Urodził się w Nowej Wilejce na Wileńszczyźnie. Podczas wojny walczył w partyzantce w szeregach AK. Po wojnie przyjechał do Krakowa, tu ukończył studia polonistyczne i nawiązał kontakty z prasą literacką („Odrodzenie” i „Nowa Kultura”). Debiutował w „Dzienniku Literackim” wierszami. Związał się również z filmem jako scenarzysta i reżyser. Dorobek literacki Konwickiego jest niezwykle różnorodny, obejmuje utwory psychologiczne, polityczne, biologiczne i publicystyczne. Do najpopularniejszych jego powieści należą: Rojsty (powieść napisana w 1948 r., wydana w 1956), Przy budowie (1950), Z oblężonego miasta (1956), Sennik współczesny (1963), Wniebowstąpienie (1967), Kronika wypadków miłosnych (1974), Mała apokalipsa (1979), Kalendarz i klepsydra (1976), Kompleks polski (1977), Rzeka podziemna, podziemne ptaki (1986), Bohiń (1987).
Rojsty
Bohaterami powieści są partyzanci walczący u schyłku wojny w oddziale AK na Wileńszczyźnie. Utwór oddaje dramat chłopców wplątanych w bezsensowną walkę, z której wychodzą złamani wewnętrznie, odarci ze złudzeń i młodzieńczych ideałów, samotni pośród lasów, bagien i pustkowi (tytułowych rojstów).
Przy budowie
Powieść nosi znamiona tendencji socrealizmu, utworu utrzymanego w tonacji propagandowej, typowego „produkcyjniaka”. Mimo rygorów i ograniczeń tej tendencji utwór przekazuje cząstkę prawdy o ludziach wznoszących w tamtych czasach zręby wielkiego przemysłu socjalistycznego.
Zobacz też : Wrzesień 1939 w poezji
Godzina smutku, Z oblężonego miasta
Obie powieści łączy wspólny motyw zdrady. Pierwsza porusza problem konfliktu uczuć i obowiązku w życiu partii, druga daje obraz człowieka zbłąkanego w swej ojczyźnie, nie potrafiącego znaleźć własnej drogi po doświadczeniach partyzanckich w oddziałach AK i decydującego się na ucieczkę z kraju.
Dziura w niebie
Autor wraca do kraju lat dziecinnych i umieszcza akcję powieści w podwileńskiej wsi. Kilkunastoletni chłopcy toczą tu między sobą boje podczas zabaw w wojsko. Autor w ich losach zawarł swoje młodzieńcze doświadczenia, niepokoje swego pokolenia, obsesje i lęki, zniweczenie marzeń w starciu ze smutną rzeczywistością międzywojenną. Opowiada o „kraju lat dziecinnych” z liryzmem zaprawionym humorem i sentymentem.
Zobacz też : Literatura lat wojennych
Sennik współczesny
Jest to najwybitniejsza powieść Konwickiego, nazywana często „romantyczną balladą o Polsce, w której tragizm i patos wiążą się organicznie z okrutną i jaskrawą groteską”. Akcja utworu toczy się na dwóch płaszczyznach. Płaszczyzną współczesną jest pobyt bohatera, Pawła, w miasteczku nad Sołą, gdzie przybył, by rozwikłać nie rozstrzygnięte problemy ze swej młodości. Drugą płaszczyzną stanowi wojenna przeszłość bohatera, dramatyczne zdarzenia jego życiorysu: epizod z partyzantki, wykonanie wyroku na zdrajcy, usunięcie z oddziału partyzanckiego oraz powojenne wstąpienie do partii. Bohatera po latach nęka konflikt sumienia, w zapadłym kraju tropi ślady przeszłości i śni zły sen o Polsce.
Mała apokalipsa
Akcja powieści toczy się w Warszawie, w dniu 22 lipca. Jest to jeden, ostatni zresztą, dzień z życia bohatera, jego wędrówka po mieście, spotkania z różnymi ludźmi, przemyślenia i refleksje. Plan drugi utworu to oglądana na ekranie telewizora transmisja z obchodów przyjazdu I sekretarza Związku Radzieckiego i przyłączenie Polski do Kraju Rad. Oba plany tworzą świat groteskowy, absurdalny, chaotyczny, zdegradowany moralnie i materialnie. Główny bohater, jednocześnie narrator, jest starzejącym się literatem, przeżywającym kryzys twórczy.
Nosi cechy autora powieści. W utworze występują liczne nawiązania do osób z kręgu znajomych Konwickiego. Narrator-bohater wędruje po Warszawie, obserwuje, spotyka różnych ludzi reprezentujących różne postawy i światopoglądy (od przedstawicieli UB do członków opozycji), przygotowuje się do śmierci, pisze testament, analizuje swoje życie. Wreszcie w akcie protestu przeciw włączeniu Polski do ZSRR dokonuje publicznego samospalenia przed Pałacem Kultury.
Tytuł utworu nawiązuje do biblijnej wizji apokalipsy. Jest to apokalipsa prywatna bohatera, który zdaje rachunek ze swojego życia, jak też apokalipsa całego narodu poddanego naciskowi reżimu komunistycznego. Przesłanie utworu opiera się na przekonaniu, że koniec świata nie następuje od razu, a zło i nieszczęście istnieje w każdym człowieku.
Źródło : Wydawnictwo Printex
