Temat kobiety pojawi się przede wszystkim w aspekcie pracy, ale także innych ulotnych czynności, m.in. opowiadania, śpiewania, ustnego przekazu tradycji, "zamawiań" znachorskich obdarzonych nadprzyrodzonymi zdolnościami "babek".Wystawa jest prezentacją "tradycyjnych zajęć kobiecych" na wsi, a tym samym roli, jaką pełniła kobieta w rodzinie i społeczności lokalnej. W kulturach tradycyjnych istniał wyrazisty podział ról na kobiece i męskie.
Zamierzeniem ekspozycji będzie próba wyjaśnienia takiej kategoryzacji, ale nie jej ocena. Przysłowie "Babska droga od pieca do proga" trafnie oddaje pozycję, jaką kobieta zajmowała w przestrzeni kultury tradycyjnej. Wskazuje główne miejsce jej działań i horyzontów myślenia, ograniczone w dużej mierze do domu i spraw z nim związanych. Temat kobiety pojawi się przede wszystkim w aspekcie pracy, ale także innych ulotnych czynności, m.in. opowiadania, śpiewania, ustnego przekazu tradycji, "zamawiań" znachorskich obdarzonych nadprzyrodzonymi zdolnościami "babek".
Przypisana kobiecie "dreptanina", prowadzić będzie na wystawie szlakami miejsc kobiecych działań – od symbolizującego domowe ognisko PIECA, dalej obejmując całą sferę prac domowych: jak gotowanie, prace związane z przygotowaniem pożywienia np. ubijanie masła i mielenie na żarnach, opiekę nad dziećmi, przędzenie, tkanie, haftowanie, maglowanie, prasowanie, przygotowywanie akcesoriów obrzędowych, jak palmy i pisanki, wykonywanie ozdobnych elementów wystroju wnętrza (papierowych wycinanek, firanek, kwiatów) – po OKNO i PRÓG, który zostanie przekroczony. OKNO – miejsce patrzenia kobiet, dawało wgląd w to co na zewnątrz. A za PROGIEM istniały inne kobiece domeny. Dziewczęta uprawiały przydomowe ogródki, gospodynie warzywniki. Jedne i drugie zajmowały się inwentarzem zwierzęcym (drobiem, bydłem, nierogacizną). Na podwórzu przygotowywano do dalszej obróbki len. Kolejne przestrzenie kobiecych "torów" wyznaczą: RZEKA, w której prano, POLE z pracami przy żniwach oraz kopaniem ziemniaków oraz LAS, gdzie kobiety z dziećmi zbierały jagody, maliny, grzyby. Najdalszym punktem znanego świata będzie TARG, na którym gospodynie sprzedawały własne produkty spożywcze (jaja, masło, ser), uzbierane zioła, ale też nadwyżki wełny czy płótna.
Materiał źródłowy (eksponaty oraz fotografie), ograniczony zostanie do terenu Polski i zjawisk mieszczących się pod pojęciem "polskiej kultury chłopskiej", w ramach czasowych od końca XIX wieku, sięgając do połowy wieku XX, ale w niektórych wypadkach aż po współczesność.
Przez okres trwania ekspozycji odtwarzany będzie zapis nagrania widowiska narracyjnego "Prządki opowieści", przygotowanego przez Stowarzyszenie Studnia O. Usłyszymy opowiedziane przez kobiety–opowiadaczki polskie baśnie ludowe, śpiewane pieśni i kołysanki, które są często małymi kobiecymi historiami. Tradycyjne zajęcia kobiece, jak przędzenie i tkanie zyskują w ludowych opowieściach wymiar symboliczny, stając się ważnym elementem swoistej kobiecej kultury.
Wystawie towarzyszyć będą liczne wydarzenia i imprezy, między innymi: wystawa współczesnej fotografii Andrzeja Łojko z cyklu "Kobiecość", prezentująca obrazy z "dawnej polskiej wsi", ze scenami kobiecych prac, nagranie widowiska "Prządki opowieści", przygotowane przez Studnię O oraz występ Pawła Warownego z przyśpiewkami ludowymi, traktującymi o pracach i zajęciach kobiecych w dniu otwarcia wystawy 8 maja, godz. 18.00.
Wystawa "Babska droga od pieca do proga" Tradycyjne zajęcia kobiece w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie: 9 maja – 19 sierpnia 2007 r. Konferencja prasowa 8 maja, godz. 12.00
Komisarz wystawy: Małgorzata Jaszczołt, oprawa plastyczna: Piotr Jaszczołt.
Materiał i zdjęcia: Państwowe Muzeum Etnograficzne.
