Pojawiają się różne, wcześniej nieznane objawy i dolegliwości, które budzą niepokój kobiety o własne zdrowie, a przede wszystkim o prawidłowy rozwój dziecka. Na szczęście w większości przypadków nie wiążą się one z żadną chorobą, lecz są następstwem wspomnianych naturalnych procesów, jakie zachodzą w ciele kobiety w okresie ciąży.
Nudności i wymioty
Ma je połowa kobiet. Pojawiają się zwykle około szóstego tygodnia ciąży. Mogą występować w różnych porach dnia i nocy, ale najczęściej dają się we znaki rano, po przebudzeniu się lub przy wstawaniu z łóżka. Zwykle ustępują w czwartym miesiącu, choć zdarza się, że dopiero w drugim trymestrze ciąży. Niektóre kobiety nudności nękają przez całą ciążę.
Co je wywołuje? Główną przyczyną nudności jest prawdopodobnie wysokie stężenie hormonu ciążowego we krwi, co aktywizuje znajdujący się w mózgu ośrodek wymiotny. Inne hormony wpływają także na układ pokarmowy, rozluźniają jego mięśnie, spowalniają pracę, w rezultacie czego pokarm jest wolniej trawiony. Mdłości może również powodować spadek poziomu cukru we krwi, a nawet wyostrzony zmysł powonienia.
Jak można złagodzić dolegliwości? Głównej przyczyny nudności i wymiotów (wysokiego poziomu hormonów) nie da się wyeliminować. Można jednak ułatwić pracę układowi pokarmowemu i znacznie złagodzić dolegliwości: - stosuj dietę obfitującą w białko oraz węglowodany – oba te składniki ułatwiają trawienie, zapobiegając nudnościom; - jedz często, ale w niewielkich ilościach. Szybciej będziesz trawić pokarm, a poza tym unikniesz spadków poziomu cukru we krwi, którym sprzyjają długie przerwy między posiłkami; - dużo pij (zwłaszcza jeśli często wymiotujesz), przede wszystkim wody oraz soków owocowych i warzywnych; - unikaj potraw, których widok lub zapach wywołuje mdłości. Gdy mdłości występują rano, jeszcze w łóżku, przegryź np. kilka herbatników. Wstawaj bez pośpiechu.
Kiedy potrzebna jest pomoc? Jeśli mimo tych wszystkich środków ostrożności nadal często wymiotujesz, koniecznie skontaktuj się z lekarzem. Częste wymioty mogą doprowadzić do odwodnienia organizmu.
Uczucie zmęczenia
Pojawia się na początku ciąży i ustępuje w czwartym miesiącu, by powrócić w trzecim trymestrze. Jest to objaw zupełnie normalny. Twój organizm przez cały czas, nawet wtedy, gdy odpoczywasz, pracuje bardzo intensywnie. W ostatnim okresie ciąży zmęczenie mogą pogłębiać kłopoty ze snem.
Jak sobie pomóc? Wygospodaruj sobie codziennie czas na krótką popołudniową drzemkę, wydłuż godziny nocnego odpoczynku, dużo spaceruj.
Kiedy zgłosić się do lekarza? Jeśli zmęczenie – zwłaszcza w trzecim trymestrze – nie ustępuje nawet po wypoczynku, może być to sygnał niedokrwistości (anemii).
Częste oddawanie moczu
Dolegliwość ta najbardziej daje się kobietom we znaki w pierwszych oraz ostatnich miesiącach ciąży. Co zakłóca pracę układu moczowego? Jedną z przyczyn jest zwiększona objętość płynów w organizmie. Przede wszystkim jednak znacznie intensywniej niż normalnie pracują nerki – po to, by jak najszybciej usuwać wszelkie toksyczne produkty przemiany materii, które mogłyby zaszkodzić dziecku. Nie bez znaczenia jest również coraz większy ucisk powiększającej się macicy na znajdujący się w jej sąsiedztwie pęcherz moczowy.
Jak sobie ułatwić życie? Podczas oddawania moczu pochylaj się do przodu. Pomoże to w całkowitym opróżnieniu pęcherza, dzięki czemu wycieczki do łazienki będą rzadsze. Jeśli często musisz wstawać w nocy, spróbuj ograniczyć picie w godzinach popołudniowych, nie zmniejszając jednak ilości wypijanych płynów w ciągu dnia (przynajmniej osiem szklanek).
Zgaga, niestrawność
U wielu kobiet niestrawność pojawia się już w pierwszych miesiącach. Często towarzyszy jej zgaga, czyli uczucie palenia, pieczenia w przełyku. W miarę rozwoju ciąży obie dolegliwości mogą się, niestety, stopniowo nasilać.
Co je wywołuje? Hormony krążące w dużej ilości we krwi rozluźniają mięśnie przewodu pokarmowego. W rezultacie pokarm przesuwa się wolniej, zalega, wywołując niestrawność. Przyczyną zgagi jest ucisk macicy na żołądek, co sprawia, że kwasy trawienne cofają się do przełyku.
Jak temu zapobiegać? Co prawda nie zawsze da się uniknąć niestrawności czy zgagi, można jednak znacznie je złagodzić: - wystrzegaj się smażonych, tłustych oraz ostrych potraw, ogranicz picie kawy i mocnej herbaty; - nie jedz za dużo na raz, wolno przeżuwaj każdy kęs; - nie leż i nie śpij płasko na plecach; - podnosząc coś, nie zginaj się w pasie, raczej przykucnij albo uklęknij.
Kłopoty z żyłami
U niektórych kobiet już na początku ciąży na udach, pod kolanami, czy na łydkach pojawia się siateczka niebieskich żył.
Co je powoduje? Powiększająca się macica uciska żyły miednicy, co sprawia, że wzrasta w nich ciśnienie krwi. W konsekwencji rośnie również ciśnienie w naczyniach krwionośnych nóg. Utrudnia to powrót krwi do serca – zaczyna się ona gromadzić w żyłach. Po pewnym czasie, zwłaszcza u kobiet ze skłonnościami do żylaków, niektóre odcinki żył mogą się wybrzuszać, tworząc widoczne pod skórą niebieskawe guzki. Często towarzyszy temu uczucie ciężkości w nogach, pieczenie, ból.
Czy można tego uniknąć? Nie tylko można, ale trzeba. Nie ma co liczyć na to, że po porodzie wszystko wróci do normy. Istniejące już żylaki same nie znikną, wręcz przeciwnie – będzie ich przybywać. Należy więc zrobić wszystko, by im zapobiec: - nie dopuszczaj do nadmiernego przyrostu wagi; - jak najwięcej spaceruj, ćwicz; - często odpoczywaj, siedząc z nogami uniesionymi do poziomu bioder, leżąc – podkładaj pod łydki poduszkę; - jeśli masz skłonności do żylaków, na wszelki wypadek noś specjalne (dopasowane do Twojego wzrostu i obwodów) rajstopy lub pończochy przeciwżylakowe. Należy je wkładać rano, jeszcze przed wstaniem z łóżka, zanim krew spłynie do nóg.
Bóle pleców
W ostatnich miesiącach ciąży pojawiają się, głównie w okolicach krzyża, nawet u kobiet, które wcześniej nie miały problemów z kręgosłupem.
Dlaczego pojawia się ból? Przyrost wagi sprawia, że kręgosłup dźwiga nadmierny, ulokowany głównie z przodu ciężar. Na dodatek stawy biodrowo-krzyżowe zaczynają się rozluźniać, by ułatwić przejście dziecka podczas porodu. Zaburza to równowagę. Aby ją utrzymać, kobiety odchylają się do tyłu, co pogłębia lędźwiową krzywiznę kręgosłupa. Przy takiej postawie wzrasta nacisk na jego stawy, co powoduje ból.
Jak chronić kręgosłup? Wzmacniając mięśnie brzucha i pleców za pomocą odpowiednich ćwiczeń oraz unikając dodatkowych obciążeń: - skrupulatnie kontroluj swoją wagę; - unikaj długiego stania oraz siedzenia; - nie noś pantofli na wysokim, ale także na zupełnie płaskim obcasie: powinien mieć wysokość około 5 cm.
Zawroty głowy, omdlenia
Pojawiają się zwykle w pierwszym oraz trzecim trymestrze ciąży. Ich przyczyną może być ucisk rosnącej macicy na naczynia krwionośne, a także spadek poziomu cukru we krwi.
Jak im zapobiegać? Zawroty najczęściej zdarzają się przy wstawaniu lub prostowaniu się, w dusznych pomieszczeniach. Zmniejszysz ich ryzyko, przestrzegając kilku zasad: - nie zrywaj się gwałtownie z miejsca; - jedz możliwie często, by nie dopuścić do spadku stężenia cukru we krwi. Zawsze miej przy sobie jakiś owoc lub herbatniki, by w razie potrzeby szybko podnieść jego poziom; - jeśli czujesz, że możesz stracić przytomność, a nie masz możliwości położenia się, usiądź i opuść głowę nisko, między kolana.
To ważne: o każdym przypadku omdlenia powinnaś poinformować swojego lekarza. W okresie ciąży może to także świadczyć o anemii.
Emilia Borkowska
