Zielone Świątki, inaczej Zesłanie Ducha Świętego to bardzo ważne dla katolików ruchome święto, obchodzone w maju lub czerwcu. Według historyków i teologów wywodzi się ono z praktyk pogańskich. Święto to jest obchodzone także przez wyznawców judaizmu – nazywane jest Szawuotem, czyli Świętem Żniw. Kiedy wypadają Zielone Świątki i jakie tradycje są z nimi związane?
Spis treści:
Zielone Świątki: kiedy wypadają?
Zielone Świątki to ruchome święto, które obchodzi się 7 tygodni po dniu Zmartwychwstania Pańskiego, jednak zawsze jest to niedziela. W 2022 roku święto to wypada na 5 czerwca.
W kolejnych latach Zielone Świątki będziemy obchodzić:
- 28.05.2023,
- 19.05.2024,
- 08.06.2025,
- 24.05.2026.
Zielone Świątki w wierzeniach ludowych
Choć Zielone Świątki uznawane są za święto katolickie, wiele tradycji z tego dnia wywodzi się z kultur pogańskich. Ponieważ data Zesłania Ducha Świętego przypada zawsze na okres od połowy maja do połowy czerwca, czyli czas, kiedy rośliny najpiękniej zakwitają, święto uważane jest za dzień plonów, święto roli, etc. Kościół katolicki zakazał praktykowania zwyczajów zielonoświątkowych, jednak w wielu wsiach wciąż obchodzono to święto według ludowych wierzeń.
fot. Zielone Świątki: kiedy/Adobe Stock, Halfpoint
Zielone Świątki: tradycje
Wiele tradycji wiejskich i zwyczajów ludowych przetrwała do dziś. W Zielone Świątki popularne jest np. majenie domów i ogrodów. Mieszkańcy dekorowali dawniej swoje domy i ogrodzenia brzozowymi gałązkami, a na podłodze w chatach oraz na trawie układano warstwę tataraku. Miał on chronić dom przed insektami, ale także złymi mocami. Ponadto rolnicy wierzyli, że młode rośliny przyniosą obfite plony i będą dbały o urodzaj na polach.
Dawniej maiło się także krowy, które przystrojone w gałązki wychodziły na pastwiska. Dodatkowo gospodarze przygotowywali wywar z ziół, w którym wyparzano narzędzia do dojenia mleka. Okadzano także krowy, co miało uchronić je przed złymi mocami. Wierzono, że czarownice najbardziej lubią krowie mleko.
Przed domami najładniejszych dziewcząt we wsi stawiano zaś tzw. słupy majowe, czyli przyozdobione na zielono pnie drzewa. Najczęściej słupy (zwane majami) stawiali kawalerowie, którzy zalecali się do konkretnej panny. Obecnie przetrwał jedynie zwyczaj przyozdabiania domów i ogrodzeń gałązkami i kwiatami, a także kolorowymi wstążkami. W niektórych rejonach Polski organizuje się z tej okazji także festyny.
W Zielone Świątki, szczególnie na terenach wschodniej i południowej Polski, rozpalano ogniska, zwane odpowiednio palinockami albo sobótkami. Od ognia odpalano pochodnie, z którymi następnie pasterze obchodzili swoje gospodarstwa, aby zboże lepiej rosło i było odporne na niesprzyjające warunki atmosferyczne.
fot. Zielone Świątki: tradycje/Adobe Stock, EmotionPhoto
Tradycje na Zielone Świątki: końskie wesele
Podczas Zielonych Świątków popularne było niegdyś końskie albo wołowe wesele. Wybierało się wówczas najładniejsze zwierzę, przyozdabiało na zielono, a następnie wędrowało z nim po wiosce. Zwierzę szło w towarzystwie młodych panien i kawalerów. Czasem na grzbiecie sadzano kukłę ze słomy.
Tradycje na Zielone Świątki: obchody z królewną
Zielone Świątki to dla mieszkańców zawsze był wesoły dzień, organizowano więc różnego rodzaju obchody i wydarzenia. Popularnym zwyczajem było wybieranie najładniejszej panny we wsi, ubieranie ją w kolorowe stroje, zakładano kwiatową koronę, a następnie prowadzono po wsi w towarzystwie pozostałych młodych dziewczyn. Obchody z królewną kończyły się tańcami w karczmie albo domu jednego z gospodarzy. Podczas zabawy czczono wiosnę oraz proszono o urodzaj.
Czytaj także:
Życzenia na Wielki Tydzień
Kiedy obchodzi się imieniny
