Im dziecko niższe, tym większe prawdopodobieństwo, że występują przyczyny chorobowe niskiego wzrostu. Jeśli jednak rodzice są niscy to prawdopodobieństwo zaburzeń
chorobowych jako przyczyny niskiego wzrostu, jest mniejsze.Po pierwsze - niedożywienie.
W regionach świata, gdzie występuje nagminnie, problemem nie jest wzrost, tylko samo przeżycie. Nie znaczy to jednak, że w naszym kraju można zapomnieć o tej przyczynie niedoboru wzrostu. Warto zawsze przyjrzeć się diecie dziecka.
Po drugie - zaburzenia chorobowe.
Może być ich wiele. Na przykład zaburzenia wchłaniania (tzw. choroba trzewna). Przyczyną mogą być przewlekłe choroby układu oddechowego, układu krążenia, przewlekłe chorobach nerek i wątroby. Częstą przyczyną niedoboru wzrostu są przewlekłe stany zapalne, przewlekłe zapalenie stawów, astma oskrzelowa, ciężkie postacie alergii skórnej (tzw. atopowej). Zaburzenia wzrostu mogą występować w wielu zespołach genetycznych, takich jak na przykład zespół karłowatości pierwotnej, zespół Turnera, zespół Downa, zespół Pradera Williego, zespół Noonan, zespoły zaburzeń rozwoju chrząstek i wiele innych.
Po trzecie - przyczyny psychiczne.
Delikatny mechanizm wzrostu może zostać zaburzony przez utratę poczucia bezpieczeństwa i izolację w rodzinie. Dzieci odrzucane, niekochane,
z niespełnionymi emocjonalnymi potrzebami psychicznymi będą wolniej rosły.
Po czwarte
złe warunki bytowania, przewlekły stres psychiczny i fizyczny, narażenie na surowe warunki klimatyczne bez właściwego ubioru, niedostateczny spoczynek nocny, zbyt krotki sen. Niekorzystnym czynnikiem może być zbyt mała aktywność fizyczna. Jeśli dziecko musi być zwolnione z jakiś powodów z zajęć WF, powinno się zorganizować mu inną aktywność ruchową z uwzględnieniem powstałych ograniczeń.
Niekorzystny jest siedzący tryb życia, kiedy po szkole bez lekcji WF, pozostaje odrabianie lekcji, komputer i telewizja . Z drugiej strony, nadmierny wysiłek np. praca fizyczna dzieci, a w państwach o wysokim statusie ekonomicznym trening przygotowujący przyszłych mistrzów sportu, jest poznaną przyczyną zwolnionego wzrastania i niskiego wzrostu.
A zaburzenia hormonalne?
Są raczej rzadką przyczyną niedoboru wzrostu. Pojawiają się między innymi wtedy, gdy następuje zaburzenie wytwarzania hormonu wzrostu w przysadce lub somatoliberyny (neurohormon uwalniające hormon wzrostu) w podwzgórzu,
z powodu uszkodzenia tych struktur (na przykład w czasie ciężkiego porodu). Przyczyną mogą być uszkodzenia genów koniecznych do prawidłowego wytwarzania hormonu wzrostu, jego receptora, lub innych elementów tzw. osi somatotropinowej, w tym najważniejszego jej składnika IGF-I. IGF-I (INSULINO-PODOBNY CZYNNIK WZROSTOWY) jest hormonem, którego wytwarzanie jest pobudzane przez hormon wzrostu i który działa wzrostowo we wszystkich tkankach ustroju. Brak dostatecznego wytwarzania IGF-I, pomimo sprawności przysadki i prawidłowego wytwarzania hormonu wzrostu spowoduje głęboki niedobór wzrostu.
Profesor Tomasz Romer
