Mechanizmy obronne np. skóry wrażliwej, przesuszonej czy naczynkowej są słabsze, a jednocześnie na skutek schorzeń skórnych maleją naturalne zdolności antyutleniające organizmu, wobec czego wskazane jest dodatkowe wsparcie z zewnątrz – pielęgnacja ochronna bezpiecznymi dermokosmetykami.
Jak działają wolne rodniki?
Materiał genetyczny wszystkich organizmów narażony jest na działanie czynników mających zdolność modyfikacji chemicznej struktury DNA. Należą do nich przede wszystkim wolne rodniki generowane m.in. w skutek działania promieniowania ultrafioletowego czy też zanieczyszczeń powietrza oraz przez różnorodne substancje chemiczne. Głównymi uszkodzeniami DNA pojawiającymi się w wyniku działania promieniowania UV są uszkodzenia oksydacyjne oraz tzw. fotouszkodzenia. Promienie UVB i UVA stymulują w naskórku wydzielanie interleukiny 1 pośredniczącej w powstawaniu reakcji zapalnej. W skórze właściwej dochodzi do zwiększonej syntezy i wzrostu aktywności metaloproteinaz rozkładających włókna kolagenowe, co doprowadza do zmniejszenia gęstości i utraty właściwości tkanki podporowej skóry. Zarówno bezpośrednie działanie UV, jak i generowane przez nie wolne rodniki uszkadzają elementy bariery naskórkowej. Degradacji ulegają składniki cementu międzykomórkowego warstwy rogowej oraz zmniejsza się aktywność gruczołów łojowych. W przypadku cer suchych powoduje to pogorszenie bilansu wodnego skóry. Wolne rodniki uwalniane są zarówno w atmosferze, jak i wewnątrz komórek, np. w mitochondriach. Cząstki te działają, jak bardzo agresywne utleniacze niszczące różne struktury skóry i naskórka. Wraz z wiekiem oraz w przebiegu różnych schorzeń skóry maleje sprawność systemów antyutleniających organizmu i skóra traci zdolność do samoregeneracji uszkodzeń.
Efektem stresu oksydacyjnego są także:
- zaburzenie prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego skóry,
- skurcz naczyń krwionośnych w skórze, zmniejszenie transportu tlenu i substancji odżywczych, zaburzenia mikrokrążenia,
- większa zdolność do występowania łuszczycy – sprzyja pojawieniu się pierwszych zmian lub zaostrza objawy istniejącej choroby,
- spowolnienie procesu gojenia się ran,
- nasilenie objawów trądziku,
- przyspieszenie wypadania włosów,
- obserwuje się zwiększoną utratę wody (TEWL), suchość skóry, podatność na podrażnienia i wrażliwość na czynniki środowiskowe oraz przyspieszone tworzenie się zmarszczek.
Wolne rodniki a cery z problemami
Skórę naczyniową cechuje m.in. duża wrażliwość na czynniki środowiskowe (promienie UV, wolne rodniki, wiatr, wysoką temperaturę, niewłaściwą dietę). Stres związany z działaniem wolnych rodników wpływa na czynność naczyń krwionośnych skóry, które zmieniają swoją strukturę i funkcje. Przyczyny trądziku różowatego (rosacea) nie zostały dostatecznie wyjaśnione. Opisano szereg czynników, które prawdopodobnie u osób predysponowanych genetycznie, mogą wywołać objawy choroby lub spowodować jej zaostrzenie. Najnowsze doniesienia sugerują, że u podstaw wszystkich mechanizmów biorących udział w patogenezie rosacea leżą zaburzenia natury immunologicznej. Wśród mechanizmów powstawania trądziku różowatego za najistotniejsze uznano m.in. działanie reaktywnych form tlenu (ROS). Promieniowanie UV, generując ROS, aktywuje przekazywanie sygnałów w komórkach naskórka i uruchamia szereg reakcji, które wywołują stany zapalne w skórze.
Polecamy: Jak pielęgnować skórę z trądzikiem różowatym?
Skuteczne antyoksydanty w kosmetykach
Skuteczne antyoksydanty to niezbędny składnik w dzisiejszej kosmetologii. Na rynku są już doskonałe przeciwutleniacze – ich skuteczność zależy jednak od aktywnych i stabilnych formuł, odpowiednich stężeń oraz otoczenia lub połączenia z innymi składnikami. Do najsilniej działających antyoksydantów, stosowanych we współczesnej kosmetologii, należą:
Tioprolina (tymonacyk) czyli kwas tiazolidyno-4-karboksylowy, jest metabolizowana do cysteiny, która wchodzi w skład białek włosów, naskórka, paznokci (białko keratyna) i glutationu. Glutation jest silnym antyoksydantem, umożliwia detoksykację i jest źródłem wielu istotnych w funkcjonowaniu organizmu metabolitów. Tioprolina pełni liczne funkcje w organizmie, stosowana doustnie działa przeciwmiażdżycowo, obniża stężenie lipidów we krwi, chroni wątrobę, nerki i serce przed stłuszczeniem, działa żółciopędnie, rozkurczowo, ochronnie na miąższ wątroby; poprawia strukturę i pobudza wzrost oraz regenerację naskórka, włosów i paznokci; posiada właściwości przeciwtrądzikowe i przeciwłuszczycowe.
Ergotioneina (tiotaina) jest egzogennym aminokwasem i skuteczną substancją antyrodnikową, która – reagując z różnorodnymi formami ROS – pomaga chronić struktury komórkowe przed uszkodzeniami. Jest najszybciej wykorzystywanym przez komórki skóry antyoksydantem. Pełni także funkcję podobną do karnityny – transportuje substancje odżywcze do wnętrza mitochondriów. Dodatkowo, obniża też poziom TNFα: czynnika w dużej mierze odpowiedzialnego za stan zapalny wywołany promieniami UVB. Ergotioneina może też chronić przed powstawaniem przebarwień posłonecznych. W preparatach kosmetycznych w połączeniu z tioproliną stanowi synergiczny kompleks antyoksydacyjny.
Sylimaryna stanowi kompleks flawonolignanów pochodzenia roślinnego. Pozyskiwany jest z łupin nasiennych ostropestu plamistego. Jako lek ma działanie rozkurczowe, żółciotwórcze i żółciopędne, obniża stężenie cholesterolu we krwi i hamuje wytrącanie się blaszek miażdżycowych. Stosowana w pielęgnacji skóry wykazuje działanie przeciwzapalne, detoksykujące oraz stabilizujące strukturę błon komórkowych. Najnowsze badania wykazały jej działanie rozjaśniające. Jest silnym antyutleniaczem neutralizującym nadtlenki. Stosowana w preparatach kosmetycznych w połączeniu z tioproliną stanowi synergiczny kompleks antyoksydacyjny.
Witamina E (tokoferol) jest doskonałym inhibitorem wolnych rodników i antyutleniaczem. Witamina E łatwo wbudowuje się w struktury błony komórkowej i lipidów cementu międzykomórkowego naskórka i tam pełni funkcję naturalnego czynnika przeciwrodnikowego. Jest tzw. antyoksydantem pierwszorzędowym.
Witamina C (antyoksydant drugorzędowy) neutralizuje wolne rodniki z cząsteczek witaminy E, dzięki czemu może ona na nowo je wychwytywać. Obie witaminy stanowią optymalnie działający duet zapobiegający uszkodzeniom skóry.
Zobacz także: Właściwa pielęgnacja skóry naczyniowej
Autor: dr Monika Pasikowska, Pharmaceris
