Choroba refluksowa przełyku jest jedną z najczęściej występujących chorób układu pokarmowego. Dolegliwość ta polega na przewlekłym, wstecznym zarzucaniu treści
żołądkowej do przełyku, wywołując jego zapalenie błony śluzowej. Według danych epidemiologicznych ocenia się, że na te schorzenie cierpi ok. 4-7% dorosłych ludzi, u których stwierdza się objawy choroby codziennie lub prawie codziennie. Biorąc pod uwagę występowanie objawów chorobowych z częstotliwością przynajmniej raz w tygodniu, wskaźnik ten wzrasta aż do 20-25%. Szacuje się, że w Polsce na refluks żołądkowo-przełykowy może cierpieć co trzecia osoba.
Fot. Depositphotos
Choroba refluksu żołądkowo-przełykowego wywołana jest występowaniem zaburzeń w
funkcjonowaniu przewodu pokarmowego. Do najbardziej istotnych czynników należą:
- osłabiona motoryka przełyku;
- spowolnione opróżnianie żołądka;
- obniżone napięcie dolnego zwieracza przełyku.
Przyczyną pojawienia się powyższych nieprawidłowości są między innymi:
- nieodpowiednia dieta;
- palenie tytoniu;
- nadwaga i otyłość;
- ciąża;
- niektóre leki (np. niesteroidowe leki przeciwzapalne, antykoncepcja hormonalna,
nitrogliceryna, benzodiazepiny, betablokery);
- obcisła odzież.
Choroba ta objawia się przede wszystkim zgagą, pieczeniem na wysokości mostka, pustym
lub kwaśnym odbijaniem, uczuciem zarzucania treści żołądkowej do przełyku oraz goryczy w
jamie ustnej, bólami górnej części brzucha. Dodatkowo mogą wystąpić objawy takie, jak: ból
towarzyszący przełykaniu, krwawienia z przełyku, suchy kaszel.
Poniżej prezentujemy najważniejsze czynniki dietetyczne, których należy przestrzegać w chorobie refluksowej:
1. Należy spożywać posiłki o małej objętości, 5-6 razy dziennie, o regularnych porach.
Jednorazowa, duża objętość posiłku powoduje rozciąganie ścian żołądka oraz obniżenie napięcia dolnego zwieracza przełyku, co przyczynia się do zarzucania treści żołądkowej do przełyku.
2. Ostatni posiłek powinien być spożywany 3-4 godziny przed snem. Jest to związane ze zmniejszoną zdolnością oczyszczania przełyku z zarzucanej treści pokarmowej w porze nocnej.
3. Zaleca się spożywanie produktów bogatobiałkowych, które podnoszą ciśnienie dolnego zwieracza przełyku. Warto, aby przede wszystkim wybierać odtłuszczony nabiał, drób, chudą cielęcinę, chude ryby, niskotłuszczowe przetwory mleczne.
4. Należy ograniczyć spożywanie produktów wzdymających (warzywa kapustne, strączkowe, cebulowe).
5. Obserwuje się, że owoce pestkowe oraz cytrusy mogą być przyczyną nasilania objawów choroby, dlatego też należy indywidualnie ustalić poziom ich spożycia.
6. Ograniczeniu powinno ulec spożycie produktów tłustych – serów żółtych, topionych, boczku, smalcu, podrobów, tłustych gatunków mięs, pasztetów.
7. Ostre przyprawy (chilli, pieprz, papryka, ocet, musztarda) powinno zastępować się łagodnymi (bazylia, tymianek, koperek, pietruszka).
8. Należy zmniejszyć spożycie słodyczy – przede wszystkim czekolady, kremów, bitej śmietany.
9. Z diety powinniśmy wyeliminować również alkohol.
10. W przypadku napojów należy ograniczyć picie mocnej herbaty, kawy, kakao, napojów gazowanych.
11. Pokarm powinniśmy spożywać powoli, unikając połykania dużych kęsów. Dodatkowo spożywanie posiłków powinno odbywać się w spokojnej atmosferze, bez pośpiechu.
12. Po każdym posiłku powinniśmy zachowywać pozycję siedzącą lub półleżącą.
13. Spożywane potrawy powinny mieć temperaturę umiarkowaną (nie mogą być zbyt zimne oraz zbyt gorące).
14. Wodę, słabą herbatę czy rozcieńczone soki pijemy po spożytym posiłku (nie w trakcie).
15. Dobrze by zrezygnować z żucia gumy – proces żucia powoduje połykanie powietrza, co może prowadzić do wzdęcia.
16. Wskazane jest spożywanie potraw o konsystencji papkowatej – ogranicza to wydzielanie soku żołądkowego.
17. Zalecana obróbka kulinarna to gotowanie w wodzie, na parze, duszenie. Należy ograniczyć pieczenie, grillowanie oraz smażenie.
Przykładowy jadłospis:
śniadanie: pieczywo jasne z polędwicą oraz jajko na miękko, zielona herbata
śniadanie 2: sałatka z drobnego makaronu, tuńczyka z wody, przetartych buraczków, jogurt naturalny
obiad: ryż biały z potrawką z kurczaka i surówką z marchewki, woda mineralna
podwieczorek: budyń z owocami (ananas, jabłko), słaba kawa zbożowa z mlekiem
kolacja: chleb pszenny, serek twarogowy chudy z niewielkim dodatkiem miodu, zielona herbata
Wprowadzenie w życie wyżej wymienionych wskazówek dietetycznych z pewnością zmniejszy częstotliwość występowania objawów refluksu żołądkowo-przełykowego. Należy mieć na uwadze także fakt, że różne osoby reagują w odmienny sposób na spożywane niektóre produkty spożywcze. Dlatego też, bardzo ważne jest, aby obserwować reakcje organizmu i eliminować z diety produkty wzmagające objawy choroby.
Bartosz Kulczyński, poradnia dietetyczna Dietactive
