Policja zwykle kojarzy się z kłopotami. Niepotrzebnie. Unikniesz stresu, jeśli tylko będziesz wiedziała, jak powinnaś się zachować, gdy dojdzie do takiego spotkania. A także, co wolno policjantowi, a czego nie.
Dowód poproszę
Policjant zawsze może cię wylegitymować. Musi jednak mieć do tego powód i go uzasadnić (np. że jesteś podobna do osoby poszukiwanej). Ma obowiązek podać swoje imię, nazwisko i stopień służbowy, a jeśli nie nosi munduru – pokazać legitymację służbową. Nie masz dowodu ani innego dokumentu? Twoją tożsamość może potwierdzić osoba, która ci towarzyszy.
Uwaga! Jeżeli nie podasz swojej tożsamości, policjant może doprowadzić cię na posterunek i poddać kontroli osobistej. Przeszukania dokonuje osoba tej samej płci, w miejscu ustronnym.
Otwierać! Policja!
Gdy lubisz huczne przyjęcia, licz się z tym, że sąsiedzi mogą wezwać policję. Ta jednak nie ma prawa wejść do mieszkania. Co innego, gdy posiada nakaz przeszukania wystawiony przez prokuratora lub sąd. Wówczas musisz wpuścić funkcjonariuszy. Przed przeszukaniem mają obowiązek podać powody rewizji. Pamiętaj, że jest ona dopuszczalna tylko w godz. 6–22 (chyba że istnieje obawa zatarcia śladów przestępstwa). Masz prawo być obecna przy przeszukaniu, możesz też domagać się wezwania innej osoby jako świadka.
Uwaga! Bez nakazu funkcjonariusz może wejść do mieszkania tylko wówczas, gdy podejrzewa, że znajdują się tam poszukiwane osoby lub rzeczy mogące stanowić dowód przestępstwa. Musi wtedy okazać zgodę przełożonych lub legitymację służbową.
Samochód pod kontrolą
Każdy policjant ma prawo zatrzymać i skontrolować samochód. Ale tylko „drogówka” może przeprowadzić kontrolę techniczną. Funkcjonariusz w mundurze ma prawo zatrzymać samochód nawet ruchem ręki. Zanim zacznie kontrolę, musi przedstawić się
i podać powód, dla którego kazał ci stanąć. Jeśli jest nieumundurowany, wolno mu cię zatrzymać tylko na obszarze zabudowanym i to przy użyciu tzw. lizaka, a w nocy – latarki z czerwonym światłem. Musi też okazać legitymację służbową.
Jeżeli przy kontroli okaże się, że auto jest w złym stanie lub nie ma aktualnego badania technicznego – policjant zatrzyma dowód rejestracyjny i wyda ci pokwitowanie ważne 7 dni. W tym czasie musisz usunąć usterkę lub zrobić badanie.
Uwaga! Gdyby okazało się, że nie masz dokumentów, auto zostanie odholowane na policyjny parking (na twój koszt).
Piła pani coś?
Policjant ma prawo sprawdzić, czy jesteś pod wpływem alkoholu. Możesz mu odmówić, ale wtedy – gdy funkcjonariusz podejrzewa, że piłaś – możesz zostać skierowana na badanie krwi. A te są obowiązkowe i mogą być wykonane pod przymusem.
Uwaga! Masz prawo zobaczyć wynik pomiaru.
STRAŻ MIEJSKA
Ma zbliżone do policji uprawnienia. Strażnikowi miejskiemu wolno legitymować, pouczać, a także karać osoby, które naruszają porządek lub łamią przepisy kodeksu drogowego.
Mandat dla kierowcy
Do obowiązków straży miejskiej należy kontrola ruchu drogowego. Przy użyciu fotoradarów rejestrują takie wykroczenia, jak niestosowanie się do sygnalizacji świetlnej czy ograniczenia prędkości. Nie mają jednak prawa zatrzymać cię, nawet jeśli pędzisz 100 km na godzinę tam, gdzie obowiązuje 50 km. Mogą to zrobić tylko wtedy, gdy nie stosujesz się do zakazu ruchu. Zostaniesz ukarana mandatem i zarobisz jeszcze punkty karne. Zatrzymujący cię strażnik zawsze musi być w mundurze ze znakiem identyfikacyjnym, mieć emblemat gminny i legitymację służbową. Ma obowiązek podać imię, nazwisko i przyczynę zatrzymania.
Uwaga! Na twoje żądanie musi okazać stosowne upoważnienie uprawniające do kontroli drogowej (musi być wystawione przez komendanta miejskiego lub powiatowego policji) i legitymację służbową.
Blokada na koła
Gdy zaparkujesz w miejscu niedozwolonym, strażnik może nałożyć blokadę na koła. Jeśli jednak pozostawiony przez ciebie samochód utrudnia ruch lub zagraża bezpieczeństwu, wtedy funkcjonariusz zleci jego odholowanie (na twój koszt) na parking strzeżony. A ty zostaniesz ukarana mandatem.
Uwaga! Strażnik musi wręczyć ci mandat, nie może go zostawić np. za wycieraczką. Jeśli nie ma cię w pobliżu, po powrocie znajdziesz wezwanie do zgłoszenia się w siedzibie straży.
Stróże porządku
Strażnicy miejscy mają prawo legitymowania i udzielania pouczenia.
Są także zobowiązani do reagowania, gdy spostrzegą, że ktoś zakłóca porządek, np. dewastuje zieleń, zaśmieca teren, awanturuje się nocą. Do obowiązku strażnika należy również szukanie sprawców drobnych wykroczeń (np. podpalenia ławki w parku), ochrona imprez i zabezpieczanie miejsca katastrofy czy wypadku.
Uwaga! Jeśli masz zastrzeżenia do sposobu działania strażnika, możesz się na niego poskarżyć komendantowi straży miejskiej.
Warto wiedzieć! Jeśli widzisz, że ktoś znęca się nad zwierzakiem albo koło twojego domu wałęsa się bezpański pies, powiadom o tym funkcjonariuszy straży miejskiej.
Kto jeszcze może cię kontrolować
Na drodze mają prawo zatrzymać cię również:
- funkcjonariusze Straży Granicznej i organów celnych;
- strażnicy leśni i funkcjonariusze straży parku narodowego: mogą zatrzymywać kierowców, którzy nie przestrzegają obowiązujących na terenie lasów i parków narodowych przepisów lub zakazów wjazdu, zatrzymywania się i postoju. Mają też prawo legitymować pieszych i udzielać im poleceń co do sposobu korzystania z drogi;
- pracownicy zarządów dróg: mogą zatrzymywać samochody, które powodują niszczenie drogi, jej zanieczyszczenie, zaśmiecanie.