Mróz szczypie w policzki. Na granatowym niebie wschodzi pierwsza gwiazdka. Już czas. Drzwi się otwierają. Na drewnianym stole pośrodku izby bieli się obrus. Pod nim cienka warstwa sianka. Drżąca ręka przełamuje opłatek. Na Warmii, Podlasiu, Podhalu, w Wielkopolsce. Wigilia z ludowym akcentem.
Groch z kapustą
Czyli ciupka z grochem, danie z Wielkopolski
- 600 g kiszonej kapusty
- 100 g łuskanego grochu
- 2 cebule
- sól
- 3 łyżki oleju
- łyżka mąki
- cukier
- pieprz
Groch zalać wodą i zostawić na noc. Następnego dnia ugotować i odcedzić. Kapustę posiekać, zalać dwiema szklankami wody, ugotować, lekko odparować lub odcedzić, dodać groch. Cebulę drobno pokroić i zeszklić na oleju. Dodać mąkę, wymieszać, przełożyć do kapusty, znów wymieszać i wszystko doprawić cukrem, solą i pieprzem. Jeszcze kilka minut dusić, mieszając. Podawać z pieczywem.
Miska 29 zł, Almi Decor. Wycinanka 50 zł, Cepelia
Kołacze z bryndzą
Pikantny, pachnący kminkiem przysmak z Podhala
ciasto:
- 500 g mąki
- opakowanie drożdży instant
- łyżeczka cukru
- sól
farsz:
- 400 g bryndzy
- żółtko
- 2 łyżki śmietanki
- cebula
- kminek
- pieprz
Do miski przesiać mąkę, wsypać drożdże i cukier, wlać szklankę ciepłej wody. Dokładnie wyrobić, przykryć ściereczką, zostawić w ciepłym miejscu do wyrośnięcia. Kminek lekko utłuc w moździerzu. Cebulę posiekać. Bryndzę utrzeć ze śmietanką oraz żółtkiem i nadal ucierając, dodawać stopniowo cebulę i kminek. Doprawić do smaku pieprzem, ewentualnie solą. Z wyrośniętego ciasta formować niewielkie okrągłe placuszki, w każdym zrobić wgłębienie, napełnić je farszem z bryndzy. Placuszki ułożyć w wysmarowanej masłem formie, wstawić do nagrzanego piekarnika i piec około. 40 min w temp. 180-190 st. C.
Chusta podhalańska 140 zł, Cepelia. Talerz 84,90 zł, Fryderyk Gallery
Śledzie po kujawsku
Słodko-kwaśny sos doskonale komponuje sięze śledziami
- 600 g śledzi
- szklanka mleka
- 300 g winnych jabłek
- 2 łyżki oleju
- 2 łyżki przecieru pomidorowego
- łyżka suszonego majeranku
- 2 małe cytryny
- mielona ostra papryka
- natka pietruszki
- cukier
- pieprz
- sól
Umyte śledzie zalać zimną wodą, odstawić na 2 godziny. Następnie obrać ze skóry i ości, zalać mlekiem i moczyć jeszcze ok. 1 godz. Jabłka obrać i po usunięciu gniazd nasiennych pokroić w plasterki; chwilę smażyć na rozgrzanym w rondlu oleju. Dodać majeranek, sok i łyżeczkę skórki otartej z jednej cytryny. Wymieszać, przyprawić do smaku solą, pieprzem i papryką, kilka minut dusić pod przykryciem. Doprawić sos przecierem pomidorowym, cukrem (jeśli jest za gęsty, dolać troszkę wody), starannie wymieszać i odstawić, by wystygł. Wymoczone filety śledziowe osuszyć, przekroić na pół, ułożyć na półmisku. Na wierzchu rozsmarować zimny sos, przykryć naczynie folią i wstawić na kilka godzin do lodówki. Przed podaniem udekorować posiekaną natką pietruszki.
Serwetka lniana z haftem 178,90 zł, Cepelia. Wiaderko ceramiczne 59 zł, Instytut Tworzenia Dobrych Nastrojów Sia
Zupa migdałowa
Aromatyczny przysmak z Kresów
- 1 i 1/4 l mleka
- 200 g migdałów
- cynamon
- rodzynki
- cukier
- ryż
Zagotować mleko z cukrem i kawałkiem cynamonu. Sparzyć migdały, obrać ze skórki, posiekać, zemleć na miałko w makutrze, rozprowadzić zagotowanym mlekiem, wrzucić łyżkę rodzynek i zagotować. Osobno ugotować na sypko 2 łyżki ryżu, włożyć do wazy, zalać mlekiem z migdałami.
Talerz 29 zł, Almi Decor. Aniołek 25 zł, Cepelia. Serwetka 70 zł/kompl., Cepelia
Pierogi z soczewicą
Złociste, kurpiowskie, równie znakomite z fasolą
ciasto:
- 2 szklanki mąki
- 20 g drożdży
- szklanka przegotowanej wody
- cukier
- sól
farsz:
- szklanka soczewicy
- 2 ziemniaki ugotowane w mundurkach
- 1 cebula
- 2 łyżki oleju
- jajko ugotowane na twardo
- jajko surowe
- majeranek
- sól
- pieprz
- jajko do smarowania
Soczewicę wypłukać, zalać gorącą wodą, ugotować i odcedzić. Cebulę posiekać, zeszklić na oleju, przestudzić. Jajko posiekać, z ziemniaków zdjąć skórkę. Soczewicę i ziemniaki przepuścić przez maszynkę lub praskę do ziemniaków, wymieszać z cebulą, surowym i ugotowanym jajem, przyprawić do smaku solą, pieprzem i majerankiem. Zagnieść ciasto, rozwałkować na grubość 0,5 cm. Wyciąć okrągłe placuszki, nadziać je farszem, dokładnie skleić brzegi. Posmarować roztrzepanym jajkiem. Piec 25 min.
Talerz ceramiczny z Bolesławca 52 zł, Cepelia. Bezrękawnik 99 zł, H
Kisiel z żurawin
Słodki, karminowy, jeszcze lepszy polany kwaśną śmietaną
- 200 g żurawin
- 1 szklanka cukru
- 1 łyżeczka mąki ziemniaczanej
Klukwy, czyli żurawiny, najlepiej smakują zebrane zimą i na przedwiośniu. Owoce przebrać, kilka razy umyć, osączyć i starannie przetrzeć przez sito. Wytłoczyny zalać trzema szklankami gorącej wody. Zagotować, odcedzić, wlać do garnka, dodać cukier, ponownie zagotować, dolewając ćwierć szklanki zimnej wody wymieszanej z mąką ziemniaczaną. Zamieszać i chwilę pogotować. Po przestygnięciu połączyć z surowym przecierem z żurawin. Gotowy kisiel przelać do miseczek.
Serwetka 12 zł, Villa Italia. Łyżka drewniana 15 zł, Cepelia. Miska 69 zł, Fryderyk Gallery
Potrawy, tekst, stylizacja Beata Lipov
Zdjęcia Lubomir Lipov
