Naprawdę zdrowa jest sałata gruntowa. Ta jedzona jesienią ma najwięcej składników odżywczych. Niestety, kumuluje związki azotowe z nawozów sztucznych, bezpieczniej więc jest kupować główki ze znanych hodowli.
Jej liście są niskokaloryczne, bo zawierają ponad 90 procent wody! Warto je jeść także dlatego, że dostarczają wyjątkowo cennych składników odżywczych.
- Kwas foliowy - zapobiega wadom płodu. 100 g sałaty zaspokaja 100 proc. dziennego zapotrzebowania.
- Wapń, potas oraz żelazo - podstawowe minerały niezbędne do prawidłowego funkcjonowania (10-20 proc. dziennego zapotrzebowania).
- Witaminę C i beta-karoten (ciemnozielone liście mogą zawierać 50 razy więcej beta-karotenu niż jasne) - przeciwutleniacze zapobiegające miażdżycy i nowotworom (20 proc).
1. Roszponka (roszpunka)
Ma małe, aksamitne, ułożone w rozetę liście o orzechowym smaku. Mogą być one szerokie, okrągłe, ząbkowane - w zależności od odmiany. Najlepsza jest z oliwą i sokiem z cytryny, solą i pieprzem. Używana też w farszach, może być smażona na maśle i podawana zamiast szpinaku.
2. Rukola (rokietta)
Ostatnio jest bardzo popularna, ma oryginalny smak. Można ją hodować u nas, jest dość odporna na szkodniki. Ma podłużne, ciemnozielone liście podobne do mleczu i wyraźnie pieprzowy smak.
Liście młodsze są delikatniejsze, starsze - ostrzejsze. Można je gotować, podsmażać na oleju i dodawać do sosu, np. do makaronu.
3. Radicchio
Włoska odmiana cykorii. Wygląda jak nieduża główka kapusty o czerwono-białych marmurkowych, bardzo dekoracyjnych liściach. Krucha, o ostrym smaku. Jada się ją raczej na surowo, ale można też dusić i zapiekać - uwaga, wtedy traci kolor.
4. Rzymska lub z wyspy Kos
Z długimi liśćmi i wyraźnie zaznaczonymi nerwami. Krucha, o łagodnym smaku, dobra z ostrymi aromatycznymi sosami. Ponieważ ma długie liście, kroimy je na kilka części. Podajemy tylko młode listki, te starsze, z wierzchu, odrzucamy.
5. Masłowa, głowiasta
Okrągła, w kształcie kapusty, zielona na wierzchu, z rdzeniem zabarwionym na żółto, o luźnych, miękkich, zwijających się liściach, które po przełamaniu wydzielają sok. Jasnozielona, o łagodnym smaku. Jada się ją np. ze śmietaną.
6. Krucha, lodowa
Okrągła, jasnozielona, o twardej, zwartej główce i kruchych liściach. Ma charakterystyczny, łagodny smak. Jej zaletą jest trwałość, nie traci smaku nawet po 2-3 dniach przechowywania.
7. Dębolistna
Przypomina delikatne dębowe liście o różnych odcieniach. Ma ostry smak i zapach. Niezwykle smaczna również z delikatnymi sosami. Idealny dodatek do innych sałat, np. masłowej.
8. Endywia
Ma pomarszczone lub kędzierzawe liście, o wyrazistym, ostrym smaku. Zewnętrzne liście są gorzkawe i twarde, środkowe łagodniejsze. Jest dekoracyjna, ładnie komponuje się z innymi sałatami. Najsmaczniejsza z sosem winegret, z dodatkiem cebuli, musztardy, czosnku, ze skwarkami lub grzankami.
Jak przyrządzać
Trzeba ją dokładnie umyć. Woda usuwa piasek i nadaje sałacie kruchość. Ważne jest osączenie, bo woda z liści rozcieńcza sos, odbierając sałacie smak. Użyj osączarki, cena około 15 zł.
Sos winegret
Wszystkie gatunki sałaty jada się na ogół na surowo. Przyprawiona sosem i świeżymi ziołami, które dodają aromatu i wzmacniają smak, jest zdrowym dodatkiem do posiłku lub samodzielnym daniem. Najczęściej przyprawiamy sałatę sosem winegret.
Składniki:
- 1 część octu winnego
- 3 części oleju
- przyprawy wg upodobań
- zioła
Ubić w misce 4 łyżki octu winnego z solą i pieprzem, będzie ostrzejsza w smaku, dodać 2 łyżki musztardy,
ubijając wlać 12 łyżek (180 ml) oleju, aż sos zgęstnieje, przyprawić do smaku,
oprócz ziół można dodać czosnek, miód, chrzan, orzechy.
Zofia Miętkiewicz
