Rozwód zawsze jest trudnym doświadczeniem, nawet wtedy gdy obie strony są na niego zdecydowane i uważają, że małżeństwa z pewnością nie da się uratować. Każdy, kogo dotyka problem rozwodu, jak najszybciej chce mieć go za sobą. Przy tej okazji pojawia się często wiele spornych kwestii - jedną z nich jest podział majątku po rozwodzie. Jak podzielić majątek?
Podział majątku na podstawie ugody
Każda para, która przed zawarciem małżeństwa nie podpisywała intercyzy, w chwili zawarcia związku małżeńskiego tworzy wspólnotę majątkową. Oznacza to, że cały dorobek powstały w trakcie małżeństwa, staje się ich wspólnym.
Co wchodzi w skład wspólnego majątku? Są to nie tylko przedmioty nabyte po ślubie, ale m.in. takie dobra jak dochody i zarobki płynące z pracy zawodowej małżonków i powstałe z posiadanych majątków osobistych, czy środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdej ze stron. Jeżeli para zdecyduje się na rozwód, wspólność majątkowa przestaje obowiązywać i konieczny jest podział majątku.
Jeżeli rozpad związku powstał za porozumieniem stron i byli małżonkowie nie mają wobec siebie roszczeń do podziału, wystarczy wizyta u notariusza. Wtedy podział majątku następuje w drodze umowy zawartej między stronami, która zostaje notarialnie poświadczona.
Niestety czasem, nawet pomimo szczerych chęci i zgody, dochodzi do sytuacji, w której nie tak łatwo ocenić przynależność dobra do określonego rodzaju majątku.
Małżeństwa, u których ustała wspólność majątkowa na skutek rozwodu, pomimo ustalonej zgody mogą napotkać trudności w ocenie przydziału dobra do określonego majątku. Może tu chodzić o takie sytuacje jak wspólna działalność gospodarcza, której podział może okazać się szczególnie skomplikowany lub spadek przypisany jednej ze stron. W takich sytuacjach w sprawiedliwym podziale majątku może pomóc sąd, który weźmie pod uwagę wszystkie czynniki dotyczące nabycia dóbr w trakcie małżeństwa – tłumaczy adwokat Grzegorz Buba z Lubina.
Podział majątku uzgodniony za sprawą umowy notarialnej jest szybszym i tańszym rozwiązaniem od sprawy sądowej, jednak trudno o sytuacje, w których nie występuje żaden spór dotyczący posiadanych dóbr. Co więc z pewnością nie wchodzi w skład majątku wspólnego?
Sprawdź inne porady finansowe:
Jaki majątek nie podlega podziałowi po rozwodzie?
Majątek, który nie podlega podziałowi po rozwodzie, to majątek osobisty każdego z małżonków. W jego skład wchodzą wszystkie dobra, które należały do stron przed zawarciem związku małżeńskiego lub zostały zakupione ze środków uzyskanych z posiadanych wcześniej dóbr.
Mogą to być na przykład:
- nieruchomości posiadane przez ślubem,
- dobra zakupione z pieniędzy pochodzących ze sprzedaży majątku osobistego
- dobra odziedziczone i nabyte przez zapis lub darowiznę
- dobra określone przez darczyńcę dla jednej ze stron.
W skład majątku osobistego wchodzą nie tylko te dobra, które zostały nabyte przed zawarciem ślubu. Mogą to być również:
- przedmioty służące zaspokajaniu osobistych potrzeb jednego ze współmałżonków,
- odszkodowania za uszkodzenie ciała lub uszczerbek na zdrowiu lub przedmioty nabyte z pozyskanych w ten sposób środków,
- nagrody osobiste,
- prawa autorskie i pokrewne, ale również wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub innej działalności zarobkowej.
Chociaż prawo jasno określa przynależność każdego możliwego dobra do określonego rodzaju majątku, to czasem sąd może nakazać podział dobra wchodzącego w skład majątku osobistego jednej ze stron. Taka sytuacja może mieć miejsce np. kiedy sąd w postępowaniu ustali jakie nakłady i wydatki zostały poczynione jedną ze stron na utrzymanie majątku osobistego drugiej stron, np. nieruchomości.
W takich przypadkach podlegają one zwrotowi. Środki na ten cel mogą być uzyskane dowolną drogą, np. za sprawą sprzedaży nieruchomości, której problem dotyczy. Problematyczna może być również ocena przynależności dóbr wchodzących w skład majątku osobistego w trakcie trwania małżeństwa.
Podział majątku na drodze sądowej służy nie tylko rozwiązaniu sporu dotyczącego majątku, ale ma również za zadanie ustalić właściwą przynależność dóbr w skomplikowanych sytuacjach, do których potrzebna jest specjalistyczna wiedza. Na przykład to, czy mieszkanie zakupione w trakcie trwania małżeństwa z pieniędzy uzyskanych ze sprzedaży nieruchomości zapisanej jednej ze stron stanowi majątek osobisty małżonka, który odziedziczył nieruchomość, będzie zależeć od tego jakie decyzje i działania w tej mierze podjął spadkodawca – mówi adwokat Grzegorz Buba.
Są pewne wyjątki. Przykładowo w sytuacji, gdy opisane już przedmioty pozyskane przez jedną ze stron za sprawą spadku, darowizny lub zapisu posiadają wyjątek w postaci przedmiotów zwykłego wyposażenia domowego służących do użytku obojga małżonków. Jeżeli darczyńca nie określi jasnej przynależności takich dóbr, to podlegają one majątkowi wspólnemu i mogą być brane pod uwagę w procesie podziału majątku.
Specyfika polskiego prawa rodzinnego wyżej stawia majątkową wspólność od osobistej, kiedy więc pojawiają się wątpliwości do przydziału majątku do którejś z tych grup, najczęściej orzeczony zostanie przydział do majątku wspólnego.
Sprawdź inne porady finansowe:
Jak podzielić majątek po rozwodzie?
Rozstrzygnięcie sporu o podział majątku wspólnego należy zacząć od złożenia odpowiednich dokumentów w sądzie. Wniosek o podział majątku wspólnego należy złożyć do sądu rejonowego właściwego dla miejsca położenia majątku.
Dokument ten powinien zawierać informacje dokładnie określające składniki majątku i przedstawić dowody potwierdzające prawo własności. W przypadku nieruchomości, będących najczęstszą przyczyną sporu, do wniosku należy więc dołączyć odpis z księgi wieczystej.
Jeżeli chodzi o majątek ruchomy, to sąd nie oczekuje specjalnych dokumentów poświadczających przynależność do majątku. W przypadku, gdy jednak wystąpi spór o takie dobra, konieczne będzie przedstawienie dowodów na poparcie swoich racji np. zeznania świadków.
Do wniosku należy również dołączyć dokument poświadczający ustanie wspólności majątkowej jak np. wyrok rozwodowy lub unieważniający małżeństwo. Prawo wystąpienia do sądu o podział majątku nie przedawnia się - wniosek w tej sprawie może być złożony w dowolnym momencie po ustaniu wspólnoty majątkowej. Oczywiście niedopuszczalne jest wystąpienie z tym wnioskiem w sytuacji, kiedy podział majątku został już dokonany.
Warto pamiętać, że nie tylko małżonkowie mogą wystąpić z wnioskiem o podział majątku wspólnego po rozwodzie. W wyjątkowych sytuacjach prawo do tego mają również spadkobiercy, prokurator a nawet wierzyciele – mówi adwokat Grzegorz Buba.
Kiedy istnieje możliwość nierównego podziału majątku?
Istnieje również możliwość zasądzenia nierównego podziału majątku. Taka sytuacja może mieć miejsce w wyjątkowych okolicznościach, kiedy np. jedna ze stron uporczywie nie przyczyniała się do powstawania majątku lub wyraźnie przyczyniła się do rozpadu pożycia. Innym ważnym powodem, dla których majątek może być dzielony inaczej niż po połowie, jest również wieloletnia separacja.
Na podstawie materiałów prasowych ClearSense
