Ponad milion dzieci w Afryce Południowej i Wschodniej cierpi z powodu niedożywienia. Czym – z medycznego punktu widzenia - jest niedożywienie?
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) niedożywienie to występujący na poziomie komórkowym brak równowagi pomiędzy zapotrzebowaniem na składniki pokarmowe i energię a podażą, której zaspokojenie pozwala na wzrost, podtrzymywanie funkcji życiowych oraz pełnienie określonych funkcji.
Wejdź na unicef.pl/polkidlaunicef i pomóż uratować życie dziecka!
Prościej mówiąc: komórki niedożywionego organizmu nie otrzymują odpowiedniej ilości kalorii i składników pokarmowych, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania.
Czy niedożywienie zależy tylko od braku odpowiedniej ilości spożywanych kalorii?
Niedożywienie możemy podzielić na ilościowe (niedostateczna podaż energii) oraz jakościowe (niedostateczne spożywanie i wchłanianie lub zwiększone wydalanie z organizmu składników odżywczych niezbędnych do jego prawidłowego funkcjonowania).
Jakie formy przybiera niedożywienie u dzieci?
Niedożywienie u dzieci może przybierać dwie formy: kwashiorkor i marasmus. Kwashiorkor to sytuacja, gdy dziecko spożywa prawidłową lub zbliżoną do prawidłowej ilość kalorii, przy jednoczesnym niedoborze białka co powoduje obrzęki głodowe. Marasmus wynika z przyjmowania niewystarczającej ilości zarówno białka jak i kalorii.
Po jakim czasie możemy zauważyć u dziecka pierwsze objawy niedożywienia?
Szczególnie u niemowląt i małych dzieci objawy niedożywienia pojawiają się szybko, nawet w ciągu kilku dni.
I ma poważny wpływ na jego rozwój?
Niedożywienie młodego organizmu ma ogromny wpływ na dalszy rozwój dziecka. Jest to najważniejszy czynnik ryzyka rozwoju wielu chorób oraz zgonów wśród dzieci. Niedożywione dzieci często zapadają na choroby związane z niedoborem witamin i składników mineralnych. Są to m.in. anemia, krwawienia dziąseł, krzywica, skrzywienia kręgosłupa, karłowatość, depresja. Jak wynika z badań naukowców pracujących przy WHO, najczęstszym niedoborem żywieniowym u dzieci na całym świecie jest niedobór żelaza, powodujący anemię.
Jakie są więc objawy niedożywienia?
Objawy niedożywienia są bardzo różne, zarówno fizyczne np. brak przyrostu masy ciała, zmiany w obrębie jamy ustnej (owrzodzenia, zajady), zmiany skórne (przebarwienia), wypadanie włosów, łamliwość paznokci, zaburzenia miesiączkowania, zmęczenie – jak i psychiczne np. depresja, trudności w koncentracji i nauce.
A to prowadzi do dalszych powikłań.
Niedożywienie u dziecka ma bardzo poważne skutki długoterminowe. Może doprowadzić do zwolnienia tempa wzrastania, karłowatości, zaniku mięśni, krzywicy, szkorbutu, osteoporozy czy opóźnienia w rozwoju umysłowym. Nie leczone niedożywienie prowadzi do śmierci dziecka.
Jak więc należy leczyć niedożywienie? Jaka jest najskuteczniejsza forma?
Najlepszą metodą jest zapobieganie, czyli nie dopuszczenie do stanu przewlekłego niedożywienia poprzez zbilansowaną dietę i dostarczanie właściwych proporcji pokarmów co jest szczególnie ważne w okresie wzrostu. W przypadku znacznych i przewlekłych niedoborów pokarmowych leczenie jest wielofazowe. Początkowo odbywa się zwykle drogą pozajelitową (odżywianie dożylne w postaci wlewów kroplowych), dopiero później drogą doustną. W przewlekłym niedożywieniu jest to proces długotrwały, często wielomiesięczny, pod ścisłym nadzorem różnych specjalności lekarzy.
Załóżmy, że wyleczymy dziecko z niedożywienia. Czy może ono mieć jeszcze jakieś negatywne skutki w przyszłości?
Wczesne i przewlekłe zaburzenia odżywiania mogą pozostawić trwałe skutki mimo uzupełnienia niedoborów pokarmowych. Następstwem może być obniżenie sprawności intelektualnej oraz trwałe skutki fizyczne takie jak zaburzenia metaboliczne, hormonalne, trwałe uszkodzenia układu kostno-stawowego, niskorosłość i karłowatość. Skutki mogą również utrudnić przyszłemu dorosłemu prawidłowe funkcjonowanie społeczne.
Trwa walka z czasem. Każdy dzień dla tych dzieci walką o życie. Tylko profesjonalna opieka i leczenie może być dla nich nadzieją na powrót do zdrowia i dalsze życie. Nie pozwól, aby niedożywienie odbierało maluszkom dzieciństwo.
