Psycholog jest to zawód, który w ostatnim czasie staje się coraz bardziej popularny. Kojarzony przez długie lata z pomocą osobom chorym psychicznie czy w bardzo trudnych sytuacjach życiowych, w tym momencie pojawia się w wielu miejscach i insynuacjach, które wspomagają rozwój człowieka. I tak również jest w przypadku prac z osobami bezrobotnymi.
Psycholog może pomóc osobie poszukującej zatrudnienia na bardzo wielu płaszczyznach. Z pewnością jednym z pierwszych elementów planowania ścieżki zawodowej jest określenie preferencji zawodowych. Nie tylko nasze zainteresowania są istotne przy decyzji o wyborze kształcenia czy konkretnego zawodu. Bardzo ważna kwestią jest nasza osobowość oraz inne czynniki, które warunkują nasze funkcjonowanie w społeczeństwie. I tak psycholog przeprowadza testy, które pomogą zdiagnozować potencjał osobowościowy oraz występowanie i poziom kompetencji społecznych. Oprócz wiedzy merytorycznej, bardzo istotne jest, jak odnajdujemy się w środowisku pracowniczym, w jaki sposób współpracujemy z innymi, jaki styl zachowania dominuje, jak radzimy sobie w trudnych sytuacjach, jak pracujemy pod presją czasu. Testy psychologiczne ułatwią odpowiedzi na szereg pytań związanych z tak zwanymi kompetencjami miękkimi. I tak pozwolą określić, czy:
- osoba jest otwarta na innych czy raczej nieśmiała, introwertyczna,
- posiada wrodzoną ciekawość poznawania świata czy raczej jest konwencjonalna w swoich działaniach i opiera się na wcześniejszym doświadczeniu,
- ma potrzebę więzi społecznych i chętnie współpracuje z innymi ludźmi czy woli pracę indywidualną, wykorzystując swój zmysł związany z myśleniem logicznym, technicznym czy manualnym,
- odnajduje się w działaniu pod presją czasu czy raczej woli pracę systematyczną, krok po kroku realizując swoje zadania
- czy jest kreatywna i elastyczna czy raczej skupia się na określonych wcześniej zasadach i postępuje według
- czy posiada umiejętność radzenia sobie w sytuacjach stresowych, jaki styl radzenia sobie z problemami jest dla niej charakterystyczny
- czy ma preferencje osobowościowe lidera, czy woli być przełożonym i wydawać polecenia czy podwładnym i je tylko wykonywać
- w jakich zadań najlepiej się realizuje
- czy jest osobą komunikatywną, czy łatwo nawiązuje relacje interpersonalne
- czy jest stabilna emocjonalnie itd.
Wiele z tych cech jest kluczowym elementem przy wyborze kandydata do pracy. Wiedzę merytoryczną można uzupełnić szkoleniami, dodatkowym kształceniem, natomiast bardzo ciężko jest zmienić postawy i system wartości człowieka. Dlatego też pracodawca woli zatrudnić osobę, która jak najbardziej będzie odpowiadała jego preferencjom pod względem osobowościowym, nawet wówczas jeśli są jakieś braki na poziomie wiedzy niż osobę, która nie posiada takich cech jak empatia, umiejętność współpracy, bezkonfliktowość itd.
Kolejnym elementem w poszukiwaniu pracy, w którym jest pomocny psycholog to rozmowa, która może być motywująca do aktywności na rynku pracy. Wiele osób, które przez dłuższy okres czasu bezskutecznie szukają zatrudnienia mogą mieć momenty zwątpienia, zniechęcenia, obniżenia własnej wartości, brak wiary we własne siły. Rozmowa z psychologiem pomoże zrozumieć mechanizmy, które pojawiają się w różnych fazach bezrobocia. Psycholog podpowie jak sobie w takiej sytuacji radzić, jakie techniki zastosować, aby nie zniechęcić się w procesie poszukiwania pracy.
Bardzo często jest tak, że osoby bezrobotne mają różnorodne problemy prywatne i to jest główną przyczyną niepowodzeń na rynku pracy. Osoba, która jest gotowa do podjęcia pracy powinna być świadoma tego, iż może wykonywać obowiązki pracownicze i nie będzie to rozbieżne z jej przekonaniami lub aktualną sytuacją życiową.
Często zdarza się tak, że kobiety, które mają małe dzieci, są naciskane przez mężów, aby podjęły pracę z powodów finansowych. I tu następuje niezgodność w systemie wartości kobiety, która z jednej strony chciałby wnieść wkład finansowy w budżet domowy, a jednocześnie nie jest gotowa na pozostawienie dziecka pod opieką innej osoby lub instytucji. Często takie kobiety podświadomie zniechęcają do siebie pracodawców, zupełnie nie zdając sobie sprawy, że tak naprawdę chęć pozostanie w domu jest na tyle silna, że nie są jeszcze gotowe do podjęcia zatrudnienia. Taka sytuacja dotyczy bardzo wielu osób, które nie mają uporządkowanych spraw prywatnych czy też ich stan emocjonalny nie jest na tyle stabilny aby podołać obowiązkom zawodowym.
Psycholog posiada fachową wiedzę dotyczącą spostrzegania różnych zachowań, odczytywaniu emocji na podstawie różnorodnych sygnałów. Dlatego też jest bardzo dobrym źródłem informacji dotyczących autoprezentacji czyli zaprezentowaniu się jak najkorzystniej przyszłemu pracodawcy. Rozmowa kwalifikacyjna jest momentem, kiedy kandydat do pracy ma szansę na przedstawienie się pracodawcy w jak najlepszym świetle. Niestety brak znajomości podstaw mowy niewerbalnej może prowadzić do tego, że wysyłamy pracodawcy sprzeczne komunikaty, a tym samym można nas odebrać jako osoby, które nie budzą zaufania, próbujące ukryć jakieś informacje, nieszczere czy zamknięte w sobie. Krótkie ćwiczenia z tego zakresu pomogą zrozumieć w jaki sposób przedstawić swoją kandydaturę jako osoby rzetelnej, odpowiedzialnej oraz komunikatywnej.
Jak widać jest szereg problemów w związku z przygotowaniem się do poszukiwania pracy. Aby jak najlepiej odnaleźć się na obecnym rynku pracy, dobrze skorzystać z pomocy specjalistów – psycholog jest jednym z nich.
