- Kiedyś przypisywano pisankom magiczną moc. Wydmuszki wkładano na szczęście pod fundamenty domów i zakopywano na rozstaju dróg, aby odpędzić złe duchy – opowiada Wanda Gotkiewicz, artystka ludowa.
Dawniej na wsiach pisanki dawano sobie w prezencie. Zakochani obdarowywali się jajkami w kolorze czerwonym. Ludziom znaczącym wypadało dać pisanki zielone lub czarne. Najlepsza pisankarka przygotowywała pisanki dla księdza.
Pani Wanda maluje jajka od dziecka. Pierwsze pisanki malowała farbami akwarelowymi. Później zobaczyła w telewizji jak malować szpilką.
– Rysowanie jajek szpilką to technika batikowa. Używamy do niej wosku pszczelego, który roztopiony nakładamy łepkiem od szpilki na wydmuszkę rysując wzór. Następnie farbujemy jajka w zimnym barwniku i po zabarwieniu ściągamy wosk – mówi artystka.
Według pisankarki najłatwiejszym sposobem zdobienia jajek jest rysowanie specjalnym lejeczkiem. Jest on zrobiony z cienkiej blaszki (najlepiej z puszki), do którego wkłada się kawałek pszczelego wosku. Podgrzewa się go nad ogniem i płynnym woskiem rysuje wzory na jajku. Później farbuje się go i usuwa wosk tak jak przy metodzie batikowej.
Najbardziej znane są pisanki drapane tzw. kraszanki. Aby je wykonać najpierw musimy ufarbować jajko, a potem wedle upodobania drapiemy jakimś ostrym narzędziem (igłą, żyletką, nożem) wzory. Warto przy tej metodzie użyć naturalne barwniki.
- Jajko ugotowane w obierkach z cebuli farbuje się na brązowo, w korze olchy da nam kolor czarny, w korze jabłoni – żółty, w zbożu ozimym – zielony, a orzech włoski da nam barwę ciemnego brązu – mówi pisankarka.
- Zdaję sobie sprawę, że wykonywanie pisanek nie jest łatwe, dlatego szczególnie dzieciom polecam jajka oklejane kolorowymi papierami samoprzylepnymi. Dzieciom na pewno przyniesie to dużo frajdy i satysfakcji – radzi artystka.
Sama zaś wykonuje pisanki w przeróżnych technikach. Jednymi z bardziej efektownych, a zarazem bardzo trudnymi i pracochłonnymi są pisanki huculskie. Wykonanie ich zajmuje ok. 7 dni i wymaga wielokrotnego barwienia. Pani Wanda jest jedną z trzech osób w Polsce, która je wykonuje.
Jednak największy podziw budzą te pisanki, które artystka wykonała na jubileusz 2000 roku. Zostały one wysłane do Papieża do Watykanu. Pisanki przedstawiały min. bazylikę św. Piotra i klasztor Jasnogórski. Zdobione jajka kolekcji Wandy Gotkiewicz trafiły również w ręce Biskupów: Jana Chrapka i Edwarda Materskiego.
