Jego ziarenka o delikatnym orzechowym smaku są obowiązkowym składnikiem wigilijnej kutii, klusek z makiem i makowców. Z maku robi się też torty, dodaje do ciast ucieranych (piegus), posypuje pieczywo, sałatki. By otrzymać pyszną makową masę, np. do nadziewania strucli, trzeba go odpowiednio przygotować. Oczyszczony i opłukany należy zalać wrzącą wodą, a jeszcze lepiej mlekiem - wtedy masa będzie smaczniejsza. Całość należy odstawić na 1-2 godziny, a potem gotować ok. 30 min na małym ogniu. Po osączeniu mak 2-3-krotnie mielimy, ucieramy z cukrem, jajkiem, masłem i mieszamy z bakaliami.
Święta roślina
Mak to roślina oleista pochodząca z Azji. Kiedyś, ze względu na jego narkotyczne właściwości, otaczano go religijną czcią i był uznawany za świętą roślinę. Dziś jego nasiona dodaje się do potraw, ciast i deserów. Tłoczy się z nich także jadalny olej, a makówkami karmi zwierzęta.
Największe uprawy maku znajdują się w Indiach, Iranie, Azji Mniejszej oraz w Europie Środkowej.
Słodkie połączenia
Mak i przygotowana z niego masa dobrze komponują się z ciastem kruchym, drożdżowym i ucieranym. Smak maku najlepiej podkreślają:
- esencja migdałowa, migdały,
- smażona skórka pomarańczowa,
- rodzynki, suszone morele,
- orzechy włoskie i laskowe,
- lukier.
Łamańce z makiem
Składniki:
- 15 dag mąki
- 7 dag masła
- 5 dag Cukru Pudru marki Srebrna Łyżeczka
- szklanka maku
- 1/2 l mleka
- 3 łyżki miodu
- cukier waniliowy
- bakalie
- rum
Ten tradycyjny wigilijny deser jest niezwykle smaczny i efektowny. Na tyle prosty, że przygotujesz go w pół godziny. Najpierw z mąki, masła i Cukru Pudru marki Srebrna Łyżeczka zagnieć kruche ciasto, schłodź, rozwałkuj i pokrój na podłużne ciasteczka. W czasie ich pieczenia przyrządź masę makową. Mak zalej wrzącym mlekiem, gotuj 15 min na małym ogniu. Osączony mak 3-krotnie przepuść przez maszynkę, wymieszaj z miodem, cukrem waniliowym, rodzynkami namoczonymi w rumie i pozostałymi bakaliami. Masę dobrze schłodź, przed podaniem obłóż ciasteczkami.
Co w sobie kryje
Zawiera spore ilości białka i tłuszczu. 100 g dostarcza ok. 480 kcal. Jego ziarna są bogate w kwasy tłuszczowe, które obniżają poziom złego cholesterolu we krwi. Mają sporo wapnia i cynku, a także witaminy A i E. Chińczycy naparem z maku zwalczają mdłości i wymioty.
Mak łagodzi też ból, działa uspokajająco i poprawia nastrój. Działanie nasenne ma wywar z niedojrzałych makówek.
Stąd wzięło się powiedzenie "cicho jak makiem zasiał".
Fot. J. Mańkowski, B. Połatyńska