Czym jest kwas foliowy i gdzie go znaleźć?
Kwas foliowy należy do rozpuszczalnych w wodzie witamin z grupy B. Jako związek syntetyczny, znalazł zastosowanie w suplementach diety oraz w farmaceutycznych produktach leczniczych.
Naturalnie w żywności występują zredukowane pochodne kwasu foliowego zwane folianami. Występują one w produktach żywnościowych, zarówno pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego. Najbogatszymi źródłami folianów są zielone warzywa takie jak: sałata, brokuły, brukselka, szpinak, kapusta włoska, szparagi czy kalafiory. Duże ilości folianów zawierają również nasiona roślin strączkowych takie jak groch, soja czy fasola. Bogate w foliany są również drożdże. Spośród produktów pochodzenia zwierzęcego, cennym źródłem folianów są podroby, a przede wszystkim wątroba.
Ciąża, czyli zmiany
Wprowadzenie zdrowej diety to najczęściej podejmowany krok przez kobiety planujące ciążę. Tendencja ta jest zauważalna szczególnie w Polsce: aż 84% badanych Polek zmieniło dietę na bardziej zdrową, aby przygotować się do ciąży.1
70% kobiet w Polsce zdecydowanie zgadza się z tym, że istnieje „potrzeba podjęcia niezbędnych kroków przed zajściem w ciążę , które przyczyniają się do optymalnego rozwoju dziecka”. We Francji z tym stwierdzeniem zgadza się tylko 30% kobiet.
64%Polek zaprzestaje lub ogranicza picie alkoholu przygotowując się do ciąży.
Dlaczego należy suplementować kwas foliowy?
Celem przyjmowania kwasu foliowego przed ciążą oraz w pierwszym jej trymestrze jest ograniczenie powstawania wad układu nerwowego u płodu. Korzystne działanie kwasu foliowego, przyjmowanego w okresie poprzedzającym zajście w ciążę (co najmniej 6 tygodni przed koncepcją) oraz przez pierwsze dwa trymestry ciąży, zostało wielokrotnie potwierdzone w badaniach klinicznych.
Kto stosuje się do zaleceń?
Tylko 60% kobiet będących po raz pierwszy matkami w Belgii i w Niemczech bierze suplementy z kwasem foliowym lub suplementy diety dla ciężarnych zgodnie z zaleceniem. We Francji spożywa je tylko 30% kobiet będących po raz pierwszy matkami. Polki są najbardziej zdyscyplinowane – ich znaczna większość stosuje się do zaleceń.
Kobiety – we Francji, w Belgii i w Niemczech – częściej stosują się do porad dotyczących unikania stresu, stosowania zdrowej diety i ograniczenia spożycia alkoholu niż spożywania suplementów.
Polki zupełnie odwrotnie. Uważają, że prawidłowa suplementacja witaminowa i stosowanie zdrowej diety mają większe znaczenie dla prawidłowego przebiegu ciąży niż unikanie stresu.
Dwa najczęstsze powody, dla których kobiety planujące ciążę lub będące w ciąży nie zażywają suplementów diety zawierających kwas foliowy, to brak wiedzy o tym, iż powinny je spożywać lub przekonanie, że ich dieta jest zdrowa i dostarcza wystarczającej ilości witamin.
Przekonanie, że dotychczasowa dieta kobiety z łatwością pokryje wymogi odżywcze związane z ciążą, często jest błędne. Bez suplementacji diety spożycie folianów wynosi w Europie jedynie od 122 do 339 mikrogramów dziennie, co pokazuje, jak trudno jest samą dietą pokryć zapotrzebowanie kobiety ciężarnej na foliany. Na przykład pozyskanie z diety 400 mikrogramów folianów dziennie równa się zjedzeniu 13 pomarańczy (około 2 kg)!
Zobacz także: Upławy w czasie ciąży - czy to normalne?
Kwas foliowy a foliany
7 na 10 wszystkich ankietowanych kobiet nie ma świadomości różnicy między folianem a kwasem foliowym (kwas foliowy to substancja syntetyczna, która ulega przekształceniu w organizmie człowieka, zaś naturalnie w żywności występują foliany).
Foliany biorą udział w wielu procesach metabolicznych organizmu. Wpływają na prawidłowe funkcjonowanie tkanek i narządów organizmu poprzez swoje wielokierunkowe działanie. Uczestniczą w podziałach komórek oraz wytwarzaniu krwinek czerwonych, czyli we wszystkich procesach, które intensyfikują się w czasie ciąży. Przyczyniają się do wzrostu tkanek matczynych w czasie ciąży. Uczestniczą również w przemianie homocysteiny, regulując stężenie tego aminokwasu.
W przypadku kobiet planujących ciążę, kobiet ciężarnych i karmiących zapotrzebowanie na foliany jest szczególnie duże ze względu na powiększającą się objętość macicy, rozwój łożyska czy wzrost objętości krążącej krwi.
Kiedy rozpocząć suplementację kwasu foliowego?
Odpowiednia podaż folianów ma szczególne znaczenie w okresie poprzedzającym ciążę i w pierwszym trymestrze. Według ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego zalecane spożycie folianów dla osób dorosłych wynosi 400 μg dziennie, w przypadku kobiet planujących ciążę, kobiet ciężarnych i karmiących to zapotrzebowanie jest szczególnie duże.
Z ankiety wynika również, że Polki, które już mają dzieci, częściej biorą kwas foliowy podczas kolejnych ciąż niż kobiety będące matkami po raz pierwszy. Ponadto korzystanie z suplementów diety dla ciężarnych częściej ma miejsce po potwierdzeniu ciąży. Istotne jest jednak , aby rozpocząć suplementację nawet 3 miesiące przed planowanym zajściem w ciążę, by zapewnić dostateczny poziom folianu we krwi przed poczęciem.
Rola ginekologa – uświadamiać
Profesor Krzysztof Drews, ginekolog z Ginekologiczno-Położniczego Szpitala Klinicznego w Poznaniu mówi: „Wielu Europejkom najwyraźniej umykają kluczowe wiadomości na temat suplementacji kwasem foliowym.
Cieszy jednak fakt, że Polki są dobrze poinformowane i wiele spośród nich go zażywa. To bardzo dobra wiadomość, bo zwykła dieta w większości przypadków nie pokrywa zapotrzebowania na foliany przed zajściem w ciążę i w jej trakcie. Kluczową rolę w przekazywaniu tej wiedzy wszystkim kobietom, a w szczególności tym, które planują ciążę po raz pierwszy, odgrywają ginekolodzy”.
Ginekolodzy odgrywają kluczową rolę w przekazywaniu informacji i udzielaniu porad kobietom w ciąży czy planującym ciążę. W Polsce stosunkowo częstym źródłem wiedzy co do prawidłowego przygotowania się do ciąży oprócz specjalistów jest również internet.
Jaki suplement wybrać?
W organizmie niektórych kobiet może wystąpić niekorzystny układ genów, wpływający na upośledzenie aktywności jednego z enzymów zwanego reduktazą 5,10-metylenotetrahydrafolianową (MTHFR). Zmiana aktywności tego enzymu może skutkować zaburzeniem przemiany aminokwasu zwanego homocysteiną.
Kwas foliowy jest substancją syntetyczną, która wymaga przekształcenia w organizmie. U niektórych kobiet może dochodzić do zaburzenia tego procesu. Rozwiązaniem jest spożywanie formy już przekształconej (L-metylofolian wapnia). L-metylofolian wapnia jest formą naturalnie występującą we krwi.
1Ankieta Femibion na temat planowania ciąży, przeprowadzona na grupie 651 kobiet w okresie od maja do lipca 2012 r., w czterech europejskich krajach: Belgii, Francji, Niemczech i Polsce, metodą online przez agencję badawczą Opinion Health. Wyniki raportu zostaną udostępnione na życzenie.
Źródło: materiały prasowe Weber Shandwick/kb
Zobacz także: Jak rozpoznać zbliżający się poród?
