Odpowiedź na pozew

Pismem rozpoczynającym postępowanie w sprawie jest pozew, którego odpis sąd doręcza stronie przeciwnej. Jak powinna zachować się strona, która dostała taki pozew? Biernie czy może wypadałoby jednak jakoś zareagować? Taką możliwość reakcji daje stronie pozwanej instytucja odpowiedzi na pozew.

Art. 207 § 1 kpc wprowadza zasadę, że pozwany może przed pierwszą rozprawą wnieść odpowiedź na pozew. W sprawach zawiłych przewodniczący może zarządzić przed pierwszą rozprawą wniesienie odpowiedzi na pozew. Wniesienie odpowiedzi na pozew jest również obowiązkowe w postępowaniu gospodarczym.

Odpowiedź na pozew powinna spełniać ogólne warunki pisma procesowego. A więc oznaczenie stron, sądu, sygnatury sprawy, wnioski i ewentualne zarzuty oraz krótkie uzasadnienie swoich twierdzeń. Odpowiedź na pozew jest również pismem procesowym mającym na celu przygotowanie rozprawy – a więc należy podać zwięźle stan sprawy, wypowiedzieć się co do twierdzeń strony przeciwnej i dowodów przez nią powołanych oraz wskazać dowody na poparcie swojego stanowiska w sprawie.

Z chwilą złożenia odpowiedzi na pozew strona wdaje się w spór co do istoty sprawy. Wiążą się więc z tym poważne konsekwencje prawne. W związku z powyższym strona najpóźniej w odpowiedzi na pozew powinna podnieść ewentualny zarzut niewłaściwego oznaczenia wartości przedmiotu sporu, niewłaściwości sądu, zarzuty, że sprawa należy do właściwości sądu polubownego, jak również podnieść ewentualne zarzuty odnośnie wyłączenia sędziego.

Meritum odpowiedzi na pozew powinny jednak stanowić zarzuty merytoryczne – a więc wskazujące z jakich powodów powództwo strony przeciwnej nie może się ostać. Polega to na przytoczeniu takich okoliczności, z których wynika, że podstawa powództwa nie istnieje i wobec tego roszczenie jest niezasadne. Może to również polegać na zakwestionowaniu okoliczności faktycznych wskazanych w pozwie. Zaprzeczając okolicznościom faktycznym strona wnosząca odpowiedź na pozew może złożyć oświadczenie, że twierdzenia strony przeciwnej są nieprawdziwe. Zaprzeczone fakty stają się sporne i sąd musi dążyć do ich rozstrzygnięcia. Wspomnieć w tym miejscu wymaga o tzw. ciężarze dowodu. Ciężar udowodnienia danej okoliczności spoczywa na stronie, która taką okoliczność podnosi.

W odpowiedzi na pozew zaprzeczać można również podstawie prawnej pozwu. Uogólniając można powiedzieć, że sprowadza się do zakwestionowania zastosowania danego przepisu do stosunku prawnego wskazanego w pozwie.

Nawet jeśli strona pominie jakiś zarzut w odpowiedzi na pozew nie ma powodu do zmartwień. Zarzuty mogą być podnoszone przez cały czas trwania postępowania przed sądem pierwszej instancji. Podniesienie nowych zarzutów w postępowaniu odwoławczym jest znacznie utrudnione. Może bowiem dotyczyć tylko takich sytuacji, gdy dana okoliczność nie była dotychczas znana stronie lub nie mogła się na nią powołać.

W odpowiedzi na pozew strona może również wnieść powództwa wzajemne. Jest ono dopuszczalne wtedy, gdy roszczenie wzajemne jest w związku z roszczeniem powoda lub nadaje się do potrącenia. Powództwo wzajemne może być zawarte albo w odpowiedzi na pozew, albo w osobnym piśmie – zgłoszonym jednak nie później niż na pierwszej rozprawie lub sprzeciwie od wyroku zaocznego.

Odpowiedź na pozew wnosi się do tego sądu, który zarządził doręczenie odpisu pozwu. Od odpowiedzi na pozew sąd nie pobiera żadnej opłaty – chyba, że odpowiedź zawiera zgłoszenie powództwa wzajemnego.

Jeśli sporządzenie odpowiedzi na pozew nie jest obowiązkowe – powyższe okoliczności pozwany może również podnieść w sądzie do protokołu we wstępnej fazie rozprawy, gdy sąd pyta się strony o ich stanowisko w sprawie.