Picie jednego lub dwojga rodziców to trudny i bolesny temat. Ale milczenie na temat alkoholizmu w naszym kraju jest niebezpieczne, szczególnie dla psychiki dzieci alkoholików. Jak uchronić malucha przed nałogiem rodzica?
W Polsce około miliona dzieci żyje w rodzinach z problemem alkoholowym. To tyle, ile mieszkańców ma Kraków! Ich życie z rodzicem-alkoholikiem to koszmar, którego skutki będą widoczne przez wiele lat.
Niska samoocena dziecka
Winą za nałóg rodziców dzieci obarczają samych siebie. Rozumują: "Jeśli bym lepiej się uczył, tata nie denerwowałby się i nie musiał pić" albo "Nie jestem grzeczny, więc mama sobie poszła". Każde upicie się rodzica traktują jako osobistą porażkę. Dlatego podczas rozmów o alkoholizmie warto podkreślać, że choroba alkoholika nie ma żadnego związku z zachowaniem ani dziecka ani innych ludzi.
Podczas rozmowy o alkoholizmie partnera zapewnij dziecko, że ono nic nie może poradzić na to, że rodzic pije. Przekonaj je, że nikt nie może brać odpowiedzialności za postępowanie dorosłego alkoholika. Wyjaśnij dziecku, że alkoholizm jest podstępną chorobą, z której trudno się wyleczyć, że jest ona silniejsza od rodzica, nawet jeśli ten bardzo pragnie się z niej wyzwolić. Uświadom też, że z podobnym problemem boryka się wiele rodzin. Być może dzięki temu maluch nie będzie czuł wstydu związanego z pijącymi rodzicami. Wyjaśnij, że cokolwiek by jego pijący rodzic mówił i robił, dziecko jest i tak dla niego i dla Ciebie najważniejsze. Takie słowa pomogą dziecku zyskać lepszą samoocenę.
Rozmawiaj z dzieckiem
Rozmowa rodzica z dzieckiem na temat alkoholizmu domownika wiąże się z poczuciem winy i wstydu u obojga rozmówców. Jednak niepodejmowanie tego tematu jest dużo gorszym wyjściem. Szczera i spokojna rozmowa jest najprostszym i najskuteczniejszym sposobem pomocy dziecku, alkoholizm oswojony poprzez słowa staje się dużo mniejszym problemem.
Do czasu pierwszej otwartej rozmowy temat picia i upijania się domownika jest otaczany tajemnicą, która ciąży również dziecku. Sieć niedomówień i zaprzeczeń sprawia, że dziecko może obawiać się czegoś niewypowiedzianego, czego istnienie intuicyjnie przeczuwa. Rozmowa pozwoli nadać sprawom właściwy wymiar. Nie licz na to, że dziecko nie zauważa problemu albo że picie rodzica jemu nie przeszkadza! Już dwu-trzylatkowi możesz wyjaśnić, że chwiejne ruchy i huśtawki nastrojów rodzica spowodowane są jego chorobą. Czterolatkowi warto wyjaśnić, na czym polega alkoholizm i co jest jego przyczyną.
Huśtawka uczuć
Zapewniaj dziecko o miłości nie tylko swojej, ale również pijącego rodzica. Przekonuj malca, że nawet jeśli pijany tata lub nietrzeźwa mama głośno krzyczy i zachowuje się agresywnie, to owo zachowanie wypływa nie z prawdziwych uczuć, ale z wpływu alkoholu na mózg rodzica. Nie licz na to, że takie wytłumaczenie pomoże ukoić płacz przerażonego podczas rodzinnej awantury malca, ale być może zaradzi narodzinom jego nienawiści i wstrętu do pijącego rodzica.
Maluchem szamotają przeciwstawne uczucia: z jednej strony kocha swojego tatę, z drugiej marzy o tym, żeby rodzic był zupełnie inny. Uwielbia zabawy z nim, ale gdy ten zachowuje się nieracjonalnie pod wpływem alkoholu – dziecko pragnie być gdzieś indziej. Obawia się o zdrowie rodzica, a jednocześnie marzy o tym, aby ten wyszedł z domu i nie wracał jak najdłużej. Zapewnij dziecko, że tego typu uczucia są jak najbardziej normalne. Pozwól mu na wyrażanie gniewu i złości. Przekonuj je, że cokolwiek będzie czuło, zawsze znajdzie u Ciebie zrozumienie i miłość.
Jak żyć z alkoholikiem?
Życie w domu alkoholika to nieustanne zmiany, które dotykają również dziecko. Nieprzewidywalność zdarzeń i niepewność zaburzają dziecięcą pewność siebie i poczucie bezpieczeństwa. Postaraj się mimo alkoholizmu partnera/ki wprowadzać w miarę stały porządek dnia dziecka. Obiad lub kolacja o stałej porze i wieczorne rytuały pomogą przezwyciężyć lęk malca i jego brak pewności siebie.
Staraj się w obecności maluszka unikać kłótni i rozmów o alkoholu z pijącym partnerem. Zazwyczaj tego typu potyczki słowne kończą się krzykami i wzajemnym oskarżaniem, a to jeszcze bardziej może zaburzyć i tak już wątłe poczucie bezpieczeństwa dziecka.
Nie nakazuj dziecku, aby utrzymywało wstydliwą tajemnicę dotyczącą picia rodzica. Przestrzeganie zasady, zawartej w wierszyku: "Nie mów nikomu, co się dzieje w domu" nakłada na dziecko zbyt wielki obowiązek uczestniczenia w powszechnej zmowie milczenia. Bardzo pomocna będzie wizyta u dziecięcego psychologa, który doradzi, jak chronić dziecko przed szkodliwymi następstwami alkoholizmu rodzica.
