Jak podjąć z banku odziedziczone (lub zapisane) środki, jak odebrać pieniądze z polisy ubezpieczeniowej? Czy będziemy musieli spłacać kredyt zaciągnięty przez osobę, po której dziedziczymy? Czy musimy spłacać wszelkie inne zobowiązania finansowe, np. niezapłacone przez spadkodawcę raty za samochód, lodówkę lub telewizor? Takie między innymi pytania stawiają sobie spadkobiercy.
KONTA I LOKATY BANKOWE
Żeby jednak podjąć jakiekolwiek kroki, należy najpierw wystąpić do sądu o stwierdzenie nabycia spadku albo udać się wraz ze wszystkimi spadkobiercami do notariusza, by sporządził akt poświadczenia naszego dziedziczenia. Gdy już otrzymamy dokument potwierdzający uprawnienia, możemy pójść do banku, żeby odebrać pieniądze z konta spadkodawcy. Bank zamknie rachunek i wypłaci (lub przeleje na nasze konto, jeśli je posiadamy) odziedziczone pieniądze.
Można także uzyskać dostęp do konta spadkodawcy, jeżeli zostawił on w banku dyspozycję na wypadek śmierci. Może to jednak zrobić tylko wyznaczona w dyspozycji osoba (lub osoby). Krąg osób jest ściśle określony w przepisach - i tak należą do nich: małżonek, rodzice, dziadkowie, dzieci, wnuki, rodzeństwo (także to przyrodnie).
Dyspozycja nie może dotyczyć kont wspólnych, posiadanych np. wraz z małżonkiem ani firmowych. W drodze dyspozycji bank wypłaca maksymalnie 20-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw (obecnie ok. 70 tys. zł).
KREDYTY BANKOWE
W skład spadku wchodzą też zaciągnięte przez spadkodawcę kredyty bankowe. Być może trzeba będzie je spłacić. Najpierw jednak dowiedzmy się w banku, czy zmarły ubezpieczył się, biorąc kredyt - często bowiem banki wymagają, by klienci, zaciągając kredyt, jednocześnie wykupili polisę zabezpieczającą przed utratą pracy lub nagłym zgonem. Jeżeli tak było, kredyt powinna spłacić firma ubezpieczeniowa.
Trzeba również sprawdzić, czy zmarła osoba miała wykupioną polisę ubezpieczającą kredyt na wypadek swej śmierci. Wtedy odszkodowanie zostanie przeznaczone na spłatę długów. W ogólnych warunkach ubezpieczenia należy sprawdzić, w jakich przypadkach towarzystwo ubezpieczeniowe ma prawo odmówić wypłacenia odszkodowania (może to być np. wypadek śmiertelny spowodowany przez pijanego ubezpieczonego lub samobójstwo). Jeżeli nie zachodzą takie przypadki, zwracamy się do towarzystwa ubezpieczeniowego o wypłatę świadczenia z powodu zgonu kredytobiorcy. Po sprawdzeniu i wyrażeniu zgody towarzystwo przeleje do banku pieniądze, które posłużą spłaceniu kredytu.
FUNDUSZE INWESTYCYJNE
Sprawdźmy, czy spadkodawca zostawił dyspozycję w towarzystwie funduszy inwestycyjnych. Zobowiązuje ona do wykupienia przez towarzystwo jednostek uczestnictwa funduszu inwestycyjnego i wypłacenia pieniędzy jednej osobie wskazanej w dyspozycji.
Wypłata nie może przekraczać 20-krotności przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw. Taką dyspozycję można wydać tylko przy indywidualnym rejestrze, a nie wspólnym z innymi osobami, np. małżonkiem. Jeżeli nie ma dyspozycji, musimy czekać na werdykt sądu.
OTWARTE FUNDUSZE EMERYTALNE
Po śmierci właściciela OFE połowa pieniędzy przekazywana jest na rachunek OFE współmałżonka (lub wypłacana, jeżeli nie ma on rachunku) - o ile istniała między nimi wspólność majątkowa. Co do drugiej połowy OFE, spadkodawca mógł zostawić dyspozycję i zapisać ją komu chciał: jednej lub kilku osobom. Jeśli dyspozycji nie było - zgromadzone pieniądze podlegają dziedziczeniu na zasadach ogólnych.
INDYWIDUALNE KONTO EMERYTALNE
Można wydać dyspozycję na wypadek śmierci i całą sumę z IKE zapisać wybranej osobie lub osobom. Jeżeli nie ma takiej dyspozycji, pieniądze z IKE wchodzą do masy spadkowej, chyba że umowa o IKE była podpisana z towarzystwem ubezpieczeniowym - wówczas całą sumę z IKE otrzymuje osoba (lub osoby) wskazane w ubezpieczeniu.
POLISA NA ŻYCIE
Sprawdźmy, czy zmarły miał wykupioną polisę na życie. Mógł wybrać dowolną osobę, która po jego śmierci otrzyma pieniądze z polisy. Jeżeli w ubezpieczeniu nie wskazano takiej osoby, w pierwszej kolejności należą się one małżonkowi, dzieciom, wnukom, rodzicom i na końcu rodzeństwu. Jeżeli należymy do grona uposażonych, musimy w zakładzie ubezpieczeń okazać akt zgonu, kartę statystyczną dołączaną do karty zgonu (na niej jest podana przyczyna zgonu) i nasz dowód osobisty. Jeśli do zgonu doszło z powodu nieszczęśliwego wypadku, trzeba dołączyć postanowienie prokuratury lub sprawozdanie policyjne. Jeśli do wypadku doszło z winy spadkodawcy, który był pijany, to ubezpieczyciel nie wypłaci pieniędzy.
INNE ZOBOWIĄZANIA
Jeśli przyjmujemy spadek, to do nas należy też zapłacenie nieuregulowanych rachunków za czynsz, gaz, prąd, niezapłaconych rat za samochód, sprzęt AGD i RTV i należności wobec urzędu skarbowego.