Białka zwane proteinami to wielocząsteczkowe związki organiczne zbudowane z łańcuchów aminokwasów. Znamy około 20 aminokwasów, z czego 8 to te, które są nazywane niezbędnymi – egzogennymi, przyjmowanymi wraz z pokarmem.
Proteiny są podstawowymi elementami budowy tkanek naszego organizmu oraz enzymów, hormonów czy przeciwciał. Prawidłowa ilość białek warunkuje normalny wzrost i rozwój organizmu oraz jego regenerację. Białka dzielimy na pełnowartościowe i niepełnowartościowe.
Białka pełnowartościowe zawierają wszystkie aminokwasy egzogenne, pochodzą głównie od zwierząt (mięso, drób, ryby, mleko), ale znajdziemy je również w roślinach (soja, warzywa strączkowe). Białkom niepełnowartościowym natomiast brakuje co najmniej 1 aminokwasu, a ich źródłem są przeważnie rośliny.
W diecie cukrzyka białko powinno dostarczać 15-20% całkowitego zapotrzebowania na energię. 1 gram białka dostarcza 4 kcal naszemu organizmowi. Należy pamiętać, iż stosunek białka roślinnego do zwierzęcego powinien wynosić przynajmniej 50:50. Korzystne jest łączenie obu rodzajów białek, np. w postaci płatków kukurydzianych z mlekiem.
W diecie cukrzycowej, tłuszcze nasycone powinno się ograniczyć do 10% całkowitego zapotrzebowania energetycznego, zaś wielonienasycone (których źródłem są tłuste ryby - makrela, tuńczyk, śledź, pstrąg i sardynki, margaryny do smarowania czy olej z winogron, słonecznika i zbóż) ogranicza się do 6-8%. Pozostała ilość tłuszczu powinna pochodzić z tłuszczów jednonienasyconych (oliwki, oliwa z oliwek, awokado, orzechy ziemne). Spożycie cholesterolu należy ograniczyć do minimum, poprzez unikanie: pasztetów, tłustych serów, wędlin i mleka, mielonek.
Wskazana jest rezygnacja ze smażenia na rzecz grillowania, gotowania na parze lub pieczenia we folii.
Nadmiar tłuszczów nasyconych w diecie może być przyczyną chorób układu krążenia i zaburzeń metabolicznych. Zapotrzebowanie na tłuszcz maleje wraz z wiekiem czy trybem życia.
Będąc cukrzykiem nie należy rezygnować z białek i tłuszczów. Wszystkie te składniki są potrzebne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Ułożenie odpowiedniej diety to sztuka. Zastosowanie podstawowej wiedzy pozwoli na umiejętne i profesjonalne urozmaicanie diety i cieszenie się dobrym zdrowiem. Zachęcam do przeczytania kolejnej części „ABC żywienia w cukrzycy”, która będzie dotyczyć błonnika i jego właściwości.
Katarzyna Ziaja
