Ruch ten jest kojarzony głównie z reggae, Bobem Marleyem oraz paleniem zioła. Niektórzy więc twierdzić mogą, że wizje rastafari pochodzą jedynie z narkotycznych wizji. Przybliżmy więc nieco założenia rastafarianizmu.
Ruch powstał w latach 30. na Jamajce. Zrodził się z chęci walki o równouprawnienie rasowe. Nazwa pochodzi od postaci cesarza Selassie. Ras Tafari w języku Amhari oznacza księcia nieustraszonego. Wyznawcy rastafari uważają Sellasiego jako Mesjasza, Wybrańca Bożego. Do cesarza zwracano się Jah Rastafari. Odnosili się wtedy do wiary w to, iz cesarz jest manifestacją Boga. Wierzą, że Jah objawia się w różnych wcieleniach. Objawił się więc w Mojżeszu, Eliaszu, Jezusie, Sellasie.
Ruch zapoczątkowany został przez Marcusa Garveya. Założył on organizację mającą na celu powrót do Afryki mieszkańcom Jamajki. To Garvey uznał Sellasiego za ostateczne wcielenie mesjasza. Marcus był entuzjastą idei panafrykanizmu, wierząc, że nadejdzie dzień, kiedy czarna rasa powstanie i odzyska Afrykę z rąk białych ludów. Pomimo tego, Sellasie nie zgadzał się z uznaniem go za wcielenie Jah. Pozostał wierny chrześcijańskiemu obrządkowi etiopskiemu.
Święte księgi Rastafari
Rastafari swoje wierzenia opierają na Biblii, jednak we własnej interpretacji. Korzystają z wersji Króla Jakuba ( King James Version). Uważają, że ludem wybranym są właśnie ludy Afryki, mają się za prawdziwych potomków króla Dawida. Drugą świętą księgą dla nich jest Kebra Nagast, zawierająca dzieje historii Etiopii.
Według ich interpretacji Biblii Babilon symbolizuje świat białych ludzi pogrążonych w grzechu. Mesjasz ma doprowdzić czarne ludy do ziemi obiecanej, czyli Afryki.
Rastafari za czasów Garveya
Początkowo, rastafarianie pod przewodnictwem Garveya wyznawali dużo bardziej radykalne poglądy niż obecnie. Rasę białych uważali za wrogów, mechanizmy rasistowskie były bardzo rozwinięte. Celem wyznawców doktryny Garveya była walka z białymi. Jako że rasa czarnych miała być rasą wyższą. Byli zdania, iż muszą zemścić się za wszystkie krzywdy wyrządzone im przez białych. Z poczuciem krzywdy związany był również konflikt z ówczesnym rządem Jamajki, tworzonym przez białych ludzi. Rasistowskie przekonania doprowadziły Garveya do więzienia. Po dwóch latach spędzonych w więzieniu, kontynuował on swoją działalność w komunie "Pinnacle". W 1941 r. komuna uznana została za niegalną, jej działania przenosły się więc do podziemia. Od 1950 r. rozpoczęło się zastraszanie rastafarian, obcinanie im dredów, bicie, umieszczanie w więzieniu za palenie marihuany.
Mimo, iż cesarz Sellasie nie zgadzał się z wierzeniami Rastafari, nieraz otrzymał od nich pomoc finansową. W podzięce ofiarował im nawet pewne tereny, by mieli sie gdzie osiedlić. Wziął nawet udział w spotkaniu rastafarian. Niektórzy z rastafarian zaczęli wierzyć, że wreszcie cesarz pogodził się ze swoja rolą Mesjasza. Tak sie jednak nie stało. Sellasie do końca pozostał wierny chrześcijaństwu.
Współcześni rastafari
Wielu wyznawców uważa, iż nie jest to religia, a droga życia. Niektórzy z rastafarian nie wyznają określonej wiary. Przynależnośc do subkultury określają przez ubiór, muzykę, obyczaje. Obecnie rastafarianizm staje przeciwko ideologiom rasistowskim. Wygłasza to w szczególności w muzyce reagge.
Człowiek stworzony na podobieństwo Boga cechuje się niezależnością i wolną wolą. W społeczeństwie każdy powinien być wolny. Walczą więc o braterską wspolnotę. Boskość jest ukryta w człowieku. Bóg i człowiek są duchową jednością.
Nie uznają krzywdzenia zwierząt. Dlatego też są wegetarianami. Oprócz mięsa nie korzystają również z narkotyków, tytoniu i alkoholu. Zakaz nie tyczy się jedynie palenia marihuany. Spożywana żywność nie powinna być przetwarzana przemysłowo bądź konserwowana. Niektórzy z wyznawców dopuszczają jedzenie ryb, ale tylko niektórych. Według nich w Biblii dopuszczalne jest spożywanie mięsa, ale nie jest to najlepszym pomysłem. Powołują się na fragmenty Biblii, np.
"Lubią ofiary krwawe i chętnie je składają,
lubią też mięso, które wówczas jedzą,
lecz Pan nie ma w tym upodobania.
Wspominam wtedy na ich przewinienia
i karzę ich za grzechy -
niech wrócą znów do Egiptu!" [Ozeasz 8,13]
Niektórzy z wyznawców spożywają mięso. Wszystkich jednak dotyczy zakaz jedzenia wieprzowiny, węży oraz ryb morskich.
Marihuana dla rastafarianów jest święty zielem. Dlatego palenie jej staje się uroczystą ceremonią. Traktowana jako sakrament, ma za zadanie oczyścic ciało i umysł. Powodować ma również większe otwarcie świadomości na spotkanie z Bogiem. Rastafari dziwią się zakazem palenia marihuany. Uważają, że w odróznieniu od alkoholu, nie ogłupia. Niektórzy sądzą, że liście marihuany symbolizują biblijne Drzewo Życia. Pomimo to palenie zioła nie jest rastafariańskim nakazem.
Kolejną charakterystczną cechą jest noszenie dredów. Możliwe, że element ten
został zapożyczony z hinduizmu. Dredy symboilizują lwa, a także powrót do natury. Lew symbolizuje nieustraszoność. Rastafarianie palą marihuanę w czasie świąt czy filozoficznych rozmów. Marihuana jest dla nich symbolem "pachnących konopii" z Biblii.
Noszone ubrania związane są z symbolicznymi kolorami subkultury. Szczególne znaczenie maja barwy żółte, zielone i czerwone. Związane są z flagą Etopii. Tak więc kolor zielony oznacza Afrykę oraz spokój. Żółty symbolizuje bogactwo Afryki. Czerwony zaś związany jest z krwią przelaną podczas narodowowyzwoleńczych walk. Stroje mają za zadania pokazać związki wyznawcy z Afryką. Dlatego najczęsciej noszą długie, obszerne okrycia.
Rastafari nie żyją w chierarchii, lepsza jest braterska współnota. Niestety, rola kobiety nadal jest pojmowana w tradycyjny sposób. Kobieta więc nie powinna zajmować się polityką oraz pełnić ważniejszych ról w rytualnych obrządkach.
Muzyka reggae stanowi dla nich przesłanie. Najczęściej poprzez muzykę starają sie przekazać wiedzę o Afryce, jej tradycji i kulturze. Reggae to uczucie. Reggae ma również przekazać rastafariańskie idee człowieka. Mianowicie, człowiek nie powinien czuć sie wyżej niż reszta natury. Wszystko powinno dążyć do równowagi. Wierzą, że mimo bariery językowej przekaz w końcu dotrze do większości ludzkości. Nie da się ukryć, dżwięki reggae szybko porywają ludzi do tańca.
Jak każda ideologia, rastafari ma swoje wady i zalety. Ale nie da się ukryć, że współczesny obraz tej subkultury jest o wiele lepszy od nauk Garveya. A sprawy gandzi? Cóż, co kto lubi. Oni przynajmniej znaleźli wytłumaczenie. Jesli nikomu nie szkodzą, to nie ma się co czepiać. Najciekawszą częścią ideologii jest stosunek rastafari do natury. A dieta wegetariańska warta wypróbowania. A co do idei rasistowskich? To już przeszłość. Rastafari wyznają braterskie idee społeczeństwa.
Fot. rastafarai.pun.pl
