dr n. med. Paweł Adamczyk, fot. Gamma
Maratony cieszą się rosnącą z roku na rok popularnością. Biegać zaczynają nie tylko osoby, które wcześniej stroniły od jakiegokolwiek sportu, ale także dzieci i osoby starsze. Modzie na wspólne bieganie sprzyjają na pewno coraz liczniej organizowane w całej Polsce imprezy sportowe. Niestety sport ten jest dosyć kontuzyjny, a na urazy jesteśmy narażeni bez względu na wiek czy zaawansowanie. Jak unikać kontuzji oraz jak je rozpoznać i skutecznie sobie z nimi poradzić podpowiadają dr n. med. Paweł Adamczyk i lek. Mateusz Dawidziuk z Centrum Medycznego Gamma.
Dlaczego dochodzi do kontuzji podczas biegania?
Prawidłowa rozgrzewka i specjalny strój, odpowiednio dopasowany do warunków panujących na zewnątrz, to podstawa każdego treningu. Niestety w tym sporcie jesteśmy narażeni na kontuzje związane z różnorodnymi czynnikami. Część osób zaczynających swoją przygodę z biegami zabiera się do tego w sposób amatorski, po latach ruchowej bezczynności. Część, mimo że biega od lat, zbyt forsownym treningiem może osłabić kondycję nóg i stawów. Do tego dochodzą zwykłe, przypadkowe kontuzje, spowodowane przez czynniki od nas niezależne. Na szczęście ostre urazy podczas biegania nie są częste i bardzo rzadko niosą poważne konsekwencje.
Około 80% urazów wynika z długotrwałego przeciążenia układu mięśniowo-szkieletowego powstającego podczas biegania.
Do najczęstszych kontuzji wśród biegaczy zaliczamy:
- Shin splints – to określenie bólu wzdłuż przyśrodkowego brzegu kości piszczelowej powstały w wyniku powtarzających się urazów przyczepów mięśni (włókien Sharpeya) tej okolicy do kości. Niestabilne stawy skokowe, słaby balans mięśniowy, słaba stabilizacja miednicy i grzbietu, nierozciągnięcie i słabe mięśnie zwiększają ryzyko shin splints. Bieganie po twardej nawierzchni i w niewłaściwie dobranych butach także może przyczynić się do rozwoju choroby. Pacjent zgłasza silny ból w okolicy goleni nasilający się pod wpływem wysiłku, który znacząco utrudnia dalsze bieganie. Przy braku leczenia może dojść do złamania powolnego kości piszczelowej.
- Skręcenie stawu skokowego – to najczęstszy ostry uraz powstały w wyniku biegania. Wynika on z nadmiernie wykonanego ruchu w stawie skokowym, najczęściej gdy stopa ucieka na zbyt mocno na zewnątrz. Ruch ten doprowadza do uszkodzenia więzadeł stabilizujących staw – głównie więzadła piszczelowo-strzałkowego przedniego. Uraz ten objawia się ostrym bólem i obrzękiem w okolicy kostek. Wymaga bezwzględnie konsultacji lekarskiej, ponieważ nieleczone skręcenie może prowadzić do niestabilności stawu skokowego i znaczącego zwiększenia ryzyka następnych kontuzji.
- Mianem zapalenia ścięgna Achillesa określany jest przez zawodników ból w okolicy ścięgna Achillesa. Najczęściej jest to jednak częściowe uszkodzenie ścięgna na wysokości ok. 5 cm nad guzem piętowym, w miejscu najsłabszego ukrwienia, wynikające ze zbyt wolnego tempa regeneracji przeciążonego ścięgna. Zaniedbanie leczenia może doprowadzić do całkowitego zerwania ścięgna Achillesa.
- Kolano biegacza – to wspólne określenie wielu chorób ujawniających się dolegliwościami bólowymi w okolicy kolana np.: uszkodzenie więzadła rzepki, zespół zwiększonego przyparcia rzepki, zapalenie błony maziowej w stawie kolanowym, blokowanie głowy kości strzałkowej czy syndrom pasma biodrowo-piszczelowego. W przypadku diagnostyki bardzo ważne jest wykluczenie uszkodzenia łąkotki, które może prowadzić do przyspieszonej choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego.
- Zapalenie rozcięgna podeszwowego wynika z nadmiernych sił działających na tkanki miękkie podeszew, w wyniku czego pacjent odczuwa silny ból w okolicy pięty nasilający się w godzinach rannych oraz przy ruchach paluchem.
Zobacz też: Na co narażone są stopy biegacza?
Jak sobie radzić z bólem…
Gwałtowny ból to sygnał o organizmu o powstałej kontuzji, który u biegacza amatora powinien zakończyć bieg.
Należy niezwłocznie schłodzić bolesne miejsce lekko je uciskając, unieść kontuzjowaną kończynę do góry ponad poziom serca oraz odpocząć. Nie należy wykonywać czynności wywołujących ból. W ciągu 2-3 dni należy zgłosić się do lekarza specjalisty, który postawi diagnozę i rozpocznie leczenie.
… a jak zapobiegać urazom?
– Niestety nie każdy z nas może ruszyć i biec przed siebie jak Forest Gump. Każdy biegacz w ramach przygotowania do biegu powinien wzmocnić i uelastycznić mięśnie. Popracować w domu lub na siłowni nad stabilizacją stawów skokowych, grzbietu i miednicy. Właściwie dobrane obuwie nie tylko zwiększy komfort podczas biegu, ale może uchronić przed urazami. Każdy kierowca robi corocznie przegląd samochodu, za to sportowiec amator nigdy nie chodzi do lekarza przed rozpoczęciem sezonu – tłumaczy lek. Mateusz Dawidziuk, ortopeda z Centrum Medycznego Gamma.
Rozszerzone badania serca, kontrolne badania krwi, radiogramy całych kończyn i stóp, to tylko niektóre z badań, które podsumowane przez specjalistę pozwolą wykluczyć stany chorobowe oraz bezpiecznie zaplanować proces treningowy.
Zobacz też: Bieganie w ciąży
Źródło: materiały prasowe Gamma/mn
