Niewiele osób jest zadowolonych z emerytury wyliczonej przez ZUS i OFE. Ty także? Możesz to zmienić, już teraz odkładając pieniądze na lepszą przyszłość.
System emerytalny w Polsce składa się z trzech filarów:
I – ZUS, II – Otwarte Fundusze Emerytalne (OFE) i III – dobrowolne ubezpieczenie na przyszłą emeryturę. W ramach III filaru masz Indywidualne Konto Emerytalne (IKE) i inne formy oszczędzania. Właśnie tę ostatnią opcję weźmiemy pod lupę.
Indywidualne Konto Emerytalne (IKE)
Jedną z istotnych zalet IKE jest to, że zyski od pieniędzy gromadzonych na nim są zwolnione z podatku od zysków kapitałowych (tzw. podatku Belki – wynosi on 19 proc.). Ale tylko wtedy, gdy nie wypłacisz ich przed osiągnięciem wieku emerytalnego, a ponadto gromadziłaś oszczędności przez co najmniej 5 lat.
Aby założyć własne IKE, trzeba mieć ukończone 16 lat i mieszkać w Polsce. Osoby niepełnoletnie (16–18 lat) mają prawo wpłacać pieniądze na IKE tylko w roku, w którym były zatrudnione na podstawie umowy o pracę i w wysokości nieprzekraczającej uzyskanych w ten sposób dochodów. To oznacza, że rodzice nie mogą założyć IKE np. w prezencie niepełnoletniemu dziecku. Nie może ono też przekazać na IKE pieniędzy zarobionych w czasie wakacyjnej pracy na umowę-zlecenie.
Jeśli jesteś pełnoletnia, możesz oszczędzać w IKE niezależnie od tego, czy pracujesz i na jakiej podstawie. Nie ma górnej granicy wieku dla osoby, która chce w ten sposób gromadzić kapitał na emeryturę.
IKE może założyć także emeryt pod warunkiem, że nie zrobił tego już wcześniej i nie wypłacił z takiego konta pieniędzy.
Ty decydujesz, w jakim terminie i z jaką częstotliwością będziesz wpłacać na IKE. Możesz to robić regularnie, np. co miesiąc, albo jednorazowo, np. na początku roku.
Również wysokość wpłat na IKE zależy tylko od ciebie. Możesz wpłacać różne kwoty (np. 100, 500 czy 1000 zł) w zależności od tego, na ile pozwoli ci twoja sytuacja materialna. Ogranicza cię jedynie górny limit składki – rocznie wpłata na IKE nie może przekroczyć 300 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok (w 2011 roku to w sumie 10 070 zł). Jeśli wpłacisz większą sumę, bank czy fundusz inwestycyjny, w którym masz IKE, zwróci ci nadpłaconą kwotę lub przekaże ją na inny rachunek, na którym już jednak będzie ona podlegała opodatkowaniu.
Gdzie możesz oszczędzać
Przepisy przewidują cztery formy oszczędzania w IKE:
- w banku – np. na specjalnej lokacie lub rachunku bankowym,
- w towarzystwie ubezpieczeniowym w formie polisy na życie z funduszem kapitałowym,
- w biurze maklerskim – na rachunku papierów wartościowych,
- w towarzystwie funduszy inwestycyjnych – w formie funduszy inwestycyjnych.
Dla osób, którym niewiele brakuje do emerytury, korzystniejsze może być IKE w postaci lokaty lub obligacji. Zapewni mniejszy, ale stabilny zysk obarczony mniejszym ryzykiem. Natomiast ci, którzy mają przed sobą jeszcze wiele lat oszczędzania, mogą zdecydować się na papiery bardziej ryzykowne – jednostki funduszy akcyjnych.
Jak założyć IKE?
Wystarczy podpisać umowę z którąś z wymienionych wyżej instytucji, np. z bankiem. Musisz też złożyć oświadczenie, że nie masz już Indywidualnego Konta Emerytalnego w innej instytucji, nie dokonywałaś w danym roku wypłaty transferowej (tzn. nie przenosiłaś pieniędzy do innego IKE) ani nie wypłacałaś pieniędzy z IKE.
Polki o pracy - forum >>
Decyzja o wyborze IKE nie jest ostateczna. Pieniądze możesz dowolnie przenosić z jednej instytucji do drugiej co 12 miesięcy bez dodatkowych opłat.
Wybierając IKE, bierz pod uwagę nie tylko ewentualne zyski, ale realne koszty, jakie będziesz musiała ponieść za prowadzenie takiego rachunku (zapytaj o nie tam, gdzie zakładasz konto, np. w banku czy w biurze maklerskim).
Oszczędzanie bez pośredników
Jeśli nie chcesz płacić za prowadzenie IKE, możesz sama gromadzić pieniądze, np. na koncie oszczędnościowym lub lokacie bankowej.
• Konto oszczędnościowe
Jest zdecydowanie wyżej oprocentowane niż zwykły ROR (obecnie można znaleźć konta oferujące ponad 5 proc. rocznie). Ich zaletą jest to, że możesz wpłacać nawet małe kwoty – 50, 100 zł miesięcznie). Co istotne, z konta można wypłacać pieniądze i to bez utraty oprocentowania. Ale uwaga! W większości banków tylko jedna wypłata w miesiącu jest darmowa. Za kolejne zapłacisz prowizję.
Od zysków z konta oszczędnościowego trzeba zwykle zapłacić podatek Belki. Dlatego warto wybrać takie, na którym odsetki dopisywane są codziennie (tzw. codzienna kapitalizacja odsetek). Dzięki temu istnieje możliwość uniknięcia płacenia podatku od zysków kapitałowych (tzw. podatku Belki).
Po uzbieraniu większej kwoty warto ją przenieść na lokatę, bo ta ma z reguły wyższe oprocentowanie, a zatem więcej możesz zyskać.
• Lokata
Jej założenie jest proste, wystarczy złożyć dyspozycję w banku, aby zablokował część środków zgromadzonych na rachunku (często bank ustala minimalną kwotę, poniżej której nie możesz założyć lokaty). W większości instytucji można wykonać tę czynność przez Internet. Oprocentowanie oszczędności zależy od banku, czasu trwania lokaty i wysokości wkładu (im większa kwota i dłuższy okres lokaty, tym oprocentowanie wyższe). Podobnie jak w wypadku konta oszczędnościowego, warto zwrócić uwagę na częstotliwość kapitalizacji odsetek – im częstsza, tym lepiej dla twoich oszczędności. Wadą lokaty jest to, że nie możesz dopłacać do niej środków w trakcie jej trwania.
• Polisa na życie
Najczęściej przybiera dwie formy: na życie i dożycie. Mając ją, nie tylko zabezpieczasz rodzinę na wypadek nieszczęścia, ale też zapewniasz sobie lepsze życie na emeryturze. Polisa na życie i dożycie gwarantuje, że jeżeli dożyjesz wieku emerytalnego (zwykle 65 lat), ubezpieczyciel wypłaci ci w ratach lub w całości pieniądze, które przez lata odkładałaś na jego koncie.
• Z funduszem inwestycyjnym.
Możesz połączyć troskę o bliskich z zabezpieczeniem sobie starości. W tym ubezpieczeniu ty decydujesz, jaką część składki przeznaczasz na polisę na życie, a jaką na oszczędności. Za tę drugą część towarzystwo ubezpieczeniowe kupi jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych (jakich, to zależy od ciebie). Najbardziej dochodowe, ale też bardziej ryzykowne, są fundusze akcji. Do mniej obciążonych ryzykiem należą fundusze mieszane (akcje i obligacje), a do najbardziej bezpiecznych – fundusze rynku pieniężnego (inwestycje w krótkoterminowe papiery dłużne i lokaty).
Im wcześniej wykupisz polisę, tym więcej uzbierasz na emeryturę.
Warto wiedzieć - Pracowniczy Program Emerytalny (PPE)
Taki program tworzy pracodawca, który chce zapewnić pracownikom wyższą emeryturę. Uczestnikiem PPE może być każda osoba zatrudniona, która ma odpowiedni staż pracy (określa go umowa zakładowa, mogą to być np. trzy miesiące). Część składki (maks. 7 proc. twoich zarobków) płaci za ciebie firma, resztę – ty. Sama określasz wysokość składek, ale ich suma w ciągu roku nie może przekraczać 150 proc. maksymalnej wpłaty do IKE (czyli 15 140 zł).
Alicja Hass / Przyjaciółka