Jasny lub ciemny, słodki lub słony, z ziarnami lub bez - chleb czyli podstawa pożywienia w większości krajów. O tym świadczą cytaty z literatury:
„Chlebuś biały doskonały, czarny niecnota - choć bodzie - sposobniejsza po nim robota”.
„Nie ma chleba, nie ma soli - gospodynię głowa boli”.
„Chleb i woda – nie ma głoda”.
Chleb znany jest od dawna bo już 8000 lat. W epoce kamiennej placki chlebowe były pieczone na rozgrzanych kamieniach. Wówczas uprawiano pszenicę i jęczmień, których ziarna były grubo mielone. Kolejnym etapem było zbudowanie pieca piekarskiego i odkrycie fermentacji drożdży. Te wydarzenia pozwoliły na wyrób pulchnego chleba, którego walory smakowe były lepsze niż placków chlebowych.
Do głównych składników chleba należy:
- mąka- miarą tego jak dokładnie zostało zmielone ziarno jest typ mąki. Im jest wyższy, tym mąka jest zdrowsza.
- drożdże,
- sól,
- woda.
W obecnych czasach istnieje wiele różnych gatunków chleba. Najbardziej popularne rodzaje pieczywa to:
Graham
Jest to pieczywo, które wypieka się z mąki Grahama. Sylvester Graham to prezbiteriański pastor, który był propagatorem idei zdrowego odżywiania. Otręby uważał za lekarstwo. Mąka Grahama to mąka pszenna z pełnego przemiału. W mące tej części ziarna (bielmo, zarodek i otręby) są rozdzielane, mielone i następnie razem mieszane. Drobno zmielone bielmo daje zwykłą białą mąkę a reszta część ziarna- grubo zmieloną mąkę. Graham jest lżej strawny niż pieczywo razowe. Często poleca się go dla dzieci.
Pszenne
Jest to jasne pieczywo z białej mąki pszennej. Mąka ta powstaje podczas wielokrotnego przemiału ziarna. W czasie tego procesu najbardziej wartościowa część ziarna zostaje odrzucona (otręby). Wynika z tego, że pieczywo jasne ma mniej błonnika, witamin, białka oraz składników mineralnych.
Żytnie
Pieczywo żytnie jest wypiekane na zakwasie. Chleb żytni zawiera witaminę A, potas, magnez, wapń i błonnik. Podstawowe składniki pieczywa żytniego jest mąka żytnia, sól oraz woda. Pieczywo żytnie często obsypane jest ziarnami, które dodają wartości odżywczych. Popularne rodzaje pieczywa żytniego to pumpernikiel oraz chleb żytni razowy.
Orkiszowe
Ten rodzaj pieczywa powinny jeść osoby z problemami układu krążenia oraz mające wysoki cholesterol. Chleb orkiszowy na długo zaspokaja głód. Zawiera błonnik, nienasycone kwasy tłuszczowe, cynk, selen, miedź i witaminę A, D i E. Pieczywo orkiszowe wyrabiane jest z orkiszu. Jest to pszenica, która nie była modyfikowana, dlatego nie traciła cennych wartości.
Pytlowe
Ten rodzaj pieczywa wypiekany jest z mąki żytniej tzw. pytlowej, bez dodatku drożdży. Chleb pytlowy jest mniej wartościowy bowiem mąka jest kilkakrotnie przesiewana przez pytel (drobne sito)- dzięki czemu pokrywa ziarna jest odsiewana. Pieczywo pytlowe ma więcej wartości odżywczych niż białe pieczywo i jest od niego mniej kaloryczne.
Bezglutenowe
Chleb bezglutenowy stworzony przede wszystkim dla osób uczulonych na gluten. Zawiera on skrobię, która sprawia, że pieczywo szybciej jest czerstwe. Do wypieku chleba stosuje się mąkę z kukurydzy, gryki lub amarantusa. Amarantus jest źródłem wapnia, fosforu, potasu i magnezu. Pod względem zawartości składników mineralnych ziarna amarantusa przewyższają wszystkie inne dostępne na rynku zboża.
Tylko w chlebie z mąki pełnoziarnistej jest dużo więcej witamin i białka. Pieczywo ciemne jest bardziej zdrowe i pożywne niż jasne, dzięki obecności w nim błonnika. Wyboru pieczywa każdy musi dokonać sam.
Źródło:
www.muzeum-chleba.pl,
Lekarski Poradnik Domowy Praca zbiorowa,
Tina nr 27 r.2009
