Małgorzata Górecka: Okres dojrzewania to czas wyzwań, zarówno dla dorastających dzieci, jak i rodziców. Zanim zaczniemy rozmawiać o miesiączkowaniu, chciałabym zapytać ogólnie: o czym w komunikacji z dorastającą córką powinni pamiętać rodzice?
Pierwszą i najważniejszą rzeczą, o której należy pamiętać, jest to, że dzieci uczą się nie przez to, co im mówimy, lecz przez to, co widzą. Dlatego jeśli mama dba o siebie jako kobieta, troszczy się o siebie w trakcie miesiączki, istnieje duża szansa, że córka również to zrobi. Warto zatem zawsze zaczynać od siebie, od tego, jak sami traktujemy własną miesiączkę – czy się jej wstydzimy, czy może ją celebrujemy i traktujemy jako czas odpoczynku oraz regeneracji. Mówię o tym, ponieważ właśnie taką naturę ma miesiączka – to czas oczyszczania organizmu i od nas zależy, czy go uszanujemy i skorzystamy, czy będziemy działać przeciw niemu, nie akceptując go.
Kiedy zacząć rozmowę z córką na temat dojrzewania i miesiączki?
W rzeczywistości rozmawiać i tym, że nasze ciało przechodzi przez różne zmiany w ciągu życia, możemy już od najmłodszych lat. Stopniowo opowiadając historię o tym, jak ciało kobiety będzie się zmieniać w ciągu życia, normalizujemy ten proces. Warto pokazać, że te zmiany są normalne i można się z nich wręcz cieszyć! Im wcześniej mama będzie komunikować, że sama miała/ma miesiączkę i traktować to jako coś normalnego, tym większa szansa, że córka będzie myśleć podobnie. Pamiętajmy, że nie tak bardzo liczy się to, co mówimy, ale to, co same robimy jako matki i kobiety.
Rozmowa o pierwszej miesiączce z pewnością ma ogromne znaczenie dla dorastającej córki. Bo przecież możemy albo pokazać takiej młodej osobie, że okres jest fizjologiczny i świadczy o kobiecości, albo... niepotrzebnie ją zestresować. Jak zatem przygotować się do takiej rozmowy, żeby być merytorycznym, ale jednocześnie empatycznym?
Przede wszystkim należy uszanować ten proces i swoją kobiecość w sobie. Rozmowa z córką właściwie zaczyna się od nas samych, od tego, jak siebie traktujemy. Jak już wspomniałam na początku, dzieci uczą się głównie przez obserwację swoich rodziców. Dlatego jeśli mama dzieli się z córką swoimi doświadczeniami związanymi z miesiączką i nie traktuje tego tematu jako tabu w domu, istnieje większa szansa, że dla naszych dzieci miesiączka będzie normalnym, a nawet pięknym aspektem kobiecości.
Najtrudniejszy jest pierwszy krok, a temat miesiączkowania dla wielu mam może być trudny i kłopotliwy. Jak więc zacząć? Od czego?
Tak jak już wspomniałam, zawsze zaczynamy od siebie. Przez szacunek dla własnej miesiączki i troskę o siebie w tym czasie, np. przez unikanie nadmiernego obciążania zadaniami i zamiast tego planowanie czasu na odpoczynek, a nawet pozwolenie sobie na małe domowe spa. Miesiączka to czas oczyszczania i odnowy organizmu. Niestety, w naszym społeczeństwie często traktujemy ten czas tak samo jak każdy inny dzień, oczekując takiej samej produktywności, a potem czujemy się winne, gdy nam się nie udaje. Miesiączka jest jednak czasem regeneracji, warto zatem pozwolić sobie na to. Dzięki temu w okresie poza miesiączką będziemy miały więcej siły i energii. Jestem tego przykładem, przez długi czas traktowałam miesiączkę jako coś uciążliwego, co po prostu trzeba przeżyć. Dopiero niedawno moja dietetyczka otworzyła mi oczy na to, że tak naprawdę staję do walki z wiatrakami. Miesiączka to naturalny proces oczyszczania, a pozwolenie sobie na specjalną opiekę nad ciałem w tym czasie przynosi lepsze rezultaty niż walka z tym procesem.
O czym dokładnie warto wspomnieć podczas rozmowy o miesiączkowaniu? Jakie tematy poruszyć?
Myślę, że warto wspomnieć o tym, jak przebiega miesiączka i jakie są jej objawy fizyczne, lecz także psychologicznie. Należy zaznaczyć, że podczas menstruacji ciało potrzebuje odpoczynku, dlatego że może pojawić się zmęczenie, brak energii i motywacji do działania, a także mniejsza chęć uczestniczenia w spotkaniach towarzyskich czy podejmowania aktywności. Wszystkie te aspekty są równie istotne.
A co z kwestią seksualności? Czy to dobry moment na tego typu rozmowy?
Uważam, że należy odrzucić mit o dobrym momencie. Ważniejsza jest tutaj dobra relacja – oparta na wzajemnym wsparciu, szczerości oraz gotowości do pokonywania zarówno własnych słabości, jak i mocnych stron. Seksualność ściśle wiąże się z akceptacją naszych aspektów zarówno silnych, jak i słabych, ze zrozumieniem naszych potrzeb i umiejętnością ich identyfikacji. Zdecydowanie warto zacząć od siebie, zastanawiając się, czy akceptujemy swoją seksualność i czy potrafimy rozpoznawać swoje potrzeby.
Jak przygotować córkę na niespodziewane pojawienie się miesiączki, np. w szkole?
To bardzo dobre pytanie, ponieważ przygotowanie jest kluczem do sukcesu w każdej dziedzinie życia. Im lepiej jesteśmy przygotowani, tym spokojniej reagujemy na nieoczekiwane sytuacje. Dlatego warto zadbać o noszenie podpasek, tamponów do szkoły lub na zajęcia jeszcze przed pojawieniem się pierwszej miesiączki, aby wyrobić sobie ten nawyk.
Temat pierwszej miesiączki ściśle związany jest z higieną osobistą. Jak wprowadzić ten temat? Jak rozmawiać o podpaskach?
Z pewnością warto podkreślać zalety bycia przygotowaną. Warto przedstawić córce różne opcje, które pomogą zadbać o higienę osobistą podczas miesiączki, ale pozostawić jej swobodę w wyborze i przetestowaniu różnych rozwiązań, ponieważ każde ciało jest inne. Pozostawiając możliwość decyzji i wyboru, budujemy w niej poczucie samodzielności i kompetencji, co jest istotne również w innych dziedzinach życia.
Jeśli chodzi o konkretne wskazówki, warto zwrócić uwagę na znaczenie dobrze zaopatrzonej kosmetyczki. W takiej kosmetyczce powinno się znajdować kilka podpasek, najlepiej różnych rozmiarów, oraz kilka tamponów. Nie trzeba zabierać całego opakowania. Przy założeniu, że podpaska będzie zmieniana co 3 godziny, na jeden dzień w szkole zazwyczaj wystarczy 5–6 podpasek (wliczając w to podpaski awaryjne – na zapas). Do kosmetyczki można dodać także kilka wkładek, które przydadzą się pod koniec miesiączki lub jako dodatkowe zabezpieczenie przy tamponach. Chusteczki do higieny intymnej również są bardzo przydatne, zwłaszcza w sytuacjach, gdy nie ma możliwości umycia się w szkole, co pozwoli córce czuć się świeżo i komfortowo.
Te wskazówki są tak naprawdę przydatne nie tylko dla nastolatek, ale również dla dorosłych kobiet :)
Miesiączka to nie tylko fizjologia, ale i psychologia. Jak mówić o trudnych emocjach, które są związane z dojrzewaniem?
Należy rozmawiać szczerze, otwarcie i spokojnie. Ważne jest pokazywanie, że trudne chwile są niezbędne, aby mogło powstać coś nowego i lepszego. Przykłady metafor, takich jak przemiana gąsienicy w motyla czy szlifowanie diamentu, który musi przejść trudny proces, aby ujawnić swoje prawdziwe piękno, mogą być bardzo pomocne. Kluczem jest akceptacja trudnych emocji, uznawanie ich za normalne i nauka, jak radzić sobie z nimi, zarówno samemu, jak i poprzez wsparcie bliskich osób lub specjalisty, takiego jak psycholog.
W jaki jeszcze sposób możemy ułatwić swojej córce doświadczenie pierwszej miesiączki – tak, żeby czuła, że podczas „tych dni” może robić wszystko, na co ma ochotę?
Tutaj rozwiązanie jest bardzo praktyczne – pomóc jej odpowiednio dobrać podpaskę lub tampony. Każda dziewczyna może wybrać podpaskę, która najlepiej odpowiada jej potrzebom. Od czego zacząć? Najlepiej od określenia odpowiedniej dla nas chłonności podpaski. Na opakowaniach znajdziemy oznaczenia, najczęściej w postaci kropek, które ułatwiają wybór. W pierwszych dniach miesiączki warto sięgnąć po bardziej chłonne podpaski. Do wyboru są np. podpaski ultracienkie Bella Perfecta, które są niezwykle chłonne i jednocześnie dyskretne, nieodznaczające się pod ubraniem. W przypadku obfitych miesiączek, warto wybrać podpaski z osłonkami bocznymi, które pomogą chronić bieliznę przed zabrudzeniem. Wierzchnią warstwę podpasek można wybrać wykonaną z delikatnej włókniny lub specjalnej siateczki. Warto przetestować obie i zdecydować się na tę, która nam najlepiej odpowiada.
A czy miesiączkę można celebrować?
Tak, oczywiście! Jest to ważny okres w życiu kobiety, który wystąpi niezależnie od naszej woli. Do nas jednak należy wybór, czy będziemy go świętować z radością, czy obarczać niepotrzebnym wstydem i trudnościami. Celebracja miesiączki poprzez pozwolenie sobie na odpoczynek, dłuższy sen czy po prostu relaks z książką i herbatą sprawi, że ten czas będzie wyjątkowy i niepowtarzalny.
Kluczem jest zrozumienie, że natura tak sobie wymyśliła kobiecość, że nie każdy dzień jest taki sam. Wręcz przeciwnie, cykl miesiączkowy wiąże się także z innymi zmianami, np. większą ilością energii i siły do działania w pierwszej fazie cyklu, oraz większą potrzebą odpoczynku podczas miesiączki. Miesiączka może więc być czasem, w którym pozwalamy naszemu organizmowi odpocząć i w którym jesteśmy wdzięczne, że w innych fazach cyklu miesiączkowego odczuwamy duże zasoby energii.
Jak wzmacniać pewność siebie dziewczynek?
Wzmacnianie pewności siebie u dziewczynek jest niezwykle ważne, aby pomóc im rozwijać pozytywne poczucie własnej wartości. Istnieje kilka sposobów, które mogą wspierać rozwój pewności siebie u dziewczynek.
Po pierwsze i najważniejsze – to zadbanie o samą siebie i własny dobrostan psychiczny. Jak już wielokrotnie wspomniałam, dzieci uczą się głównie przez obserwację rodziców i ich postępowanie. Ważne jest, aby samemu okazywać sobie wsparcie, troskę i szacunek, ponieważ nasze działania są wzorcem dla dzieci.
Po drugie, trzeba pozwolić sobie na popełnianie błędów. Warto pokazać, że porażka jest częścią życia i często jest cenniejszą lekcją niż sam sukces. Każda porażka jest szansą na rozwój i naukę.
Po trzecie, dobrze jest zachęcać do próbowania nowych rzeczy i aktywności oraz dawać przestrzeń do decydowania o tym, co nam służy, co lubimy, a co nie. Ważne jest podkreślenie wyjątkowości każdej osoby i szanowanie jej własnych zainteresowań i opinii.
I wreszcie po czwarte – nie wolno zapomnieć o zdrowej komunikacji. Warto zachęcać do otwartej i szczerej rozmowy, słuchać uważnie i wspierać w wyrażaniu uczuć i myśli, by dziewczynki czuły się zrozumiane i akceptowane. Dzielenie się własnymi doświadczeniami, zarówno pozytywnymi, jak i trudniejszymi, może pomóc budować więź i poczucie, że zawsze można porozmawiać o wszystkim.
Jak uczyć stawiania granic i właściwych reakcji na komentarze rodziny (często niestosowne, dotyczące np. kobiecych kształtów)?
Stawianie granic i reagowanie na niestosowne komentarze ze strony rodziny, szczególnie dotyczące kobiecych kształtów, są kluczowe dla edukacji z obszaru zachowania zdrowych relacji i poszanowania osobistej godności. Żeby nauczyć dzieci stawiania granic i właściwych reakcji, ważne jest, abyśmy same były przykładem przez modelowanie asertywnego zachowania i konsekwentnej reakcji na niestosowne komentarze. Rozmowa z dziećmi na temat znaczenia granic osobistych i szacunku dla innych może pomóc im zrozumieć, dlaczego stawianie granic jest ważne. Otwarta komunikacja odgrywa istotną rolę w procesie uczenia się stawiania granic. Zachęcanie do rozmowy o uczuciach i reakcjach na niestosowne komentarze pozwala dzieciom wyrazić swoje emocje i obawy. Praktykowanie asertywności jest również kluczowe - dzieci powinny być uczone skutecznych technik reagowania na niestosowne zachowania, takich jak wyrażanie niezadowolenia czy odmawianie udziału w rozmowie.
Wsparcie i potwierdzenie praw dziecka do obrony swojej godności są niezwykle istotne. Dzieci powinny czuć, że mają wsparcie rodziców w stawianiu granic i reagowaniu na niestosowne komentarze. Ważne jest również kształtowanie pozytywnego poczucia wartości i pewności siebie, które stanowią podstawę do asertywnego zachowania.
Czy w rozmowę o miesiączkowaniu warto zaangażować tatę dorastającej córki?
Tak, z całą pewnością. Jednak praca nad tym, jaki wpływ tata będzie miał na myślenie córki o miesiączce i jej uczucia z tym związane, zaczyna się dużo wcześniej i dotyczy tego, jak tata traktuje miesiączkę mamy, innych kobiet i czy rozmawia o tych doświadczeniach bez skrępowania, za to z szacunkiem i zrozumieniem.
Jakich reakcji na rozmowę o miesiączce powinni spodziewać się rodzice?
Wszystko zależy od naszego wcześniejszego kontaktu z dzieckiem. Relacje budujemy od najmłodszych lat, dlatego atmosferę rozmowy o pierwszej miesiączce budujemy na długo przed jej wystąpieniem. Dzielenie się własnymi przeżyciami i doświadczeniami związanymi z miesiączką od najmłodszych lat sprawia, że doświadczenie pierwszej miesiączki może być łatwiejsze i może być przyjęte nawet jako powód do radości i dumy, zamiast wstydu i strachu.
Jednak każde dziecko jest inne, dlatego jeśli córka nie będzie chciała rozmawiać na ten temat, warto uszanować jej granice, jednocześnie zapewniając, że może liczyć na nasze wsparcie, gdy będzie gotowa do rozmowy
Na koniec pytanie ogólne. Jak być wsparciem w czasie dojrzewania?
Najważniejsze to po prostu… być. Towarzyszenie w tym, co się dzieje i przede wszystkim pokazywanie swoim przykładem, że miesiączka nie musi być straszna, a wręcz może być wyjątkowym czasem odpoczynku i regeneracji! Ponadto, warto zachęcać do samodzielnej edukacji z tej dziedziny, wykorzystując chociażby media społecznościowe, które w dzisiejszych czasach są nieodłącznym elementem życia nastolatków. Ja sama prowadzę tego typu działania na swoim koncie na Instagramie jako @psychologpozytywnie, ale istnieją także inne konta, które mają podobne cele i które mogą służyć pomocą.
Materiał promocyjny marki Bella.
