Popularnie nazywamy je kanadyjczykami, a to dlatego, że właśnie na kontynencie amerykańskim – w Kanadzie i Stanach Zjednoczonych – technologia budowania domów na szkielecie drewnianym zyskała największą popularność. Amatorów tego rodzaju budynków nie trzeba przekonywać o ich zaletach – należą do nich przede wszystkim: krótki czas budowy (zwłaszcza w przypadku domów częściowo prefabrykowanych), lekkość elementów, a w związku z tym łatwy transport i montaż, stosunkowo niski koszt inwestycji, energooszczędność (pod warunkiem odpowiedniej izolacji), łatwość ewentualnej przebudowy i modernizacji, możliwość budowania o dowolnej porze roku (również zimą) itd.
Tym, co niektórzy uważają za wadę, jest konieczność bardzo dokładnego przestrzegania zasad dotyczących zarówno przygotowania budulca, jak i sposobu stawiania ścian, izolowania przegród, wykańczania budynku. O ile więc sprawdzona, wykwalifikowana ekipa budowlana jest niezbędna przy każdej budowie, to podczas wykonywania domu szkieletowego jest szczególnie ważna, ponieważ stanowi podstawowy warunek, gwarantujący bezpieczeństwo i komfort późniejszego użytkowania domu. Ponadto przy budowie domu w technologii szkieletu drewnianego regułą powinno być stosowanie dobrych jakościowo materiałów (nie powinno się stosować produktów zastępczych, o rzekomo tych samych własnościach).
Fot. Budimex Danwood, Promopack
Solidna konstrukcja i oddychające ściany
Wykonany zgodnie ze sztuką budowlaną kanadyjczyk będzie trwałym obiektem mieszkalnym na długie lata. Podstawą jego konstrukcji jest lekki szkielet drewniany, który najczęściej wykonuje się z dobrej jakości drewna iglastego. I nierzadko już na etapie wstępnego przygotowywania materiałów pojawiają się błędy, które w krótkim czasie mogą skutkować chociażby pojawieniem się pleśni czy grzybów, a nawet wystąpieniem zagrożenia pożarowego. Do budowy domów szkieletowych powinniśmy zatem używać drewna suszonego komorowo, w wysokiej temperaturze, co pozwoli zlikwidować ewentualne zarodki pleśni czy grzybów. Dzięki wykorzystaniu drewna czterostronnie struganego zapewniamy zwiększone zabezpieczenie przeciwpożarowe, chronimy je także przed tzw. korozją biologiczną. Oczywiście, sam fakt użycia właśnie tak przygotowanego drewna nie wystarczy, konieczna jest również impregnacja odpowiednimi środkami chemicznymi.
Zdaniem większości osób związanych z tego rodzaju budownictwem, do budowy szkieletu nie wolno używać drewna mokrego. Oddaje ono wtedy swoją wilgoć ścianom, powodując zawilgocenie warstwy izolacyjnej, która przestaje skutecznie chronić przed stratami ciepła.
Jedną z podstawowych spraw, o jakich należy pamiętać podczas budowy domu szkieletowego, jest zachowanie odpowiedniego układu warstw ścian konstrukcyjnych, umożliwiającego ich „oddychanie”. I tak, zaczynając od zewnątrz, mamy warstwę wykończeniową (tynk, siding, cegły klinkierowe itp.), następnie wiatroizolację, poszycie zewnętrzne (zazwyczaj z płyt drewnopochodnych), warstwę izolacji termicznej, paroizolację z folii polietylenowej, i wreszcie – wewnętrzną warstwę wykończeniową, którą zwykle stanowią płyty kartonowo-gipsowe.
Przed wiatrem, chłodem i wilgocią
Jednym z najbardziej newralgicznych punktów budowy domu szkieletowego jest jego izolacja – zarówno termiczna, jak i ta chroniąca przed wilgocią i wiatrem. Wewnątrz szkieletu domu układa się warstwy izolacji termicznej, którą można wykonać z wełny mineralnej, styropianu, ewentualnie materiałów powstałych na bazie włókien celulozowych (nadmuchiwanych za pomocą specjalistycznych urządzeń). Jako paroizolację i wiatroizolację wykorzystuje się specjalne folie. Przy tym bardzo ważne jest nie tylko właściwe położenie warstw paroizolacji i wiatroizolacji, ale również zastosowanie odpowiednich materiałów. Zdarza się bowiem, że inwestor, szukając oszczędności, popełnia błąd polegający na zastosowaniu tańszego zamiennika w postaci np. papy izolacyjnej, która nie zapewni domowi tak potrzebnego „oddechu”.
Nieodpowiednie materiały, niewłaściwe ułożenie warstw, brak ciągłości izolacji prowadzą do zaburzeń w wydostawaniu się pary wodnej na zewnątrz, skraplania i zawilgocenia izolacji, co z kolei może być zagrożeniem dla zamontowanych wewnątrz ścian konstrukcyjnych instalacji (np. elektrycznej).
Gdy dom dociepla się styropianem, podstawowe znaczenie ma sposób jego mocowania do ścian. Jeśli wykonanie jest niewłaściwie, istnieje ryzyko poważnego uszkodzenia budynku. Dla domów ocieplonych styropianem przyklejonym bezpośrednio do ścian może się to skończyć silnym zawilgoceniem płyt poszycia, szczególnie w okolicach okien i drzwi. Poprawny sposób docieplania domów szkieletowych styropianem polega na zastosowaniu takich rozwiązań, by między wiatroizolacją a warstwą styropianu pozostała trwała szczelina powietrzna, umożliwiająca odpływ skraplającej się pary wodnej oraz wody.
Do często popełnianych na placu budowy błędów należą ponadto: nieodpowiednia wentylacja przestrzeni podpodłogowej, poddasza i połaci dachu (grozi przenikaniem wilgoci do wnętrza domu), niedostateczna izolacja akustyczna, niestaranne ułożenie paroizolacji (co również skutkuje nadmiernym zawilgoceniem ścian konstrukcyjnych).
A może dom z fabryki?
W środowisku ludzi związanych z branżą budowlaną powszechnie wiadomo, że w kwestii budowy domów szkieletowych nie ma w Polsce żadnych konkretnych ustaleń czy normatywów. To, co decyduje o powodzeniu tej technologii, to przede wszystkim doświadczenie i umiejętności wykonawcze ekip budowlanych, których tak naprawdę jest niewiele i lepiej dobrze poszukać prawdziwych fachowców niż już po fakcie płacić za remont źle zbudowanego domu. Między innymi dlatego ostatnio coraz popularniejsze są prefabrykowane domy szkieletowe, dzięki którym można uniknąć wielu błędów wykonawczych. Na budowie montuje się elementy wcześniej przygotowane w suchej i ciepłej hali fabrycznej (jest to niezwykle istotne ze względu na jakość i odpowiedni stopień wysuszenia surowca). Pozwala to oszczędzić nie tylko czas (zmontowanie stanu surowego zamkniętego zajmuje 2-3 dni), ale i osiągnąć wysoką jakość. Prefabrykacja szkieletu może mieć różny zakres: mogą to być elementy ścian, stropów, dachu, ale też całe moduły (poszczególne pomieszczenia, kondygnacje, nawet cały dom).
Decydując się na dom o konstrukcji bazującej na szkielecie drewnianym, niezależnie od tego, czy stawiany „od zera” na placu budowy, czy też montowany z prefabrykowanych elementów, należy pamiętać o tym, że to od naszych rozsądnych wyborów dotyczących zarówno wykonawstwa, jak i użytych materiałów zależy ostateczny efekt – trwały, niedrogi w budowie i eksploatacji, a wreszcie – modny, ekologiczny dom na wiele lat.
Beata Michalik
Fot. Budimex Danwood, Promopack
Prefabrykowany bez błędów
Jarosław Gruźdź, dyrektor rynku polskiego, firma Budimex Danwood
- W przypadku domu prefebrykowanego ważne jest zabezpieczenie ścian zewnętrznych przed wilgocią w poziomie posadowienia. Wilgoć ta może pochodzić z zalegającego przy ścianie śniegu lub wody opadowej, szczególnie tzw. odpryskowej, która – padając na podłoże przy ścianie – odbija się od niego i pada na ścianę zewnętrzną. Zabezpieczenie przed tego typu zjawiskami może być realizowane poprzez ukształtowanie cokołu o odpowiedniej wysokości lub wykonanie odpowiedniej izolacji. Dobre efekty daje również wykonanie podłoża (opaski wokół budynku) z materiału, od którego w mniejszym stopniu odbija się woda.
- Przed posadowieniem ścian na fundamencie należy dokonać jego niwelacji. Przeprowadza się ją przy pomocy podkładek plastikowych, między którymi umieszcza się zaprawę pęczniejącą i na tak przygotowanym podłożu ustawia się ścianę. Po ustawieniu ściany osiada ona na podkładkach, „wyciskając” część zaprawy. Należy przy tym pamiętać, że drewno (podwalina) musi być odizolowane od zaprawy. Błędy popełnione na tym etapie mogą powodować nierównomierne osiadanie budynku, a w konsekwencji pojawianie się rys (pęknięć) elewacji, jak również połączeń poszczególnych elementów wewnątrz domu.
- Konstrukcja nośna domu powinna być wykonana z drewna suszonego o wilgotności do 18% i impregnowanego, dodatkowo bardzo dobrze, jeżeli drewno jest czterostronnie strugane. Jest ono dzięki temu bardziej odporne na działanie pleśni i grzybów.
- Jeżeli chodzi o izolację cieplną, bardzo ważne jest zachowanie jej ciągłości i chodzi tu zarówno o to, aby wypełniać wełną dokładnie przestrzeń miedzy słupkami konstrukcji, jak również mocować styropian elewacyjny w taki sposób, aby na połączeniu poszczególnych płyt nie powstawały wolne przestrzenie. W przypadku ścian wewnętrznych, gdzie wełna nie jest układana na całej grubości ściany, należy ją dodatkowo stabilizować, np. za pomocą sznurków. Dzięki temu wełna szczelnie wypełnia przestrzenie między słupkami.
- Docinanie płyt styropianowych odbywa się przy użyciu pilarek z prowadnicami, aby zapewnić prostoliniowość fug, która z kolei pozwala na szczelne połączenia sąsiednich płyt między sobą. Uszczelnienie styku okna ze ścianą można wykonać przy pomocy membrany zabezpieczającej przed dostawaniem się wilgoci z zewnątrz, a pozwalającej na migrację wilgoci od wewnątrz na zewnątrz ściany; styk płyt styropianowych i ościeżnicy okna jest uszczelniany taśmą neoprenową rozprężną, co dodatkowo zwiększa zabezpieczenie ścian przed wilgocią z zewnątrz.
- Bardzo niebezpieczne jest niestaranne ułożenie paroizolacji, której zadaniem jest ograniczenie ilości pary wodnej przedostającej się z wewnątrz budynku do przegród zewnętrznych. Brak ciągłości paroizolacji może doprowadzić do wykraplania się pary wodnej, która sprzyja tworzeniu się grzybów.
Justyna Markowska-Zemanek, architekt, Biuro Projektowe Archeton
W zakresie technologii budynków drewnianych brak w Polsce normatywów i przepisów. Taka sytuacja sprzyja powstawaniu błędów na budowie, bo każe inwestorom oprzeć się jedynie na fachowości i rzetelności wykonawców, korzystających głównie z doświadczeń niemieckich. Dlatego na wybór obeznanej z tą technologią ekipy z referencjami (najlepiej jednej, odpowiedzialnej za całość robót) należałoby postawić w pierwszej kolejności.
Elementy konstrukcyjne powinny być wykonane z drewna najwyższej jakości: suszonego komorowo do wilgotności 8-12%, czterostronnie struganego i frezowanego na krawędziach (to istotne ze względu ochrony przeciwpożarowej i zabezpieczenia przed wilgocią). Ważne, aby także po zakupie chronić budulec przed zawilgoceniem podczas transportu, składowania i montażu. Impregnowanie drewna (tylko przy użyciu specjalnych atestowanych impregnatów przeznaczonych do budownictwa mieszkaniowego!) jest konieczne w przypadku stosowania jako surowca drewna litego oraz dla elementów narażonych na kontakt z warunkami atmosferycznymi. Pamiętajmy, że wymaga to stosowania środków chemicznych, co niweczy w pewnym stopniu naturalne walory mikroklimatu budynków drewnianych.
Wełna mineralna (o współczynniku przewodności cieplnej λ nie większym niż 0,040 W/Km), stanowiąca izolację termiczna i akustyczną, powinna być układana ściśle, bez możliwości powstawania pustych przestrzeni.
Instalacje (elektryczne w osłonach o podwyższonej odporności ogniowej) w ścianach należy rozprowadzić w sposób najmniej inwazyjny i izolować wszelkie przerwania ciągłości warstw przegrody.
Newralgicznym punktem konstrukcji domu szkieletowego jest sposób ochrony elewacji przed warunkami atmosferycznymi. Należy zapewnić możliwość przewietrzania i odparowania wilgoci spomiędzy poszycia a warstwy elewacyjnej przez zastosowanie wełny mineralnej lub styropianu ryflowanego klejonego do poszycia z płyt drewnopochodnych. Styki tynku ze stolarką i obróbkami blacharskimi muszą być bezwzględnie szczelne.
źródło: www.dobrzemieszkaj.pl
