Pomysł utworzenia symbolicznego cmentarza wysunął w roku 1922 czeski malarz, grafik i taternik Otokar Štafl, który W latach 1928–1939 był współdzierżawcą schroniska nad Popradzkim Stawem. Chciał w ten sposób zgromadzić w jednym miejscu rozrzucone w różnych miejscach Tatr tablice poświęcone osobom, które zginęły w górach. Cmentarz miał upamiętniać tych, którzy "stracili życie przez swoją miłość do gór". Pomysł początkowo wywołał moc kontrowersji. Jedni go popierali, inni protestowali, twierdząc, że jest makabryczny i służy wyłącznie przyciągnięciu turystów do schroniska. Mimo sprzeciwów, udało się go jednak zrealizować.
Wśród kosodrzewiny i skał
Na zachodnich stokach Osterwy, u wylotu Doliny Złomisk, na tle wysokogórskiego krajobrazu Doliny Mięguszowieckiej w 1936 roku powstał symboliczny cmentarz. Wśród świerków, limb, kosodrzewiny i olbrzymich want stanęła murowana stylowa kapliczka. Pojawił się również napis: "Mŕtvym na pamiatku, živým pre výstrahu" (Umarłym na pamiątkę, żyjącym ku przestrodze). Nieopodal, przy wijącej się górskiej perci postawiono pochylone w różne strony drewniane, wysokie, malowane krzyże, wykonane przez rzeźbiarza ze wsi Detva, Jozefa Fekiača-Šumniego, i jego młodszego brata, Jána. Dzisiaj jest ich kilkadziesiąt.
W głazy wmurowano stare tablice, przeniesione tu z różnych miejsc, oraz nowe, upamiętniające osoby, które zginęły w Tatrach, ale także tych taterników, którzy stracili życie w innych górach.
W ten sposób utrwalono pamięć zmarłych (turystów, taterników, narciarzy i partyzantów tatrzańskich z czasów ostatniej wojny) i jednocześnie usunięto z innych miejsc w Tatrach liczne pamiątkowe tablice, które nie harmonizowały z przyrodą.
Od 1969 roku cmentarzem pod Osterwą opiekuje się słowacki Tatrzański Park Narodowy. W 1970 roku wpisano to miejsce do rejestru pamiątek narodowych. Na cmentarzu jest ponad 300 tablic upamiętniających ponad 400 osób. O ich umieszczeniu nowych decyduje komisja przy dyrekcji parku.
Polskie ślady
Pośród setek tablic Tatrzańskiego Cmentarza Symbolicznego znajdziemy również polskie nazwiska, jak: Mieczysław Karłowicz, Klimek Bachleda (tablicę króla przewodników tatrzańskich przeniesiono tutaj z Jaworowej Doliny), Wiesław Stanisławski, Tadeusz Strumiłło, Jan Długosz, a także ratowników TOPR, Janusza Kubicy i Stanisława Matei, oraz pilotów "Sokoła": Bogusława Arendarczyka i Janusza Rybickiego, którzy zginęli w katastrofie śmigłowca "Sokół" w Dolinie Olczyska w 1994 roku, niosąc pomoc turystom. Upamiętniono również Marka Łabunowicza i Bartka Olszańskiego, którzy zginęli w lawinie podczas akcji pod Szpiglasowym Wierchem w 2001 roku.
Na cmentarzu pod Osterwą znajdują się również tablice poświęcone osobom związanym z Tatrami, a które zginęły gdzie indziej: Wawrzyńca Żuławskiego, Stanisław Grońskiego, Jerzego Kukuczki, Piotra Morawskiego i Wandy Rutkiewicz, a także pomysłodawcy cmentarza Otakara Štáfla i jego żony Vlasty Štáflovej.
Jak dojść?
- od stacji kolejki TEŻ Popradske Pleso szlakiem niebieskim do rozdroża, gdzie w prawo szlakiem żółtym na cmentarz.
- od Szczyrbskiego Jeziora czerwonym szlakiem do Popradzkiego Stawu i przed jeziorem w prawo na szlak żółty i na cmentarz.
- z Przełęczy pod Osterwą szlakiem czerwonym tzw. Magistralą Tatrzańską od Śląskiego Domu.
Szlak żółty przez cmentarz jest sezonowo zamykany od 1 listopada do 15 czerwca.
Tu znajdziesz więcej informacji o ciekawych miejscach, które warto zobaczyć.
