Kobiety stanowią aż 70% ofiar, podczas gdy mężczyźni zaledwie 30%. Powstaje zatem pytanie czy istnieje indywidualny portret prześladowanego? Otóż nie. Może nim stać się każdy. Zarówno osoba uległa, bezradna i zamknięta w sobie jak również ta kreatywna i dominująca o wysokich kwalifikacjach zawodowych.
Dlaczego kobiety
Trudno wyjaśnić dlaczego kryterium płci odgrywa tak istotną rolę. Może to wynikać z uwarunkowań kulturowych i wynikających z nich wzorów zachowań społecznych oraz głęboko zakorzenionych w świadomości przekonań o odmienności kobiet i mężczyzn. Dawniej obowiązywał model, który pokazywał, że to mężczyźni powinni być głównymi żywicielami rodziny, a kobiety strzec ogniska domowego. Teraz to się zmieniło. Kobiety pracują zawodowo, zajmują stanowiska kierownicze i awansują.
Niemałą rolę w stawaniu się ofiarą odgrywają również cechy osobowości takie jak zbytnia uległość, emocjonalność. Dziewczynkom już od dzieciństwa wpaja się przekonanie o konieczności bycia posłuszną, uprzejmą, wyrozumiałą, cierpliwą. W dorosłym życiu i pracy zawodowej takie przymioty mogą być przyczyną wielu problemów. Kobieta staje się ofiarą znęcania i brak jej reakcji może stanowić przyzwolenie dla mobbera. Jego działania stają się przez to coraz bardziej śmiałe. W momencie, gdy prześladowanej zaczyna doskwierać rola kozła ofiarnego jest już za późno.
Zobacz także: Roszczenia pracownicy związane z mobbingiem
Czym jest mobbing
Samo zjawisko mobbingu określane często również jako terror psychiczny, prześladowanie, gnębienie w miejscu pracy oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko niemu, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, a zarazem zmierzające do wyizolowania a w konsekwencji do wyeliminowania go z zespołu pracowniczego. Prześladowcą może być przełożony, pracodawca lub współpracownik. Najczęściej jest to osoba neurotyczna, bojaźliwa, o niskim poczuciu własnej wartości, egocentryczna i ogarnięta obsesją władzy.
Bardzo często możemy się spotykać z mobbingiem pionowym, czyli takim w którym mobberem jest pracodawca a ofiarą podwładny. W tego typu relacji najbardziej narażone są kobiety. Dzieje się tak dlatego, że mężczyźni nadal zajmują większość stanowisk kierowniczych i tym samym mają władzę. Jako przełożeni decydują o awansie zawodowym oraz podejmują ważne decyzje w firmie. Prowadzi to do nadużyć, których skrajnym przejawem jest mobbing.
Pani Anna była kierownikiem jednego z najważniejszych działów w firmie. Miała odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie do zajmowania tego stanowiska. Jej przełożony chciał jej się pozbyć, a nie mając żadnego uzasadnienia postanowił doprowadzić do tego, aby zwolniła się sama. Degradował ją systematycznie, tak że po dwóch latach była portierem. Kiedy pani Anna stwierdziła, że są to działania mobbingowe, skierowała sprawę do sądu, a ten przyznał jej rację.
Mobbing może polegać na krytyce wszystkich działań pracownika wyrażanej krzykiem w obecności innych osób, ubliżaniu, darciu lub przekreślaniu dokumentów, które ten pracownik sporządził, podważaniu jego kompetencji, grożeniu zwolnieniem z pracy oraz wyznaczaniem do pracy fizycznej przy rozładunku, co innych pracowników dotykało rzadziej lub wcale. Nie istnieje więc rozróżnienie działań które dotyczyłyby tylko kobiet lub tylko mężczyzn.
Pani Monika była policjantką. Jej kolega z pracy wyższy rangą wyśmiewał ją publicznie przy innych, opowiadał dowcipy na jej temat, robił publiczne uwagi dotyczące jej wyglądu. Po roku pani Monika poszła do pracodawcy za skargą. Obiecał pomóc. Niestety nie przyniosło to rezultatu, szykany powracały z podwojoną siłą. Poszkodowana wstąpiła na drogę sądową i walczy o rentę inwalidzką.
Pani Karolina pracowała w wojewódzkiej stacji sanepidu na stanowisku kierowniczym. Była prześladowana psychicznie przez grupę współpracowników skupioną wokół dyrektora. Stopniowo odsuwano ją od dotychczasowych obowiązków, dyskredytowano cenione wcześniej umiejętności, ciągle krytykowano podejmowane przez nią działania. Doprowadziło to ją do rozstroju zdrowia. Pani Karolina rozwiązała z pracodawcą umowę o pracę i podała jako przyczynę mobbing. Teraz może spróbować dochodzić od pracodawcy odszkodowania.
Mobbing a molestowanie
Ważne jest, aby nie mylić zjawiska mobbingu z molestowaniem, które oznacza każde nieakceptowane zachowanie o charakterze seksualnym lub odnoszące się do płci pracownika, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności lub poniżenie albo upokorzenie pracownika. Szczególnie istotne jest to rozgraniczenie kiedy ofiarami stają się kobiety. Molestowanie seksualne można uznać za jeden z elementów mobbingu. Wspólne dla obu rodzajów nękania jest osiąganie przez prześladowców określonego rezultatu, wspólny jest też czynnik braku zgody ofiar na poszczególne działania sprawców.
Jak bronić się przed mobbingiem
Mobbing jako grupowe emocjonalne tyranizowanie, kończy się depresją, izolacją, fizycznymi i emocjonalnymi chorobami, a w skrajnych przypadkach prowadzi do samobójstwa. Dlatego tak ważne jest, aby skutecznie z nim walczyć.
Gdy zauważyłaś, że stałaś się obiektem agresji i spodziewasz się, że działanie takie będą kontynuowane przez dłuższy czas w żadnym wypadku nie możesz pozostać obojętna. Musisz spróbować aktywnie przeciwdziałać prześladowaniom. Porozmawiaj z prześladowcą o jego zachowaniu wobec Ciebie, zacznij prowadzić dziennik mobbingowy, w którym będziesz zapisywała datę i czas ataku, zwróć się o pomoc do współpracowników, rodziny, znajomych, przełożonych. Im więcej otrzymasz społecznego, emocjonalnego i moralnego wsparcia tym większe szanse na pokonanie trudności. Myśl pozytywnie to najlepszy sposób na uwolnienie się od obaw i negatywnych wpływów otoczenia, staraj się odpierać ataki personalne.
Zobacz także: Warunki pracy kobiet
Ochrona prawna kobiet
Ostatni krok w walce z mobbingiem to skierowania sprawy na drogę sądową. Niestety udowodnienie tego, że stosowany był wobec Ciebie terror psychiczny jest bardzo trudne. Musisz wykazać, że byłaś nękana w miejscu pracy przez dłuższy okres i wywołało to u Ciebie skutki w postaci uszczerbku na zdrowiu. Jeśli nie uda się udowodnić przed sądem pracy, że byłaś ofiarą mobbingu możesz wnieść pozew do sądu cywilnego o naruszenie dóbr osobistych.
