych do żywności w trakcie jej produkcji. Wskazane jest natomiast spożywanie wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, wpływających korzystnie na rozwój układu nerwowego i siatkówki oka u małych dzieci. Powinny stanowić one do 10% zapotrzebowania energetycznego, co odpowiada spożyciu 1-2 porcji tłustych ryb morskich tygodniowo.
Nadal bardzo istotne jest regularne przyjmowanie posiłków. Dieta dziecka powinna być stopniowo i systematycznie rozszerzana i nie należy zrażać się chwilowymi niepowodzeniami. Maluch musi zaakceptować nowe smaki i zmieniającą się konsystencję pokarmów. Warto umożliwić dziecku samodzielne spożywanie posiłków, akceptując dotykanie jedzenia i jedzenie rączkami.
Odpowiednia dieta wpływa bezpośrednio na prawidłowy rozwój dziecka oraz odgrywa niezwykle ważną rolę w profilaktyce wielu przewlekłych chorób, np. otyłości, nadciśnienia tętniczego czy cukrzycy. Jest to również kluczowy okres kształtowania prawidłowych nawyków żywieniowych wymagający od rodziców cierpliwości i konsekwencji, ale z całą pewnością procentujący w przyszłości.
Cukier - wróg czy przyjaciel w diecie dziecka?
