Rodzaje kredytów
Różnią się między sobą maksymalną kwotą pożyczki, długością spłaty, a także wymaganymi przez banki zabezpieczeniami spłaty. Dostępne są kredyty:
- Ratalny. Umożliwia sfinansowanie zakupu towarów (np. sprzętu komputerowego) i usług.
- Gotówkowy. Pozwala na pokrycie większych wydatków, jak wycieczki i świąteczne zakupy.
- Samochodowy. Warunki kredytowania mogą zależeć nie tylko od kwoty kredytu, wysokości wpłaty własnej i długości okresu spłaty, ale i od rocznika pojazdu. Ponieważ kwota kredytu jest tu zwykle większa niż w wypadku tych ratalnych i gotówkowych, banki wymagają zabezpieczenia jego spłaty.
- Hipoteczny. Możemy go uzyskać na zakup mieszkania, budowę lub remont domu, a także na spłatę innych kredytów.
- Kredyt odnawialny. Jest powiązany z twoim rachunkiem oszczędnościowo-rozliczeniowym (ROR), dlatego warunkiem jego przyznania są regularne wpływy na konto. Polega na tym, że bank „dodaje” do twojego rachunku pewną kwotę i pozwala ci z niej korzystać. Wysokość tego zasilenia zależy od twoich zarobków i wynosi ich wielokrotność.
- Kredyt w karcie kredytowej. Na podstawie twoich zarobków bank ustala tzw. limit kredytowy – czyli maksymalną kwotę zadłużenia, do wysokości której możesz dokonywać transakcji swoją kartą kredytową.
Przemyśl kredyt
Pamiętaj, że bank udzieli ci kredytu tylko wtedy, jeśli stwierdzi, że masz szansę go spłacić w terminie i wysokości określonej w umowie (czyli masz tzw. zdolność kredytową). Ocenia to, biorąc pod uwagę m.in. twoje dochody, liczbę osób będących na twoim utrzymaniu, stałe miesięczne wydatki (np. na czynsz) i inne zobowiązania, np. raty już zaciągniętych kredytów. Dlatego zanim zdecydujesz się poprosić bank o pieniądze, sama odpowiedz sobie na kilka pytań:
- W jakiej wysokości chcesz wziąć kredyt i czy cię na to stać? Gdy przymierzasz się do kredytu hipotecznego, istotne jest również to, w jakiej walucie ma on być udzielony – w obcej czy złotówkach.
Warto wiedzieć! Kredyt w euro czy frankach jest niżej oprocentowany (co za tym idzie, jego raty są niższe), ale obciążony ryzykiem kursowym. To oznacza, że przy spadku wartości waluty, kredyt może znacznie wzrosnąć (np. 3-krotnie).
- Jakie raty wybierasz? Zaciągnięty kredyt możesz spłacać w ratach równych lub malejących. Jeżeli wybierzesz te pierwsze, bank zsumuje kwotę kredytu i odsetek i podzieli wynik przez liczbę rat. Natomiast przy ratach malejących, co miesiąc będziesz płacić taką samą ratę kapitału, ale odsetki będą naliczane od coraz mniejszej kwoty długu. Najpierw będą bardzo wysokie, a z końcem okresu spłaty, niskie. Mniej oddasz bankowi przy ratach malejących, ale raty równe mogą być dla ciebie dobre, jeśli masz bardziej napięty budżet domowy.
- Czy nie masz żadnych zaległości kredytowych? Przy ocenie twojej zdolności kredytowej bank będzie chciał wiedzieć, czy jesteś rzetelnym dłużnikiem. Twoją wiarygodność sprawdzi więc w Biurze Informacji Kredytowej. Jeśli zdarzyło ci się w przeszłości nie wywiązywać terminowo ze spłaty zadłużenia, może być to powodem odmowy udzielenia kredytu przez bank.
Jakie formalności musisz spełnić biorąc kredyt? Czytaj dalej...
Od czego zacząć
Od przejrzenia ofert bankowych i porównania ich ze sobą. Na co należy zwrócić uwagę? Przede wszystkim na wysokość oprocentowania kredytu. Ale to nie wszystko. Trzeba też sprawdzić:
- jaką prowizję bierze bank za udzielenie kredytu,
- jakich wymaga zabezpieczeń (ubezpieczenie kredytu, hipoteka?),
- czy i w jakiej wysokości pobiera opłatę za wcześniejszą spłatę,
- ile kosztuje przewalutowanie (w wypadku kredytu hipotecznego),
- jaka jest opłata za ewentualną prolongatę długu (zwykle 2 proc. kwoty pozostającej do spłaty),
- ile może kosztować ubezpieczenie kredytu.
Pamiętaj, że banki podają oprocentowanie nominalne. Musisz doliczyć do tego np. prowizję banku, koszt ubezpieczenia. Dopiero to wszystko stanowi rzeczywiste oprocentowanie kredytu (tzw. RRSO).
Warto wiedzieć! W wypadku kredytu hipotecznego na jego rzeczywiste oprocentowanie składają się: stopa procentowa, po której banki pożyczają sobie pieniądze (LIBOR dla franka, WIBOR dla złotówki, EURIBOR dla euro), marża banku, prowizje i koszty ubezpieczenia.
Dopiero te informacje pozwolą ocenić, który bank ma najlepszą ofertę. Z reguły najkorzystniej jest brać kredyt tam, gdzie masz konto. Możesz bowiem wynegocjować niższą prowizję i oprocentowanie. Mniej rygorystycznie jest również oceniana twoja zdolność kredytowa.
Warto wiedzieć!
Gdy ubiegasz się o duży kredyt, warto porozmawiać z doradcą kredytowym. Ten pomoże ci wybrać kredyt, poinformuje o niezbędnych formalnościach. Porady są bezpłatne.
Uwaga!
Nie wierz bezgranicznie doradcy, bo jemu zależy na sprzedaży kredytu. Zanim zdecydujesz się na kredyt, sprawdź przekazane przez niego informacje, np. u źródła, czyli w banku.
Formalności
Aby uzyskać kredyt, musisz złożyć wniosek. Do tego – w zależności od jego rodzaju – bank zażąda różnego rodzaju dokumentów. Na przykład przy tzw. szybkiej pożyczce, która jest formą kredytu gotówkowego, wystarczy przedstawić dowód (jeśli bierzesz ją w swoim banku), ewentualnie zaświadczenie o dochodach. Już jednak przy kredycie hipotecznym wymagania są znacznie większe. Oprócz dokumentu tożsamości, zaświadczenia o zarobkach i zestawienia miesięcznych wydatków należy okazać m.in.:
- umowę sprzedaży (przedwstępną), a w wypadku spółdzielni mieszkaniowej umowę przekazania praw do lokalu,
- odpis z księgi wieczystej,
- akt notarialny potwierdzający nabycie praw do lokalu przez obecnego właściciela, a w wypadku spółdzielni mieszkaniowej zaświadczenie spółdzielni do sprzedaży lokalu,
- dokumenty potwierdzające budowę, wystawione przez dewelopera – w wypadku zakupu nowego mieszkania.
Dokładne informacje, jakie dokumenty musisz dostarczyć, uzyskasz w banku.
Co powinno znaleźć się w umowie kredytowej? Czytaj dalej...
Zanim podpiszesz
Uważnie przeczytaj umowę i sprawdź, czy wszystkie jej warunki zgadzają się z wcześniej uzgodnionymi. Pamiętaj, że masz prawo poprosić o wzór umowy, aby zapoznać się z nią w domu. Zapytaj pracownika banku o każdy szczegół, który budzi twoją wątpliwość.
W umowie kredytowej powinny się znaleźć m.in. informacje o:
- kwocie i wszystkich kosztach kredytu (odsetek, opłat, prowizji, ubezpieczenia i in.),
- zasadach i terminach spłaty kredytu i rzeczywistej rocznej stopie oprocentowania,
- terminie i sposobie odstąpienia od umowy,
- uprawnieniu do wcześniejszej spłaty,
- skutkach nieterminowej spłaty rat kredytu.
Uwaga!
Taryfa opłat i prowizji oraz regulamin kredytu są częścią umowy – przeczytaj je i licz się z tym, że mogą one zmieniać się w czasie trwania umowy.
Warto wiedzieć! Możesz odstąpić od umowy w ciągu 14 dni (bank dołącza do umowy specjalny formularz, który musisz wypełnić). Jeżeli to zrobisz, bank zwróci ci wyłożone pieniądze z wyjątkiem opłaty przygotowawczej i kosztów ustanowienia zabezpieczenia. Dotyczy to jednak tylko tzw. kredytów konsumenckich, nie przeznaczonych na działalność gospodarczą.
Zabezpieczenia
Bank nigdy nie pożycza na piękne oczy. Musi mieć gwarancję, że pieniądze do niego wrócą. Dlatego żąda zabezpieczeń. Zależą one od rodzaju kredytu. Najczęściej wymagane przez banki zabezpieczenia spłaty kredytu to:
- Przewłaszczenie. Do momentu spłaty kredytu właścicielem kredytowanego towaru (np. samochodu) pozostaje bank. W wypadku nieterminowej spłaty kredytu może go przejąć i sprzedać.
- Poręczenie. To pisemne zobowiązanie osoby trzeciej, że w terminie spłaci za ciebie dług, jeśli ty tego nie zrobisz. Poręczyciel odpowiada za zwrot całości zadłużenia.
- Zastaw rejestrowy. Jest wymagany w wypadku kredytów samochodowych. Ustanowienie zastawu rejestrowego odbywa się za pośrednictwem sądu, który wpisuje pojazd do Centralnego Rejestru Zastawów.
- Cesja praw z tytułu umowy ubezpieczeniowej. To przeniesienie na bank twoich praw wynikających z zawartej polisy. Na podstawie cesji ewentualne odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia jest przekazywane na rzecz banku, a nie tobie.
- Hipoteka. To zabezpieczenie jest wymagane przy kredytach hipotecznych. Ustanowienie wpisu hipoteki w księdze wieczystej nieruchomości pozwala bankowi na zapewnienie sobie zwrotu długu poprzez sprzedaż nieruchomości, gdy nie spłacisz swojego zobowiązania.
- Weksel in blanco – na dokumencie widnieje zwykle tylko podpis wystawcy weksla. Nie ma wpisanej sumy należności i terminu jej płatności. Brakujące dane, w razie zaistnienia takiej potrzeby, uzupełnia ten, na którego rzecz ma być dokonana zapłata z weksla (np. bank).
Alicja Hass / Przyjaciółka
Projekt jest dofinansowany ze środków NBP
