Popularność chwilówek nie maleje. Głównie dlatego, że gotówka, niestety, wydaje się szybka i łatwa do zdobycia, bez sprawdzania zdolności kredytowej. Dlatego należy wiedzieć, na co zwrócić uwagę przed jej wzięciem.
To powinnaś wiedzieć o pożyczkach
Na pożyczkę składają się nie tylko oprocentowanie (koszty odsetkowe), które jest określone, ale też inne koszty, które firmy pożyczkowe naliczały dowolnie, co znacząco zwiększało koszt pożyczki.
W tym roku, w styczniu, zmienił się limit oprocentowania pożyczek, a 11 marca weszły w życie przepisy, które ograniczają dowolność firm w naliczaniu innych kosztów.
- Oprocentowanie nominalne pożyczek nie może w stosunku rocznym przekroczyć dwukrotności sumy stopy referencyjnej NBP (obecnie 1,5 proc.) oraz 3,5 proc. A zatem maksymalne oprocentowanie wynosi aktualnie 10 proc. w skali roku.
- Wprowadzono limit na tzw. koszty pozaodsetkowe. W ich zakres wchodzą m.in. prowizja za udzielenie kredytu,opłaty manipulacyjne, prowizja za przedłużenie terminu spłaty czy koszty usług dodatkowych, jak obsługa domowa pożyczki czy jej ubezpieczenie. Maksymalne koszty pozaodsetkowe nie mogą przekroczyć 25 proc. pożyczonej sumy plus 30 proc. kwoty pożyczki w skali roku.
- Podobnie z kosztami z tytułu zaległości w spłacie (monity, wezwania do zapłaty, odsetki karne). Pożyczkodawca nie może naliczać ich dowolnie – limit stanowi dwukrotność stopy referencyjnej (obecnie 1,5 proc.) i stałej marży 5,5 proc. Koszty nie mogą zatem być wyższe niż 14 proc. rocznie.
- W przypadku tzw. rolowania, czyli prolongowania terminu spłaty, pożyczkodawca przez 120 dni od udzielenia pożyczki nie może obciążyć cię opłatami przekraczającymi limit kosztów pozaodsetkowych naliczanych od kwoty pożyczki, która jest prolongowana.
- Jeśli firma obiecując pożyczkę, zażądała od ciebie jakiejkolwiek opłaty, a potem do zawarcia umowy nie doszło, ma obowiązek niezwłocznie ją zwrócić.
Uwaga! Zawsze masz prawo do odstąpienia od umowy bez podawania przyczyny i bez konsekwencji finansowych w ciągu 14 dni od zawarcia umowy.
Sprawdź firmę
To ważne, jeśli nie chcesz trafić na naciągacza.
- Poszukaj o niej opinii na forach internetowych.
- Sprawdź, czy nie ma jej w rejestrze podmiotów podejrzanych o prowadzenie nielegalnej działalności – www.knf.gov.pl/ostrzezenia/html.
- Dowiedz się, czy na firmę nie było skarg do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Na stronie www.uokik.gov.pl/rejestr jest dostępny rejestr klauzul niedozwolonych. Jeśli ta firma w nim figuruje, to znaczy, że w umowach stosowała niedozwolone zapisy.
Poproś o formularz
Firma pożyczkowa powinna przed podpisaniem umowy przedstawić ci formularz informacyjny zawierający najważniejsze parametry pożyczki, w tym. m.in.: całkowitą kwotę do zapłaty, wszystkie koszty czy tzw. roczną rzeczywistą stopą oprocentowania (RRSO), obrazującą całkowity koszt kredytu w ujęciu procentowym w skali roku (obok oprocentowania uwzględnia wszystkie inne koszty pożyczki, jak prowizje i opłaty).
Uwaga! Sama możesz obliczyć całkowity koszt pożyczki i RRSO, korzystając z kalkulatora na stronie www.zanim-podpiszesz.pl.
Przeczytaj umowę
Zwróć uwagę m.in. na to, czy:
- oprocentowanie pożyczki nie jest znacznie wyższe niż inne oferty na rynku,
- firma wymaga wniesienia wysokiego zabezpieczenia pożyczki, zanim jej udzieli,
- zapisy umowy uprawniają firmę do wyznaczenia zabezpieczenia w przyszłości, wedle uznania firmy,
- umowa przewiduje dodatkowe opłaty, np.: za rozpatrzenie wniosku, wydanie decyzji, prowizje, ubezpieczenia,
- pożyczkodawca jest osobą prawną czy fizyczną; w tym drugim przypadku duże znaczenie ma fakt, czy prowadzi działalność gospodarczą. Jeśli nie, to oznacza, że nie chronią cię przepisy ustawy o kredycie konsumenckim.
Uwaga! Gdy masz wątpliwości, możesz poprosić rzecznika konsumentów (działa przy urzędzie miejskim) lub eksperta z Federacji Konsumentów (adres znajdziesz na www.federacja konsumentow.org.pl) o pomoc w weryfikacji zapisów projektu umowy. Pomoc prawną możesz także otrzymać, dzwoniąc na numer infolinii konsumenckiej 800 889 866.
Maciej Krzysztoszek z Departamentu Komunikacji Społecznej Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego:
Dlaczego pożyczanie w firmach pożyczkowych jest ryzykowne?
Pożyczanie nie jest ryzykowne, jeśli się to robi rozsądnie. Czyli zadłużamy się na taką kwotę, którą będziemy w stanie spłacić. Banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, nad którymi nadzór sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego, są zobowiązane do badania zdolności kredytowej konsumenta. Firmy pożyczkowe, które pod takim nadzorem się nie znajdują, nie są do tego zobligowane i często udzielają pożyczek, z których spłatą mogą pojawić się problemy. A niespłacanie w terminie raty pożyczki może skutkować naliczaniem dodatkowych opłat i zajęciem zabezpieczenia, które zostało ustanowione przy pożyczce.
Przed podpisaniem umowy należy dokładnie zapoznać się z jej treścią i wszelkimi opłatami, które składają się na rzeczywistą roczną stopę oprocentowania (RRSO), czyli całkowity koszt pożyczki. Warto ponadto zwrócić uwagę na formę zabezpieczenia pożyczki, aby nie była ona znacząco wyższa od kwoty zobowiązania.
Jak można sprawdzić, czy dana firma pożyczkowa jest rzetelna?
Nie ma centralnego rejestru firm pożyczkowych. Dlatego, zanim zdecydujemy się na zaciągnięcie zobowiązania w instytucji pożyczkowej, warto sprawdzić opinie o tej firmie i szczegółowo zapoznać się z jej ofertą. Każda firma, która będzie żądać opłaty za samo rozpatrzenie wniosku o udzielenie pożyczki (jeszcze przed jej przyznaniem), powinna wzbudzić naszą wątpliwość.
tekst: Alicja Hass
Projekt realizowany z Narodowym Bankiem Polskim w ramach programu edukacji ekonomicznej
www.nbportal.pl
www.NBP.pl