Co to jest GDA?
Być może kiedy do tej pory na etykiecie ulubionego napoju czytałaś, że ma np. 37 kcal na 100 ml, a to niewiele Ci to mówiło. Patrzyłaś dalej i widziałaś zawartość białka, tłuszczu i węglowodanów w gramach także na 100ml. Dla wielu osób to tylko cyfry – czy te 37 to dużo czy mało? Nie znając odpowiedzi na to pytanie niektórzy po prostu nie czytali etykiet. A przecież to właśnie one są drogowskazem ułatwiającym nam świadome wybory w czasie zakupów. Trzeba tylko nauczyć się je czytać. I to właśnie w tym pomoże Ci system znakowania GDA.
GDA (Guideline Daily Amount) to nowy system znakowania produktów spożywczych, który został opracowany przez Europejską Konfederację Przemysłu Żywności i Napojów (CIAA) i wprowadzany jest systematycznie w całej Europie.
Zawarte na etykietach produktów spożywczych graficzne symbole systemu GDA poinformują Cię o tym jaką ilość kalorii i ważnych składników odżywczych zawiera porcja danego produktu. Dodatkowo ilości te są podane nie tylko w kcal i gramach, ale także w procentach – w ten sposób jeden rzut oka na etykietę wystarczy, by wiedzieć jaki procent tzw. Wskazanego Dziennego Spożycia kalorii lub danego składnika, pokrywa porcja wybranego produktu. Warto wiedzieć, że dla uproszczenia i jednocześnie ujednolicenia prezentowanych na oznaczeniach GDA informacji, wartości Wskazanego Dziennego Spożycia zostały wyliczone w oparciu o naukowe zalecenia dla przeciętnej zdrowej dorosłej kobiety o prawidłowej wadze i normalnym poziomie aktywności fizycznej.
A oto wartości, które zostały ustalone jako Wskazane Dzienne Spożycie dla kobiet:
| Składnik odżywczy | Wskazane Dzienne Spożycie (GDA) dla kobiet |
| Wartość energetyczna | 2000 kcal |
| Cukry | nie więcej niż 90 g |
| Tłuszcz | nie więcej niż 70 g |
| Kwasy tłuszczowe nasycone | nie więcej niż 20 g |
| Sód (sól) | nie więcej niż 2,4 g (6 g) |
Oczywiście nie każdy człowiek potrzebuje tyle samo kalorii i poszczególnych składników odżywczych – zapotrzebowanie na nie zależy od płci, wieku, codziennej aktywności fizycznej i innych czynników. Można je dla danej osoby dokładniej określić np. w czasie wizyty u dietetyka. Wartości używane na etykietach mają natomiast na celu pomoc w szybkim oszacowaniu tego jak dużą część zapotrzebowania na dany składnik pokrywa porcja danego produktu. Wystarczy jeden rzut oka i już możemy podejmować bardziej świadome decyzje.
Jak rozumieć informację GDA na opakowaniu? Prześledźmy to na przykładzie etykiety Fanty pomarańczowej. Znajdziemy na niej takie symbole:
Zamieszczone powyżej symbole oznaczają, że 1 szklanka (250ml) tego napoju zawiera 93 kcal, co pokrywa 5% Wskazanego Dziennego Spożycia (GDA), które dla przeciętnej osoby dorosłej wynosi 2000 kcal/dzień. Dodatkowo szklanka Fanty Pomarańczowej dostarcza 23g cukru, co w ok. 25% pokrywa Wskazane Dzienne Spożycie na ten składnik. Z etykiety wynika tez wyraźnie, że Fanta Pomarańczowa nie zawiera tłuszczu, nasyconych kwasów tłuszczowych ani sodu.
Prócz oznaczeń GDA na etykiecie warto zwrócić też uwagę na skład danego produktu. Każdy producent ma obowiązek podania tu informacji jakich składników użył do wyprodukowania swojego produktu. Z etykiety dowiesz się np. że Fanta nie zawiera dodatku konserwantów ani sztucznych barwników, ma natomiast 3% dodatek soku pomarańczowego. Łącząc te informacje z danymi prezentowanymi za pomocą oznaczeń GDA możesz naprawdę dużo dowiedzieć się o ulubionym produkcie, a dzięki temu bardziej świadomie podejmować decyzję o jego zakupie i spożyciu. Warto więc czytać etykiety i korzystać z nich jak z drogowskazów komponując codzienną zbilansowaną dietę dla siebie i swojej rodziny.
Więcej informacji na temat GDA znajdziesz na stronie Polskiej Federacji Producentów Żywności, gdzie możesz skorzystać z kalkulatora wartości odżywczej GDA.
