Dziecko potrzebuje wyznaczania granic. Pragnie wiedzieć: Co jest dobre, a co nie i dlaczego? Jak daleko może się posunąć? Co się stanie, jeśli złamie zasady? Czy to wywoła jakieś konsekwencje? To daje mu poczucie bezpieczeństwa i uporządkowanej, przewidywalnej rzeczywistości. Uczy postępowania zgodnego z zasadami życia społecznego. Pozwala decydować o sobie i dokonywać wyborów. Jak stawiać dziecku granice?
Zgodnie z wiekiem i rozwojem
Podstawą określania granic są ogólnie przyjęte normy zachowań. Ustalając zasady, należy je dziecku zawsze wyjaśnić i opisać konsekwencje, jakie nastąpią, gdy je złamie. Granice powinny być:
- Stałe – mają być przestrzegane zawsze i przez każdego.
- Dynamiczne – dopasowane do wieku, temperamentu, doświadczenia dziecka. Uwzględniać to, że dojrzewa i z czasem jest gotowe na więcej wolności i odpowiedzialności. Należy więc je rewidować i poszerzać, aby dostosować do nowych warunków.
- Jasne – komunikaty powinny być krótkie, konkretne, łatwe do zapamiętania i przywołania w odpowiednim momencie.
- Formułowane pozytywnie – tak, aby były drogowskazem, a nie nakazem.Ważne! Przekroczenie granicy powoduje natychmiastowe odwołanie się do konsekwencji i jej zastosowanie.
Pojawiają się kłopoty
Z zazdrością patrzysz na dzieci znajomych i stwierdzasz, że ze swoimi masz problemy? Zastanów się, jakie i czy w ogóle stawiasz im granice.
- Zbyt szerokie (niedostateczna kontrola, pobłażliwość, zbyt duża swoboda) – prowokują do nadmiernego testowania i nie pozwalają na ponoszenie konsekwencji swoich wyborów, a tym samym nie uczą odpowiedzialności. Prowadzi to do braku dojrzałości emocjonalnej i egoizmu. Nie daje możliwości na przewidywanie skutków własnych działań.
- Zbyt sztywne (nadmierna kontrola i dominacja rodzica, mała swoboda) – nie przynoszą korzyści rozwojowych, uniemożliwiają dziecku odkrywanie i testowanie, prowadzą do wykształcenia w nim konformizmu i uległości.
- Chwiejne, zmieniające się w zależności od sytuacji czy nastroju rodziców (brak konsekwencji) – nie zapewniają poczucia stabilności, powodują brak dojrzałości emocjonalnej, nieumiejętność podejmowania decyzji.
Rozsądnie i konsekwentnie
Jak stawiać dziecku granice? Rób to opierając się na rozsądnych ograniczeniach i mądrej swobodzie. Najlepsze są te zrównoważone, gdy wolność dziecka wiąże się z jego odpowiedzialnością za czyny. Pozwala mu to dokonywać wyborów i ponosić za nie ewentualne konsekwencje. Uczy samodzielności, przezorności, współpracy i odpowiedzialności.
Tekst napisany na podstawie artykułu Alicji Daszkiewicz opublikowanego w czasopiśmie "Przyjaciółka"
Chcesz wiedzieć więcej? Przeczytaj:
Poznaj 100 złotych zasad francuskiego wychowania dziecka!
Jak wychować grzeczne dziecko
8 rad, jak wychować dziecko na życzliwego człowieka
