Lubimy spędzać Boże Narodzenie przy rodzinnym suto zastawionym stole. Poza postną, wigilijną kolacją królują na nim różnego rodzaju ciasta i słodkie smakołyki.
Tradycyjnie nie może zabraknąć makowca czy kutii. Komu jednak święta i zimowa pora nie kojarzy się ze smakiem i zapachem cynamonu, wanilii, przyprawy korzennej, miodu czy marcepanu? Oto kilka prostych pomysłów jak zaskoczyć rodzinę i znajomych nowymi ciekawymi przepisami wykorzystującymi te aromatyczne smaki i zaserwować wyjątkowo smaczne i twórcze świąteczne wypieki.
Cynamon
Cynamon jest bardzo popularną orientalną przyprawą, uzyskiwaną ze sproszkowanej kory cynamonowca. Szczypta cynamonu dodana do ryżu, ciasta, grzanego wina lub ponczu, nada potrawie charakterystyczny korzenny, lekko piekący smak i silny aromat. Przede wszystkim jednak cynamon jest idealnym dodatkiem do jabłek. Z pewnością znacie go z babcinej szarlotki lub strudla z lodami.
Strudel z suszonymi cranberries
Składniki do przygotowania:
Ciasto na strudel:
- 200 g mąki
- 2 łyżki oleju słonecznikowego
- 1 żółtko
- (lub opakowanie gotowego mrożonego ciasta na strudel)
Nadzienie:
- 150 g suszonych cranberries (żurawin amerykańskich)
- 100 ml nektaru żurawinowego
- 150 g cukru
- 2 łyżki soku z cytryny
- 1 płaska łyżeczka cynamonu
- 800 g jabłek
- 100 g masła
- 100 g mielonych kalifornijskich orzechów włoskich
- 100 g kalifornijskich orzechów włoskich
Przygotowanie:
1. Suszone żurawiny zagotować z nektarem na małym ogniu, następnie gotować bez przykrycia do wyparowania płynu.
2. Aby przyrządzić ciasto, wymieszać w misce mąkę, olej, żółtko i 70–80 ml letniej wody. Energicznie zagniatać na blacie, przez co najmniej 5 minut, z ciasta uformować kulę. Wykonując równomierne, koliste ruchy dłońmi złożonymi jedna w drugą „szlifować” kulę z ciasta tak długo, aż jej powierzchnia stanie się aksamitnie gładka. Posmarować ciasto odrobiną oleju, przykryć folią i odłożyć w ciepłe miejsce, na co najmniej 30 minut przed przystąpieniem do rozciągania ciasta.
3. Schłodzone żurawiny wymieszać z cukrem, sokiem z cytryny i cynamonem. Jabłka obrać, pokroić na ćwiartki, usunąć pestki. Cząstki jabłek pokroić w plastry i zmieszać z żurawinami. Roztopić masło w małym rondelku. Rozgrzać piekarnik na temperaturę 200 stopni (180 stopni z termoobiegiem).
4. Na stole kuchennym rozłożyć dużą ścierkę, posypać ją mąką. Ciasto rozwałkować na kształt prostokąta, następnie rozciągnąć rękami we wszystkie strony tak, aby było cienkie. W tym celu należy wsunąć oprószoną mąką dłoń grzbietem do góry pod ciasto, drugą dłoń podobnie, i delikatnie rozciągnąć ciasto w kierunku brzegów stołu. Czynność tę wykonać ze wszystkich stron tak, aby ciasto stało się bardzo cienkie – grubsze brzegi odciąć.
5. Ciasto na strudel posmarować roztopionym masłem i posypać mielonymi orzechami. Rozłożyć nadzienie wzdłuż na jednej trzeciej powierzchni ciasta. Aby zwinąć ciasto, unieść ścierkę i zwinąć strudel od strony z nadzieniem w kierunku końca ciasta. Umieścić ciasto łączeniem do spodu w wysmarowanej tłuszczem formie do pieczenia, posmarować masłem i piec 30 minut aż stanie się złoto-brązowe. Smarować masłem 2–3 razy. Oprószyć cukrem pudrem, podawać z bitą śmietaną.
Wanilia
Aromat wanilii jest jednym z najbardziej lubianych wśród przypraw. Pokazuje to jego szerokie zastosowanie, począwszy od cukiernictwa i przemysłu spożywczego, a kończąc na dodatku do tytoniu. Cukier waniliowy dodawany do ciasta nadaje mu specyficzny aromat, który skusi każdego smakosza do sięgnięcia po kolejny kawałek.
Ciasteczka nadziewane
Składniki do przygotowania na ok. 55 sztuk:
Na kruche ciasto:
- 300 g mąki
- 100 g cukru
- 2 opakowania cukru waniliowego (wanilia burbońska)
- 200 g masła
Na nadzienie i dekorację:
- 70 g suszonych cranberries (żurawin amerykańskich)
- 125 g miękkiego masła
- 2 łyżki cukru pudru (przesianego)
- 1 łyżeczka wiśniówki (lub soku wiśniowego)
- 150 g kuwertury z pełnego mleka
Przygotowanie:
1. Wymieszać w misce mąkę, cukier i cukier waniliowy. Dodać masło w kawałkach. Całość szybko zagnieść na gładkie ciasto. Ciasto owinąć w folię i włożyć do lodówki na 30 minut.
2. Ciasto rozwałkować na grubość 2–3 mm na blacie lekko posypanym mąką. Wyciąć okrągłe ciasteczka (o średnicy 4–5 cm). Położyć na blachę wyłożoną papierem do pieczenia. Piec we wcześniej rozgrzanym piekarniku w temperaturze 180 stopni (piekarnik gazowy: poziom 2–3, termoobieg: 160 stopni) przez ok. 10–12 minut. Ciasteczka przełożyć na kratkę pod gorące naczynia do ostygnięcia.
3. Bardzo drobno posiekać 40 g cranberries. Masło wymieszać z cukrem pudrem i wiśniówką. Dodać cranberries i wymieszać. Kremem z masła połączyć po dwa ciasteczka. Odstawić na godzinę do ostygnięcia.
4. Kuwerturę drobno posiekać, włożyć do miski i rozpuścić w naczyniu w gorącej kąpieli wodnej. Ciasteczka udekorować kuwerturą i pozostałymi cranberries.
Przyprawa korzenna
Charakterystyczny korzenny zapach jest cechą wszystkich pierników, a zawdzięczają go one przyprawie korzennej. Prawdziwa domowa przyprawa powinna składać się z imbiru, cynamonu, goździków, wanilii, gałki muszkatołowej, kardamonu, anyżu, kolendry, różnych rodzajów pieprzu, ziela angielskiego oraz skórek owoców cytrusowych. Wszystkie składniki należy wysuszyć, zmielić na drobny proszek, a potem dokładnie wymieszać. Potem pozostaje tylko dodać ją do wypieków i cieszyć się niezwykłym aromatem.
Żurawinowe serduszka
Składniki (32 sztuki):
Ciasto:
- 125 gr płynnego miodu
- 50 gr białego cukru
- 50 gr masła
- 2 łyżki bitej śmietany
- 100 gr ciętej suszonej cranberry (żurawiny amerykańskiej)
- 250 gr mąki
- 2 lekko czubata łyżeczka proszku do pieczenia
- 2 łyżeczki przyprawy korzennej
- 50 gr brązowego cukru
Dodatkowo:
- 200 gr gorzkiej kuwertury
- Suszone żurawiny do dekoracji
Przygotowanie:
1. Miód, cukier, masło i śmietanę podgrzewamy w garnku, aż masło stopnieje. Masę miodową miksujemy z żurawinami w blenderze.
2. Mąkę mieszamy w misce z proszkiem do pieczenia i przyprawą korzenną. Dodajemy masę miodowo-żurawinową i dodajemy cukier. Całość ugniatamy na gładkie ciasto. Gotowe ciasto zawijamy w folię aluminiową i wkładamy na godzinę do lodówki.
3. Gotowe ciasto rozwałkowujemy na grubość 3-4 mm. Wycinamy serca i rozkładamy na blachę pokrytą papierem do pieczenia. Pieczemy w rozgrzanym wcześniej piekarniku w temperaturze 180 °C (piekarnik gazowy: poziom 2-3/ termoobieg: 160 °C) około 15-18 minut. Pozostawiamy do wystygnięcia.
4. Kuwerturę kroimy na kawałki i przekładamy do miski. Rozpuszczamy w misce na parze. Serca pokrywamy kuwerturą, a następnie jak trochę ostygną dekorujemy żurawiną. Pozostawiamy do całkowitego ostygnięcia.
Rada: Ciasteczka należy przechowywać w metalowej puszce z kawałkiem jabłka, aby pozostały miękkie.
Miód
W Święta możemy brać przykład z Kubusia Puchatka i bez ograniczeń rozkoszować się miodem. Dzięki naturalnej słodyczy z powodzeniem może zastąpić cukier, np. w rozgrzewającej herbacie. Równie dobrze nadaje się do ciast, takich jak pierniki, dzięki czemu mają one charakterystyczny smak i zapach. Najlepiej jednak komponuje się z pieczywem: jako jego składnik, albo jedynie dodatek do smarowania.
Chlebki owocowo-żurawinowe
Składniki (4 sztuki):
- 50 gr orzechów włoskich
- 50 gr migdałów bez skórki
- 50 gr orzechów laskowych
- 2 łyżki cukru
- 150 gr całej, suszonej cranberry (żurawiny amerykańskiej)
- 2 szczypty mielonych kwiatów gałki muszkatołowej
- 2 szczypty mielonego kardamonu
- 1 szczypta soli
- 2 opakowania cukru waniliowego
- 120 gr płynnego miodu
- 1 łyżka wody
- 2 łyżki syropu z agawy
- 80 gr mąki
- 2 szczypty proszku do pieczenia
- 1 czubata łyżeczka kakao
Dodatkowo:
- 125 gr przesianego cukru pudru
- 2-3 łyżki rumu (lub soku)
- Kilka suszonych żurawin do dekoracji
Przygotowanie:
1. Orzechy prażymy na patelni, posypujemy cukrem i krótko karmelizujemy. Przekładamy na talerz i pozostawiamy na chwilę do wystygnięcia, po czym mielimy delikatnie w młynku elektrycznym.
2. Orzechy, cranberry, przyprawy i cukier waniliowy mieszamy w misce.
3. Miód i wodę zagotowujemy w rondelku, cały czas mieszając. Następnie zalewamy miksturą mieszankę orzechowo-żurawinową, dodając syrop z agawy. Mąkę mieszamy z proszkiem do pieczenia i kakao i dodajemy do masy żurawinowo-orzechowej.
4. Przygotowujemy 4 prostokątne foremki do pieczenia (8x7 cm, wys. 5cm) i smarujemy je po wewnętrznej stronie masłem. Nakładamy ciasto bardzo dokładnie, aby nie powstały puste przestrzenie. Wkładamy do piekarnika rozgrzanego do 200 °C (piekarnik gazowy: poziom 3-4/ termoobieg: 180°C) i pieczemy około 20 minut. Natychmiast po upieczeniu wyjmujemy ciasto z foremek, pozostawiamy do ostygnięcia, następnie zawijamy w folię i odkładamy na 1 – 2 dni.
5. Cukier puder rozpuszczamy w rumie tak, aby wytworzyła się polewa. Smarujemy nią chlebki i dekorujemy żurawiną.
Żurawina amerykańska
Niezbędnym składnikiem wszystkich świątecznych ciast są bakalie. Można wśród nich znaleźć orzechy, migdały, rodzynki, śliwki czy morele. W te Święta czas dodać do nich żurawinę amerykańską. Jej specyficzny kwaskowaty smak będzie czymś nowym i odkrywczym w starych i sprawdzonych przepisach, a żywy, czerwony kolor będzie idealnie współgrał z białym wystrojem stołu. Przy okazji nie można zapomnieć o jej szerokich właściwościach prozdrowotnych, które trochę zmniejszą nasze wyrzuty sumienia spowodowane kolejnym zjedzonym kawałkiem słodkiego ciasta.
Ciasto drożdżowe z cranberries w kawałkach
Składniki do przygotowania na ok. 40 sztuk:
Na ciasto:
- 500 g mąki
- 150 ml mleka
- 1 kostka świeżych drożdży
- 100 g cukru
- 225 g miękkiego masła
- 150 g chudego twarożku
- 100 g suszonych cranberries (żurawin amerykańskich)
Na dekorację:
- 250 g cukru pudru (przesiany)
- 2–3 łyżki soku z cytryny
- 40 g suszonych cranberries
- Cukier puder do posypania
Przygotowanie:
1. Mąkę wsypać do miski, w środku zrobić wgłębienie. Mleko lekko podgrzać. Pokruszyć drożdże, wymieszać z mlekiem i łyżeczką cukru. Przykryć i odstawić w ciepłe miejsce na 10–15 minut. Dodać pozostały cukier, 175 g masła i twarożek, całość mieszać mikserem do uzyskania gładkiej masy. Przykryć i odstawić na 1 godzinę do wyrośnięcia. Cranberries dodać do ciasta, wymieszać.
2. Ciasto rozwałkować na grubość ok. 2–3 cm na blacie lekko posypanym mąką. Z ciasta wyciąć kwadraty (ok. 6x6 cm) i położyć w odstępach na blasze wyłożonej papierem do pieczenia. Piec we wcześniej rozgrzanym piekarniku w temperaturze 180 stopni (piekarnik gazowy: poziom 2–3, termoobieg: 160 stopni) przez ok. 15–20 minut. Resztę masła rozpuścić i posmarować nim kawałki ciasta. Odstawić do ostygnięcia.
3. Cukier puder wymieszać z sokiem z cytryny i 2–3 łyżkami wody. Posmarować nim kawałki ciasta i udekorować cranberries. Posypać lekko cukrem pudrem. Ciasto spożywać możliwie jak najbardziej świeże.
Marcepan
Marcepan, czyli masa powstała ze zmielonych i prażonych migdałów z dodatkiem cukru, jest bardzo popularnym składnikiem bożonarodzeniowych ciast oraz innych słodkości. Dzięki swojej plastyczności marcepan jest też często używany do wytwarzania dekoracji, które potem można bez obaw zjeść. Marcepan sprawia, że ciasto z jego dodatkiem nie jest suche, za to jest bardzo słodkie i pyszne.
Ciasto marcepanowo-żurawinowe
Składniki do przygotowania ok. 16 kawałków:
- 200 g miękkiego masła lub margaryny
- 100 g miękkiego marcepana
- 150 g drobnego cukru
- 1 opakowanie cukru waniliowego
- 2 łyżeczki startej skórki pomarańczowej
- 4 jajka
- Szczypta soli
- 125 g mąki
- 125 g mąki kukurydzianej
- 1 łyżeczka proszku do pieczenia
- 200 g suszonych żurawin + 1 łyżeczka mąki
Dodatkowo:
- Sok z 1 pomarańczy
- 2 łyżki stołowe cukru
- 2 łyżki stołowe rumu
- Cukier puder do posypania
Przygotowanie:
1. Masło lub margarynę rozetrzeć w misce na kremową masę. Marcepan pokroić na małe kawałki i wraz z cukrem, cukrem waniliowym, skórką pomarańczową, jajkami i solą stopniowo dodawać do masła. Ucierać przez 6-8 minut aż do uzyskania kremowej masy.
2. Mąkę zmieszać z mąką kukurydzianą i proszkiem do pieczenia, a następnie dodać do kremowej masy. Mieszać do uzyskania jednolitej masy. Dodać żurawiny i wymieszać.
3. Ciasto włożyć do natłuszczonej podłużnej formy (ok. 28-30 cm). Piec w temperaturze 175°C (termoobieg: 155°C) przez ok. 90 minut. Przykryć ciasto, żeby się zbyt mocno nie zarumieniło.
4. Sok pomarańczowy z cukrem gotować przez 3-5 minut na wolnym ogniu. Dodać rum. Polać upieczone, gorące ciasto syropem pomarańczowym. Pozostawić do ostygnięcia i zawinąć w folię aluminiową. Odstawić na 1-2 dni. Posypać cukrem pudrem.
Orzechy laskowe
Orzechy laskowe są wliczane do bakalii, jednak mogą być też oddzielnym składnikiem wielu przepisów na świąteczne smakołyki. W całości są idealne do chrupania, a starte mogą być częścią samego ciasta, albo jego posypką. Jednak przede wszystkim warto zauważyć, że są one najlepszym źródłem witaminy E, czyli „witaminy młodości”.
Tarta austriacka ze świeżą cranberry
Składniki (12 sztuk):
Ciasto:
- 300 gr mąki
- 1 szczypta proszku do pieczenia
- 100 gr mielonych orzechów laskowych
- 80 gr cukru
- 150 gr masła
- 1 jajko
- 2-3 łyżki zimnej wody
Nadzienie:
125 gr konfitury wiśniowo-żurawinowej
Miąższ z jednej laski wanilii
1 łyżeczka cynamonu
200 gr całej, suszonej cranberry (żurawiny amerykańskiej)
Dodatkowo:
- Cukier puder do posypania
Przygotowanie:
1. Mąkę mieszamy z proszkiem do pieczenia, cukrem i orzechami laskowymi. Dodajemy kawałki masła, jajko i wodę. Wszystko ugniatamy na gładkie ciasto. Zawijamy w folię i odstawiamy na 30 minut do lodówki.
2. Konfiturę mieszamy z miąższem waniliowym, cynamonem i cranberry.
3. Około 2/3 ciasta rozwałkowujemy na posypanej mąką stolnicy. Okrągłą formę wykładamy papierem do pieczenia i rozkładamy na nim rozwałkowane ciasto z krawędzią wysoką na 1,5 do 2 cm. Formę wraz z ciastem wkładamy do lodówki na 60 minut.
4. Po wyjęciu dziurawimy ciasto kilkakrotnie widelcem, nakładamy nadzienie. Pozostałe ciasto rozwałkowujemy i kroimy w paski o szerokości 1,5 cm, zawijając lekko krawędzie. Układamy na nadzieniu w kształcie kratownicy, przyciskając końce do boku formy. Pieczemy w rozgrzanym do 180-200°C piekarniku około 30 minut (piekarnik gazowy: poziom 2-3/ termoobieg: 160-180°C). Wyjmujemy, pozostawiamy do ostygnięcia i posypujemy cukrem pudrem.
Orzechy włoskie
Chyba najczęściej używane w cukiernictwie orzechy nadają się idealnie do dekorowania ciast i ciasteczek. Dodając je do wypieków można doskonale wykorzystać ich właściwości. Orzechy włoskie zawierają bardzo dużo tłuszczów, ale nie tuczą. Zamiast tego pomagają w transporcie substancji odżywczych i redukują poziom cukru we krwi, co jest bardzo pożądane przy suto zastawionym słodkościami stole.
Uczta smakosza z cranberries
Składniki do przygotowania na ok. 25 sztuk:
Na ciasto:
- 250 g płynnego miodu
- 125 g cukru
- 100 g suszonych cranberries (żurawin amerykańskich)
- 50 g kalifornijskich orzechów włoskich
- 1 łyżeczka węglanu potasu
- 2 łyżki wody
- 2 łyżeczki przyprawy do pierników
- 300 g mąki
Ponadto:
- 100 g cukru pudru
- 100 ml wody
- 30 g suszonych cranberries (żurawin amerykańskich)
Przygotowanie:
1. Miód i cukier rozgrzać w garnku. Mieszać, aż rozpuści się cukier. Lekko ostudzić.
2. Cranberries i orzechy (zostawić trochę na przybranie) drobno posiekać. Węglan potasu rozpuścić w wodzie. Wymieszać przyprawę do pierników i mąkę. Do miodu dodać: połowę ilości mąki, cranberries, orzechy i rozpuszczony węglan potasu. Wymieszać. Masę z resztą mąki ugnieść na gładkie ciasto. Ciasto rozwałkować i przełożyć na blachę wyłożoną papierem do pieczenia. Nożem wyciąć prostokąty (ok. 5 x 6 cm). Blachę odstawić na ok. 1 godzinę do ostudzenia.
3. Piec we wcześniej rozgrzanym piekarniku w temperaturze 180 stopni (piekarnik gazowy: poziom 2–3, termoobieg: 160 stopni) przez ok. 20–25 minut.
4. Cukier puder lekko zagotować z wodą do uzyskania konsystencji syropu. Cienką warstwą syropu posmarować gorące ciasto. Przybrać cranberries i pozostałymi orzechami. Następnie pokroić zgodnie z zaznaczonymi prostokątnymi kształtami.
Czekolada
Cóż to za stół pełen słodkości, na którym nie będzie czekolady? Może być mleczna, gorzka albo biała, ale niezależnie od rodzaju jest niezbędnym składnikiem świątecznych smakołyków. Może być użyta przy wypieku samego ciasta, dodana w formie wiórek albo polewy. Ponadto, zawarte w niej substancje poprawiają humor, więc czekoladowe słodkości pozwolą jeszcze radośniej spędzić Boże Narodzenie.
Ciasto w czekoladzie z kremem waniliowym i cranberries
Składniki na ok. 20 kawałków:
Ciasto:
- 250 g miękkiego masła
- 250 g cukru
- 6 jajek
- 350 g mąki
- 1 opakowanie proszku do pieczenia
- 2 łyżki stołowe kakao
- 1 łyżka stołowa mleka
- 250 g suszonych cranberries (żurawin amerykańskich)
Krem waniliowy:
- 1 opakowanie budyniu waniliowego
- 500 ml mleka
- 100 g cukru
- 250 g miękkiego masła
Dodatkowo:
- 150 g gorzkiej czekolady w kawałkach
- Kakao
- 50 g suszonych cranberries (żurawin amerykańskich)
Sposób przygotowania:
1. Masło rozetrzeć na kremową masę, stopniowo dodawać cukier i jajka. Mąkę zmieszać z proszkiem do pieczenia, przesiać i szybko wymieszać z jajkami i masłem. Podzielić ciasto na dwie części. Jedną część przełożyć do innego naczynia. Do pozostałej części dodać kakao i mleko. Blachę do pieczenia wyłożyć papierem do pieczenia, a następnie umieścić na niej kwadratową formę na ciasto (ok. 28 cm x 28 cm). Umieścić w niej białą masę. Ciemną masę ułożyć na białej masie, tworząc fale. Żurawiny umieścić na powierzchni ciasta, delikatnie je w nim zanurzając. Przykryć pergaminowym papierem. Piec w temperaturze 175°C (termoobieg: 155°C) przez ok. 45 minut. Pozostawić do ostygnięcia.
2. Budyń waniliowy wymieszać z 200 ml mleka. Do reszty mleka dodać cukier i zagotować. Do gotującego się mleka dodać budyń waniliowy i mieszać. Pozostawić do ostygnięcia, mieszając od czasu do czasu. Masło utrzeć na jednolitą masę i dodać budyń za pomocą łyżki stołowej.
3. Powstały krem ułożyć na cieście i posypać czekoladą. Następnie posypać kakao i dodać cranberries. Wstawić do lodówki na 1-2 godziny.
