Jak poznać chorego szczura?
Amatorom hodującym szczury znacznie łatwiej rozpoznać zdrowego szczura niż chorego. Głównie wynika to z faktu, że choroba może występować w różnym stadium - ostrym, przewlekłym lub utajonym. O ile ostrego przebiegu choroby raczej nie da się przeoczyć, w dwóch ostatnich przypadkach dość trudno jest stwierdzić, czy szczurowi rzeczywiście coś dolega. Najbardziej rzucającymi się w oczy objawami stanu chorobowego u szczurów jest:
- brak apetytu;
- apatia, osowiałość;
- mętne oczy;
- matowa, zmierzwiona sierść lub przerzedzenia, wyłysienia;
- wszelkie zmiany skórne - zaczerwienienia, łuszczenie, egzemy, liszaje;
- ciągłe drapanie się, gryzienie lub lizanie;
- wyciek z nosa, uszu lub dróg rodnych;
- rzadki stolec lub trudności z wypróżnianiem się;
- ciężki oddech; szmery w klatce piersiowej;
- brzydki zapach sierści;
- zmiany w okolicach narządów płciowych;
- utrata masy ciała;
- problemy z uzębieniem i dziąsłami;
- zwolnione ruchy, problemy z chodzeniem;
- zaciskanie kończyn, napinanie mięśni, zwinięcie w kłębek, wrażenie, jakby zwierzę kurczyło się z bólu;
- pisk przy lekkim ucisku;
- częste potrząsanie głową, drapanie uszu, przechylenie głowy;
- drgawki, niedowład kończyn, nietrzymanie moczu.
Powyższe objawy powinny być sygnałem do bacznego przyjrzenia się szczurowi i szukania pomocy u lekarza weterynarii, najlepiej specjalizującego się w leczeniu gryzoni. W lżejszych przypadkach możemy pomóc szczurowi leczeniem domowymi sposobami, lecz jeśli jego stan nie poprawia się w ciągu dwóch dni, koniecznie należy zgłosić się po fachową pomoc.
Zobacz także: Choroby chomików
Najczęstsze choroby szczurów
Ze względu na rodzaj czynnika wywołującego choroby u szczurów, można podzielić je na kilka grup:
- choroby pasożytnicze - wywoływane przez tasiemce, nicienie, owsiki, świerzbowce, pchły, roztocza. Do zarażenia tasiemcem dochodzi przez połknięcie fragmentów tasiemca zawierających jaja lub żywiciela pośredniego, np. pchły lub larwy mączniaków. Tasiemiec umiejscawia się w jelicie cienkim i przewodach żółciowych lub w formie larwnej - często w wątrobie lub krezce. Z nicieni najgroźniejszy dla szczurów jest włosień kręty, który przebija się do tkanki mięśniowej i ścian narządów wewnętrznych (co jest bardzo bolesne), powodując zaburzenia jelitowe i ruchowe, w zaawansowanym stadium także problemy z połykaniem i żucie. Groźnym pasożytem żerującym na zewnątrz ciała szczura jest świerzbowiec. Żeruje w warstwie naskórka, powodując łuszczenie skóry, intensywny świąd, wypadanie sierści i ogóle osłabienie organizmu.
- choroby grzybicze - dotyczą zarówno skóry jak i narządów wewnętrznych. W postaci skórnej powodują miejscowe łysienie i łuszczenie naskórka. O wiele trudniejsze do rozpoznania są grzybice narządów wewnętrznych. Często objawy są mało charakterystyczne lub w ogóle nie widoczne.
- choroby wirusowe - do najczęstszych chorób wirusowych szczurów należą: biegunka młodych myszy i szczurów oraz enzootyczne zapalenie płuc. Na pierwszą z nich zapadają młode szczury w wieku od 10-13 dni. Objawia się luźnym, żółtawym stolcem i ogólnym osłabieniem organizmu. W skrajnych przypadkach dochodzi do śmierci zwierzęcia. Enzootyczne zapalenie płuc jest chorobą o wysokim stopniu zakaźności i nie ma na nią jednego skutecznego leku. Choroba przebiega przewlekle, bez wyraźnych objawów i najczęściej kończy się śmiercią szczura. Jeśli taki przypadek zdarzy się w hodowli, należy uśpić wszystkie szczury i dokładnie zdezynfekować pomieszczenie i sprzęt.
- choroby bakteryjne - najczęściej występującą u szczurów chorobą o podłożu bakteryjnym jest zakaźne zapalenie płuc. Choroba występuje zazwyczaj przy obniżonej odporności, np. przy przeziębieniu. Główne objawy to kaszel, ciężki oddech, duszności, wyciek z nosa, podwyższona temperatura ciała, nastroszona sierść, apatia i brak apetytu. Przebieg choroby jest gwałtowny; należy niezwłocznie zgłosić się ze szczurem do weterynarza. Inną niebezpieczną chorobą bakteryjne jest kolibakterioza - wywoływana przez pałeczkę okrężnicy Eschericha coli. Kolibakterioza pojawia się często w czasie obniżonej odporności (zła dieta, osłabienie po chorobie, u młodych przechodzących z pokarmu matki na pokarm naturalny) i objawia się biegunką, osłabieniem, spadkiem masy ciała, brakiem apetytu i pogorszeniem się stanu sierści. W zależności od przebiegu może minąć samoistnie lub wymagać leczenia. Gruźlica - wywołuje ją prątek gruźlicy. W zależności od umiejscowienia się bakterii w organizmie szczura, może być to gruźlica płucna lub jelitowa. Jest to choroba przewlekła, kończąca się chorobą szczura w wyniku wycieńczenia organizmu. U gryzoni występuje również gruźlica rzekoma, zwana inaczej pseudogruźlicą. Wywołuje ją inna bakteria - Corynebactrium pseudotuberculosis kutscheri. Oprócz objawów charakterystycznych dla gruźlicy, może wywołać zatorowe zapalenie mózgu. Gruźlicę rzekomą nazywa się także jercinozę, wywoływaną przez Yersina pseudotubreculosis. Szczur umiera z wycieńczenia będącego efektem towarzyszącej chorobie intensywnej biegunki.
Zobacz także: Jak żywić szczura?
Co zrobić, gdy szczur jest chory?
Jeśli szczur zdradza chorobę swoim wyglądem i zachowaniem, powinniśmy jak najszybciej podjąć leczenie. Domowe środki są pewnym wyjściem w sytuacjach nagłych, kiedy nie mamy możliwości zgłoszenia się do weterynarza lub dolegliwość nie ma ciężkiego przebiegu. Bezpieczniej jednak udać się z chorym szczurem do weterynarza - nawet jeśli nie jest to przypadek wymagający leczenia farmakologicznego, otrzymamy fachową poradę dotyczącą leczenia szczura domowymi sposobami i opieki nad nim podczas choroby.
Naszym zadaniem jest przede wszystkim dbanie o komfort chorego gryzonia - zapewnienie spokoju i ciszy, świeżego pokarmu i wody, regularnej wymiany podłoża jeśli jest to wymagane (np. podczas biegunki), w przypadku chorób zakaźnych odizolowanie szczura od innych zwierząt domowych, podawanie leków o stałych porach. Szczury to z natury silne zwierzęta, które w wielu przypadkach potrafią same poradzić sobie z chorobą i często do wyzdrowienia potrzebują minimalnej pomocy z zewnątrz.
