W wielu miejscach zalane zostały całe domy i gospodarstwa. Niektórym woda odebrała bliskie osoby. Przypuszczalnie tragedii może być więcej... Ujawni je dopiero czas, kiedy poziom wód całkowicie opadnie. Straty materialne są kolosalne, nie mówiąc o wstrząsie psychicznym tych, którzy są w centrum toczącej się klęski. Jednak tu z pomocą przyszli psychologowie policyjni, których zadaniem jest przede wszystkim słuchanie poszkodowanych osób, pomoc w odreagowaniu emocjonalnym traumy, a także ukazanie, że mimo wszystko nie straciło się tego co najcenniejsze – życia. Taka strata wiąże się z pogorszeniem dobrostanu psychicznego na pewien czas.
Niewiedza na temat postępowania podczas powodzi potęguje poczucie bezradności, rozkojarzenia i napięcia. Ludzie w obliczu klęski nie wiedzą do kogo udać się po pomoc, jak działać. Czy pozostać w domu, czy też poddać się ewakuacji w niezagrożone zalaniem miejsce. Zrozumiałym jest przywiązanie do ziemi, własnego domu i niechętne jego opuszczanie na czas powodzi. Szczególnie, że niepilnowane domostwa są narażone na rabunki. O szabrownikach już słyszeliśmy niejeden raz. Swoją drogą to nieco zwierzęce zachowanie – żerując jak hiena na tym, co jeszcze poszkodowanym zostało, jest czynem karygodnym. Co zatem robić przed tym jak usłyszymy alarm powodziowy? Jak postępować w trakcie i po powodzi?
Dmuchaj na zimne – ABC przed powodzią
Gdy mieszkasz w strefach zagrożonych powodzią, np. nieopodal rzek, jezior, zapór, rwących potoków, trzeba być świadomym zagrożenia powodziowego, ale też warto się rozeznać w kilku ważnych sprawach dotyczących ochrony przeciwpowodziowej. Należy zwrócić uwagę na:
- zaistnienie zagrożenia powodziowego (gmina, komendy i jednostki państwowej i ochotniczej straży pożarnej)
- ubezpieczenie majątku
- przygotowanie planu zabezpieczenia rodziny, domu, majątku, leków, pożywienia i wody do picia
- uzyskanie wiedzy na temat alarmu powodziowego (syrena, bicie dzwonów, gong)
- 998 – Państwowa Straż Pożarna
- 999 – Pogotowie Ratunkowe
- 997 – Policja
- 112 – Europejski Numer Alarmowy
- pozycja ciała w kształcie litery X (rozłożone i uniesione do góry kończyny górne; kończyny dolne w rozkroku) – potrzebna jest pomoc medyczna
- pozycja ciała w kształcie litery V (rozłożone i uniesione do góry kończyny górne) – oznacza, że potrzebna jest pomoc
- białym – oznacza, że chcesz opuścić miejsce, w którym aktualnie się znajdujesz
- czerwonym – zakomunikujesz, że potrzebna jest pomoc medyczna
- niebieskim – gdy prosisz o jedzenie i wodę.
Gdy nie ma zagrożenia powodziowego, musisz jeszcze pamiętać o innych ważnych sprawach, jak np. utrzymanie wałów przeciwpowodziowych. Nie wolno ich uszkadzać czy to przez rozkopywanie, czy sadzenie drzew, czy przejeżdżanie samochodem przez wał w miejscu niedozwolonym. Nie należy uprawiać ziemi w odległości do 3 metrów od stopy wału, a także stawiać domów, kopać studni i rowów – w odległości do 50 metrów.
Ogłoszone zagrożenie powodziowe
O tym, że dany teren jest zagrożony powodzią, zazwyczaj dowiadujemy się dzięki mediom. Zwykle też w radio czy TV, udzielają niezbędnych informacji co co dalszego postępowania. Postaraj się zatem na bieżąco słuchać aktualnych wiadomości i raportów. Na etapie ogłoszonego zagrożenia powodziowego, trzeba już zabezpieczyć swoje mienie. Koniecznie pozbieraj wszelkie dokumenty rodzinne i domu, a także rachunki i schowaj w pewne, niezagrożone miejsce. Meble, cenne przedmioty, koce, poduszki i ubrania przenieś na wyższe piętro domu. To co się da, zabezpiecz szczelnie folią i poprzywiązuj do siebie, by fala powodziowa nie rozniosła Twoich rzeczy po okolicy. Nie zapomnij o tym, że na czas powodzi potrzebne jest jedzenie, czysta woda i środki higieniczne. Kolejna sprawa to źródło światła, czyli np. latarki, zapas baterii, także tych do radia i świeczki. Ponadto przeparkuj w bezpieczne miejsce swój samochód, wywieź też zagrażające zdrowiu środki chemiczne (np. nawozy).
Jeżeli posiadasz gospodarstwo, możesz zawczasu spróbować przetransportować swój obrządek i maszyny rolnicze. Jeśli jest to niemożliwe, odwiąż wszystkie zwierzęta, by te same mogły próbować się ratować. Z bliskimi ustal sposoby porozumiewania się, a dzieciom i osobom starszym, schorowanym, zapewnij schronienie np. u rodziny, znajdującej się poza terenem zagrożonym powodzią. Nie zapomnij przygotować się na ochronę domu przed wtargnięciem wody – zabezpiecz dla siebie worki z pisakiem.
Te działania, być może przesadne, mogą pomóc zminimalizować szkody, które niesie ze sobą klęska powodzi. Nie lekceważmy zagrożenia powodziowego! Czasem może być już za późno na niektóre czynności!
Spadło nieszczęście – co robić podczas powodzi?
Gdy woda manifestuje swą niszczycielską siłę trzeba już podjąć pewne działania. Pierwszorzędowo powinno być to wyłączenie sieci elektrycznych, wodociągowych i gazowych. Na bieżąco słuchaj komunikatów o sytuacji powodziowej w Twojej okolicy i stosuj się do wytycznych wykwalifikowanych służb. Gdy strażacy/wojsko/policja zarządzają ewakuację – nie stawiaj przesadnie oporu. Jeśli zastosowałeś się do wcześniejszych wytycznych, wówczas prościej przyjdzie Ci pożegnać się z domem, ponieważ Twój majątek jest zabezpieczony. Podczas ewakuacji nie można mieć przy sobie więcej, niż 50 kilogramów bagażu. Dzieciom daj karteczki z imieniem i nazwiskiem, a także numerem kontaktowym do Ciebie. Gdy opuszczasz dom, poinformuj o tym fakcie rodzinę i innych bliskich, wykonując do nich telefon lub pozostawiając w skrzynce pocztowej przy swoim domu stosowną informację. Zarejestruj się jeszcze w puncie ewidencyjnym.
Jeśli pozostajesz na miejscu, zadbaj o jedzenie, czystą wodę (nie ze studni i nie z wodociągów), koce, śpiwory i ubrania. Przenieś się na wyższe piętro budynku, wtedy gdy woda zaczyna przedostawać się do niższych części budynku. Pamiętaj, że ta woda jest źródłem wielu chemikaliów i bakterii, tak więc maksymalnie się postaraj unikać z nią bezpośredniego kontaktu. Niepotrzebnie też nie wchodź do wody, gdy nie masz odpowiedniego zabezpieczenia – w wezbranych wodach mogą pływać węże, także jadowite żmije. Gdy poziom wody przybiera w rozmiarach, nie chodź podmokłych i zalanych terenach. Działają one na zasadzie gąbki, można w nich nawet ugrzęznąć. Jeśli musisz gdzieś udać się samochodem, jedź wyłącznie wyznaczonymi drogami. Może niestety stać się i tak, że Twój samochód także ugrzęźnie w miękkim gruncie. W takiej sytuacji nie ma sensu jego odkopywanie i wydobywanie. Dla własnego bezpieczeństwa opuść samochód.
Wypatrując tęczy – czyli działania popowodziowe
Dopóki w mediach nie ukażą się komunikaty na temat tego, że teren na którym jest Twój dom, jest bezpieczny – nie wracaj tam bez potrzeby. Pamiętaj, że te informacje muszą być potwierdzone przez służby ratunkowe. Wracając do domu, musisz mieć zapewnioną dostawę czystej wody, a także drożną kanalizację.
Po powrocie do swoich „czterech ścian” sprawdź stan budynku:
- jego fundamenty
- ściany i sufity (pęknięcia, nierówności, braki w murach)
- oceń ryzyko zawalenia budynku
- stan okien i drzwi
- oceń stan kanalizacji, sieci gazowej i elektrycznej
Opracowano na podstawie:
Poradnik: "W obliczu powodzi..." opracowany w Wydziale Informacji i Promocji KG PSP
Katarzyna Ziaja
