Najliczniejszą grupą pracujących są Ukraińcy, potem Białorusini, Rosjanie, obywatele Mołdawii. Z krajów azjatyckich najchętniej przyjeżdżają do nas do pracy Wietnamczycy, Chińczycy, Koreańczycy. Z danych Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej wynika, że najwięcej z nich pracuje w województwach mazowieckim, dolnośląskim i wielkopolskim. Większość przebywa w Polsce nielegalnie. Szacuje się, że pracuje u nas prawie pół miliona Ukraińców (od 30 tys. do 150 tys. w samej stolicy). Cały czarny rynek pracy to 1,3 mln cudzoziemców. Legalnie w ubiegłym roku było zatrudnionych ok. 40 tys. obywateli państw dawnego Związku Radzieckiego.
Zatrudnię nianię na pół roku
Do niedawna cudzoziemiec mógł pracować w Polsce bez obowiązku posiadania zezwolenia na pracę maksymalnie przez trzy miesiące w ciągu kolejnych sześciu. Nowe przepisy obowiązujące od lutego tego roku wydłużyły ten termin do sześciu miesięcy w ciągu kolejnych dwunastu, licząc od pierwszego wjazdu do Polski. Zarówno stary, jak i nowy przepis umożliwia wykonywanie pracy przez sześć miesięcy, zmiana pozwala jednak na przepracowanie tego okresu w sposób ciągły.
Masz znajomą Ukrainkę i chciałabyś, aby pomogła ci w prowadzeniu domu? Jeżeli tak, to musisz:
- wypełnić w dwóch egzemplarzach jednostronicowe oświadczenie o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcowi (wzór oświadczenia znajdziesz na stronie Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej www.mps.gov.pl),
- zarejestrować to oświadczenie w powiatowym urzędzie pracy właściwym dla twojego miejsca zamieszkania (lub siedziby twojej firmy). Załatwienie formalności trwa zwykle jeden dzień. Nie ponosisz przy tym żadnych kosztów. Oryginał twojego oświadczenia jest podstawą dla polskiego konsulatu do wydania Ukraince wizy pobytowej uprawniającej do wykonywania pracy.
Uwaga! Taki sposób zatrudniania został wdrożony w ramach programu pilotażowego ministerstwa. Będzie obowiązywał do 31 grudnia 2009 r.
Warto wiedzieć.
Ministerstwo pracy rozważa możliwość wydłużenia okresu pracy bez pozwolenia do 9, a nawet 12 miesięcy.
Szukam pracownika na budowę
Znacznie więcej formalności wymaga załatwienie pracy dla cudzoziemca na dłuższy niż półroczny okres. Musisz bowiem uzyskać z urzędu pracy przyrzeczenie zatrudnienia, które pozwala cudzoziemcowi ubiegać się o wydanie dokumentów legalizujących jego pobyt. Jak to wygląda w praktyce?
Załóżmy, że prowadzisz firmę ogrodniczą czy transportową i chciałabyś zatrudnić obywatela Ukrainy (Białorusi, Rosji). Najpierw musisz zamieścić w prasie ogłoszenie o wolnym miejscu pracy. Podobne zgłoszenie trzeba złożyć w urzędzie pracy – tam oferta musi być dostępna co najmniej przez tydzień. Po tym czasie urząd wydaje opinię, że nie ma chętnych na tę pracę – to warunek, by starać się o pozwolenie na pracę dla cudzoziemca.
Teraz musisz złożyć w urzędzie wojewódzkim wniosek o wydanie pozwolenia na pracę dla osoby, którą chcesz zatrudnić. Do wniosku należy dołączyć:
- aktualny wyciąg z Krajowego Rejestru Sądowego potwierdzający wpis do rejestru przedsiębiorców (wydany nie wcześniej niż 3 miesiące przed złożeniem wniosku),
- dowód wpłaty wymaganej kwoty na konto urzędu wojewódzkiego: opłata wynosi 50 zł przy zatrudnieniu na krócej niż 3 miesiące lub 100 zł, gdy okres pracy ma przekraczać 3 miesiące,
- kopię dokumentu podróży cudzoziemca,
- dokument potwierdzający kwalifikacje zawodowe tej osoby (tłumaczenie musi być dokonane przez tłumacza przysięgłego),
- oświadczenie cudzoziemca, że nie toczy się przeciwko niemu postępowanie w sprawie zobowiązania go do opuszczenia naszego kraju,
- opinia starosty dotycząca sytuacji na lokalnym rynku w zawodzie wymienionym we wniosku,
- zaświadczenie o niekaralności cudzoziemca w Polsce uzyskane z Krajowego Rejestru Karnego,
- zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej oraz dowód i numer NIP (gdy zatrudniającą jest osoba fizyczna).
Uwaga! Przyrzeczenie i zezwolenie na pracę są wydawane dla konkretnego pracodawcy i cudzoziemca na określone stanowisko lub rodzaj wykonywanej pracy.
Bez ograniczeń z Kartą Polaka
Karta Polaka to dokument potwierdzający, że osoba, która go posiada, przynależy do polskiego narodu. Przyznanie jej przewiduje ustawa z 2007 roku, która obowiązuje od 28 marca 2008 roku (opublikowana w DzU z 2007 roku, nr 180, poz. 1280 z późn. zm.). Jej posiadacz ma nieograniczony dostęp do rynku pracy w Polsce, tak jak każdy obywatel naszego kraju.
Liczba osób uprawnionych do tej karty nie jest znana. Według jednego z szacunków, może się o nią ubiegać od 200 do 400 tys. osób.
Kto może się starać o Kartę Polaka?
Zgodnie z przepisami Karta może być przyznana osobie, która w dniu złożenia wniosku posiada obywatelstwo jednego z następujących państw: Armenii, Azerbejdżanu, Białorusi, Estonii, Kazachstanu, Kirgizji, Litwy, Łotwy, Mołdawii, Rosji, Tadżykistanu, Turkmenistanu i Ukrainy.
Aby otrzymać Kartę, muszą być spełnione łącznie następujące warunki:
- osoba starająca się wykaże swój związek z polskością przez przynajmniej podstawową znajomość języka polskiego, który uważa za język ojczysty oraz znajomość i kultywowanie polskich tradycji i obyczajów,
- w obecności konsula polskiego złoży pisemną deklarację o przynależności do narodu polskiego,
- wykaże, że choć jedno z rodziców, dziadków lub dwoje pradziadków było narodowości polskiej lub posiadało polskie obywatelstwo albo
- przedstawi zaświadczenie upoważnionej organizacji polskiej działającej w danym kraju, np. na Ukrainie, potwierdzające aktywne zaangażowanie w działalność na rzecz języka i kultury polskiej lub polskiej mniejszości narodowej przez okres co najmniej ostatnicj 3 lat.
Jak się starać o Kartę?
Wniosek o przyznanie Karty należy złożyć u konsula właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby, która stara się o ten dokument. Można go dostać w Wydziale ds. Karty Polaka w konsulacie lub znaleźć na stronie internetowej konsulatu (np. dla Ukrainy: http://www.konsulat.lviv.ua).
Do wniosku trzeba dołączyć:
- jedno zdjęcie,
- dokumenty będące dowodami polskości, np. akty stanu cywilnego, metryki chrztu (oryginał i kopie),
- paszport zagraniczny (oryginał i kopia) oraz kopertę z własnym adresem i znaczkiem.
Uwaga! Wniosek nie może zawierać żadnych poprawek ani skreśleń.
Kolejny krok to rozmowa z konsulem (zawsze odbywa się po polsku) – trzeba na nią zabrać wszystkie zgromadzone dokumenty.
Przyznanie Karty jest bezpłatne. Jest ona ważna 10 lat. Jeśli konsul wyda decyzję odmowną, można się od niej odwołać w terminie 30 dni od daty doręczenia pisma do Rady ds. Polaków na Wschodzie. Uwaga! Przyznanie Karty nie oznacza nadania polskiego obywatelstwa ani prawa stałego pobytu w naszym kraju. Karta nie zastępuje wizy i nie uprawnia do przekraczania granicy.
Co daje obcokrajowcowi KARTA POLAKA
Osoba, która ją posiada, ma prawo do:
- zwolnienia z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę;
- podejmowania działalności gospodarczej na takich samych zasadach jak obywatele polscy;
- kształcenia się i studiowania (także na studiach doktoranckich);
- korzystania ze świadczeń zdrowotnych w nagłych wypadkach;
- ulgi 37 proc. przy przejazdach pociągami osobowymi;
- bezpłatnego wstępu do muzeów państwowych.
Przykładowe zarobki Ukraińców w Polsce
- 10 zł na godzinę – za sprzątanie;
- 12 zł za godzinę – za opiekę nad dzieckiem (niania pracuje zwykle 8 godzin);
- 18 zł za godzinę zarabia na budowie pomocnik murarza;
- 900 zł za miesiąc – pomoc kuchenna w dużej restauracji (dla porównania Polka zarabia ok. 1200 zł).
Alicja Hass / Przyjaciółka
