fot. Fotolia
Czy komputer jest niezbędny w edukacji?
Kluczową rolę w kształtowaniu się naszej cywilizacji odgrywają multimedia oraz nowoczesne sieci teleinformatyczne. Współczesne komputery posiadają nieograniczone możliwości, jeśli wziąć pod uwagę wysoką jakość obrazu, w tym tworzenie animacji, odtwarzania sekwencji wideo i dźwięku. Charakteryzuje je właściwość, której nie posiadał do tej pory żaden techniczny środek dydaktyczny – możliwość interaktywnego oddziaływania na użytkownika. Komputer sprzyja krytycznemu myśleniu i wywiera coraz większy wpływ na wyobraźnię, kreuje świat postrzeganej rzeczywistości i ma niewątpliwy wpływ na sposób ludzkiego myślenia i działania.
Od wielu lat toczy się pedagogiczna dyskusja dotycząca zastosowania komputerów w edukacji. Pomimo upływu czasu wciąż cechuje ją polaryzacja stanowisk. Zwolennicy komputerów optują za uczynieniem ich głównym narzędziem kształcenia, przeciwnicy zaś opowiadają się za zdecydowanym ograniczeniem ich użycia w tym procesie.
Dziecko potrzebuje zabawy
Czynnością dominującą w życiu dziecka przedszkolnego jest zabawa, dlatego też praca na komputerze, stymulująca rozwój niektórych funkcji psychicznych, powinna być zabawą, która jest dla niego najłatwiejszym, najbardziej przystępnym sposobem zapoznawania się z niezrozumiałym, wielkim i tajemniczym światem, przeżywania występujących zjawisk i sytuacji, sprowadzonych do kategorii prostych, łatwych i przyjemnych doznań.
Określone działanie dziecka tylko wtedy mieści się w pojęciu zabawy, gdy podejmuje ją ono z ochotą i gdy w miarę swych możliwości jest w niej twórcą, gdy ma wolny wybór jej treści, rodzaju, tworzywa i partnerów. Nauka czytania i pisania powinna być podporządkowana prawidłowościom rozwoju dziecka i powinna nie tylko przebiegać w zabawie, ale być zabawą. Czynności zabawowe umiejętnie wykorzystane w tym procesie skłaniają dziecko do podejmowania wysiłku bez zbytniego nacisku i przymusu, dostarczając przy tym radości, optymizmu i wiary we własne możliwości, a zdobyta dzięki nim wiedza oraz doświadczenie stają się bardziej operatywne i twórczo wykorzystane w wielu innych konkretnych sytuacjach.
Włączenie komputera wraz z odpowiednimi programami do edukacji przedszkolnej wychodzi naprzeciw oczekiwaniom dzieci. Jest on bowiem dla nich kolejną atrakcyjną pomocą dydaktyczną w przedszkolu i, jak dowodzą poczynione obserwacje, szybko przestaje stanowić dla nich jakąkolwiek tajemnicę. Staje się przyjaznym towarzyszem przygód i codziennych zmagań ze stawianymi im zadaniami.
Nowoczesne multimedialne programy edukacyjne pozwalają na zastąpienie tradycyjnych środków dydaktycznych stosowanych dotychczas i są środkiem optymalizującym i intensyfikującym proces kształcenia. Znaczna ich część opracowana jest zgodnie z zasadą „uczymy się bawiąc” i dzięki temu są one przydatne, zwłaszcza w edukacji przedszkolnej.
Zobacz też: Dziecko przed komputerem – porady dla rodziców
Jak dziecko uczy się dzięki komputerowi?
W czasie zabaw z komputerem dzieci ćwiczą spostrzegawczość i pamięć, doskonalą koordynację oka i ręki, a więc umiejętności niezbędne w przyszłej edukacji szkolnej. Barwne, atrakcyjne pod względem fabuły, zawierające ciekawe i zróżnicowane pod względem trudności zadania z elementami zabawy przyciągają uwagę dzieci. Ucząc się za pomocą komputera mogą wielokrotnie powtarzać te same czynności, aż do momentu odniesienia sukcesu. Komputer jest cierpliwy, nie zdenerwuje się pomimo kolejnych potknięć, nie zdyskwalifikuje z powodu błędu.
Podczas działań z komputerem dzieci widzą, jak wiele zależy od ich pomysłów i mądrych decyzji. Multimedialne programy edukacyjne umożliwiają nabywanie konkretnych umiejętności, związanych na przykład z rozpoznawaniem liter, czytaniem i liczeniem. Wzbogacają wiadomości z różnych dziedzin, wspomagają rozwój logicznego myślenia, rozwijają samodzielność, wzbudzają wiarę we własne siły, motywują do pracy, wyrabiają potrzebę dalszego uczenia się.
Podstawowym narzędziem poznania, które warunkuje operatywne oraz skuteczne pozyskiwanie i wykorzystywanie informacji, jest umiejętność czytania. W obecnym świecie do dobrego funkcjonowania w życiu nie wystarczy opanowanie samej jej techniki, ale i czytania krytycznego i twórczego. Osiągnięcie przez dziecko tej sztuki ułatwia mu dalszą naukę, staje się bowiem podmiotem niezależnym od nauczyciela i innych dorosłych.
Obserwowanie pierwszych samodzielnych prób czytania u dzieci poniżej 6. roku życia skłania do wniosku, że nauka czytania dla wielu z nich to jeszcze jedna forma aktywności. Należy więc umożliwić im wykonywanie różnego rodzaju działań rozwijających umiejętności stanowiące podstawę nauki czytania, nie określając umownych przedziałów wiekowych wyznaczających moment nabywania tej umiejętności.
Opanowanie sztuki czytania jest przełomowym momentem w życiu dziecka i powinno wypływać z jego naturalnej potrzeby. Przedszkolną naukę czytania i pisania należy rozumieć jako zamierzony i planowany ciąg działań wychowawczych, uwzględniających intensywność rozwoju dziecka, i łączyć ją z zabawą, wplatać do różnych zajęć i działań podejmowanych z inicjatywy samych dzieci. Proces ten powinien łączyć naukę czytania i pisania z innymi formami działalności dzieci tak, by stanowiła ona integralną część poczynań nauczyciela i dzieci.
Zobacz też: Wszystko o wychowaniu
Fragment pochodzi z książki "Edukacja małego dziecka. Tom 6" autorstwa A. Wąsińskiego, U. Szuścik i E. Ogrodzkiej-Mazur (Impuls 2013). Publikacja za zgodą wydawcy.
