Jakie warunki rodzicom adopcyjnym stawia prawo?
Przysposabiającym może być tylko osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych, a więc osoba pełnoletnia, która nie została ubezwłasnowolniona. Minimalny wiek osoby przysposabiającej dziecko w zasadzie wynosi lat 18, gdyż w tym wieku uzyskuje się pełnoletność, a dla kobiet, które uzyskały pełnoletność przez zawarcie małżeństwa - lat 16.
Polskie prawo krajowe nie przewiduje górnej granicy wieku dla osoby pragnącej przysposobić dziecko.
Jednakże zgodnie z art.114¹ § 2 k.r.o. między przysposabiającym a przysposobionym powinna istnieć „odpowiednia różnica wieku”. To sąd rozstrzyga w każdym przypadku, kiedy ta różnica jest wystarczająca. Przyjmuje się, że jest to maksymalnie 40 lat.
Przysposabiający powinien także posiadać odpowiednie kwalifikacje osobiste. Te kwalifikacje sprawdzi ośrodek adopcyjny w trakcie zapoznawania się z życiorysem kandydata na rodzica, jego trybem życia i przede wszystkim poprzez bezpośredni kontakt z pracownikami placówki i psychologiem.
Przykładowe kwalifikacje osobiste przyszłego rodzica adopcyjnego można znaleźć w art. 9 Europejskiej konwencji o przysposobieniu dzieci, której Polska jest stroną.
Uwagę należy zwracać przede wszystkim na:
- osobowość,
- stan zdrowia psychicznego i fizycznego,
- zdolność do wychowania dziecka,
- sytuację rodzinną,
- motywy wystąpienia o przysposobienie,
- przyczyny, dla których o przysposobienie ubiega się tylko jedno z małżonków, a nie oboje wspólnie,
- przekonania religijne zarówno kandydata jak i dziecka.
Przy organizowaniu zastępczego środowiska rodzinnego dla dziecka należy natomiast zapewnić:
- ciągłość w wychowaniu dziecka,
- tożsamość dziecka w sferze: etnicznej, religijnej, kulturowej i językowej.
Kandydaci na rodziców adopcyjnych muszą posiadać opinię kwalifikacyjną oraz świadectwo ukończenia szkolenia organizowanego przez ośrodek adopcyjny. Szkolenie takie jest bezpłatne.
Tyle prawo mówi o kandydatach na rodziców. Sami zainteresowani muszą jeszcze często dotrzeć do osób trzecich, bez których zgody nie można skutecznie przeprowadzić procesu adopcyjnego.
Zgody osób trzecich
Konieczne jest:
- uzyskanie zgody od rodziców naturalnych przysposabianego dziecka, oczywiście o ile nie są ubezwłasnowolnieni. Nie trzeba starać się o zgodę rodzica, z którym w związku z trudnymi do przezwyciężenia przeszkodami nie można się porozumieć, ani o zgodę ojca, którego ojcostwo ustalił sąd, a władza rodzicielska nie została ojcu przyznana.
- zgoda opiekunów prawnych dotychczas sprawujących pieczę na dzieckiem, gdy nie pozostawało pod władzą rodzicielską. W trakcie procesu adopcyjnego sam ośrodek zatroszczy się o wyrażenie takiej zgody.
- zgoda małżonka osoby przysposabiającej, chyba że jest on całkowicie ubezwłasnowolniony, albo gdy porozumienie z nim napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody.
Tyle prawo, a w praktyce?
Przysposobić może małżeństwo zarówno posiadające dzieci jak i bezdzietne, samotna kobieta, rozwodnik z dzieckiem, wdowiec czy rozwódka. Nie ma sztywnych reguł określających stan cywilny kandydatów na rodzica, ani jego sytuacji rodzinnej - te są natomiast przedmiotem swobodnej oceny pracowników ośrodka i sądu dokonywanej pod kątem zdolności rodzica do należytego wywiązywania się z opieki.
Należy jednak pamiętać, że wspólnie adopcji mogą dokonać tylko małżonkowie.
Osoby pozostające w związku partnerskim nie mają takiej możliwości.
Ośrodki opiekuńcze oraz sądy oceniają także sytuację materialną potencjalnych rodziców. Cele majątkowe nie są jednak najważniejsze, musi im choćby towarzyszyć chęć stworzenia dziecku domu i zastąpienia rodziców.
Adopcja nie może być lekiem na kryzys małżeński
Do zadań psychologów należy stwierdzenie, czy adopcja nie jest tylko sposobem na złagodzenie kryzysu trawiącego małżeństwo bezdzietnej pary. Przysposabiający wspólnie muszą jednakowo chcieć powiększenia rodziny i w równym stopniu zapewnić dziecku dom i opiekę. W każdym przypadku bada się bowiem dobro dziecka.
W dokonaniu adopcji pomogą Ci ośrodki adopcyjno-opiekuńcze.
