Co to jest lokata?
To umowa, jaką zawierasz z bankiem na określony czas. Ty powierzasz mu swoje pieniądze, a on zobowiązuje się, że po upływie terminu wskazanego w umowie, odda ci je wraz z należnymi odsetkami. To oznacza, że zawsze możesz być pewna odzyskania swoich oszczędności i to w dodatku pomnożonych. Na lokacie nie można więc stracić. Chyba że zlikwidujesz ją przed wskazanym w umowie terminem – w takim przypadku stracisz znaczną część odsetek, a niekiedy wszystkie. Należy też pamiętać, że od tego co „zarobisz” na lokacie, trzeba zapłacić podatek od zysków kapitałowych (tzw. podatek Belki) w wysokości 19 proc. Wyjątek – lokaty z dzienną kapitalizacją odsetek (te jednak, w związku ze zmianą przepisów prawnych, już niedługo zostaną zlikwidowane).
Jak wybrać lokatę?
Zanim zdecydujesz się na wybór konkretnej lokaty, warto przejrzeć różne oferty bankowe. Zwróć uwagę na:
• Kwotę minimalną. Większość banków określa kwotę minimalną, od której można założyć lokatę. Zwykle wynosi ona od 100 do 1000 zł.
• Oprocentowanie, czyli ile możesz zyskać na lokacie. Oprocentowanie jest różne w różnych bankach. Jego wysokość zależy od wielkości depozytu i czasu, na jaki godzisz się powierzyć bankowi pieniądze. Oprocentowanie może być stałe lub zmienne (patrz słowniczek).
• Sposób naliczania odsetek. Zwróć uwagę na to, jak często są one dopisywane do kapitału (tzw. kapitalizacja). Czasem następuje to dopiero po zakończeniu umowy, niektóre banki dopisują częściej, np. co miesiąc albo raz na kwartał. Ostatnio bardzo popularne są lokaty z dzienną kapitalizacją. Częstsza kapitalizacja jest lepsza, bo oznacza, że oprocentowanie zostaje naliczone od coraz wyższej kwoty.
• Konsekwencje zerwania umowy. Może się zdarzyć, że będziesz potrzebowała pieniędzy z lokaty wcześniej, niż pierwotnie zakładałaś. I wtedy musisz zerwać umowę. Niektóre banki nakładają za to dodatkowe opłaty. Dlatego warto zapytać, co się stanie, jeśli taka sytuacja nastąpi. Możesz:
– stracić wszystkie odsetki,
– dostać odsetki w wysokości określonej na wypadek zerwania umowy,
– otrzymać odsetki naliczone proporcjonalnie do okresu trwania umowy.
Porady prawne i finansowe - forum >>
Jak założyć depozyt?
To proste i nie wymaga wiele czasu. Gdy masz konto internetowe, możesz założyć lokatę, nie wychodząc z domu. Wystarczy, że dasz odpowiednie zlecenie. Niektóre banki umożliwiają założenie depozytu przez telefon lub za pośrednictwem tzw. inteligentnych bankomatów. Warunek – musisz mieć konto osobiste w takim banku.
Rodzaje lokat
Lokaty można podzielić na odnawialne i nieodnawialne. Przy pierwszej opcji po upływie terminu lokata jest automatycznie odnawiana. W przypadku tych drugich, po zakończeniu umowy, środki zostają przelane na konto klienta, a jeśli go nie ma w tym banku – na specjalne konto nieoprocentowane. Warto zatem pilnować terminu wygaśnięcia lokaty, by odpowiednio zadysponować pieniędzmi.
Inny sposób podziału wiąże się z okresem, na jaki została zawarta lokata i jej oprocentowaniem.
Na rynku dostępne są:
• Lokata terminowa zwykła. Można ją założyć, mając nawet niewielkie oszczędności. Czas trwania lokaty wynosi zwykle od miesiąca do roku, ale można założyć ją na dłużej (24, 36 miesięcy, a nawet 10 lat). W wypadku zerwania lokaty przed terminem, tracisz wszystkie odsetki, albo znaczną ich cześć. Wysokość odsetek zależy od oprocentowania lokaty, ważna jest także częstotliwość ich kapitalizowania. Oprocentowanie lokaty może być stałe bądź zmienne. Lokaty krótkoterminowe są zazwyczaj oprocentowane stałą stopą procentową, zaś długoterminowe – zmienną stopą procentową.
• Lokata rentierska. To oferta skierowana do klientów, którzy posiadają większe zasoby finansowe. Cechą charakterystyczną lokaty rentierskiej jest to, że odsetki nie są dopisywane do kapitału podstawowego. Co miesiąc lub w innym okresie (np. co 3 miesiące) otrzymujesz odsetki na wskazane konto i możesz nimi swobodnie dysponować. Banki zwykle ustalają minimalną kwotę lokaty rentierskiej w wysokości od kilku do kilkunastu tysięcy zł.
• Lokata progresywna (dynamiczna). Jej oprocentowanie (zmienne) wzrasta wraz z czasem trwania lokaty. Zazwyczaj zwiększa się co
30 dni. Główną zaletą lokaty jest stały dostęp do pieniędzy, bo możesz w każdej chwili wycofać kapitał i otrzymać odsetki proporcjonalnie do czasu oszczędzania. Odsetki nie przysługują jedynie, jeśli zerwiesz lokatę przed upływem pierwszego miesiąca. Rezygnując z lokaty w kolejnych miesiącach jej trwania, otrzymujesz odsetki za każdy pełny miesiąc jej utrzymywania. Warto więc dowiedzieć się, w którym dniu miesiąca bank zalicza kolejny miesiąc trwania depozytu – jeśli zgłosisz się po pieniądze na kilka dni przed tym terminem, możesz na tym stracić. Kapitalizacja odsetek następuje zwykle po upływie terminu umowy. Co istotne, przy tego typu lokacie możesz dopłacać na nią pieniądze w trakcie trwania umowy za bankiem (bez konieczności zawierania kolejnej).
• Lokata z funduszem. Część środków jest umieszczona na klasycznej lokacie o stałym oprocentowaniu, a część lokowana w wybrany przez ciebie fundusz inwestycyjny. Dzięki połączeniu lokaty z funduszem masz szansę na większy zysk niż ze zwykłego depozytu. Ta propozycja to dobry sposób na przełamanie obawy przed bardziej efektywnym inwestowaniem (zapewnia bowiem zwrot lokaty,
a więc minimalizuje ryzyko). Trzymając pieniądze na lokacie przez co najmniej rok, możesz być zwolniona z opłaty za odkupienie jednostek wybranego funduszu. Nie unikniesz natomiast podatku tzw. podatku Belki.
• Lokata strukturyzowana. Pieniądze na takiej lokacie dzielone są na dwie części – jedną bank inwestuje bezpiecznie, np. w obligacje lub tradycyjną lokatę, drugą (maksymalnie 15 proc.) – w opcje (rynek złota czy nieruchomości) lub ryzykowne fundusze. Decydując się na taką lokatę, sprawdź wysokość opłat związanych z tą inwestycją, okres, na jaki zawierasz umowę i możliwość wycofania się przed upływem terminu lokaty.
• Overnight czy lokata nocna. Jej nazwa bierze się z tego, że bank blokuje pieniądze zgromadzone na koncie dosłownie na jedną noc i nalicza wyższe odsetki od tej kwoty.
• Lokata negocjowana. Przy określonej kwocie depozytu masz prawo negocjować wysokość oprocentowania lub inne warunki lokaty. Poszczególne banki różnią się pod względem minimalnej kwoty koniecznej do rozpoczęcia negocjacji, jednakże próg waha się od 5000 do 100 000 złotych.
• Lokata call. Warunkiem założenia takiej lokaty jest posiadanie konta w danym banku. Musisz też wpłacić określoną przez bank kwotę pieniędzy. W wypadku lokaty call nie określa się terminu jej trwania. Oprocentowanie jest zmienne. Można je negocjować, ale tylko przy dużej kwocie depozytu. Odsetki nie są kapitalizowane. Jeśli zdecydujesz się na wycofanie oszczędności, musisz złożyć w banku wypowiedzenie. Gdy to zrobisz, bank po 2 dniach przeleje na twój rachunek pieniądze z lokaty wraz należnymi odsetkami.
• Lokata automatyczna. Tworzona jest z nadwyżek środków zgromadzonych przez ciebie na koncie. Wraz z bankiem określasz saldo, po przekroczeniu którego następuje automatyczne przeniesienie nadwyżki na rachunek lokaty. Lokata jest utrzymywana przez ustalony czas i oprocentowana według zmiennej stopy procentowej.
Minisłowniczek
Co oznacza sformułowanie:
deponent – właściciel lokaty
kapitalizacja – polega na dopisywaniu przez bank odsetek do kwoty lokaty. Jeśli przedłużysz lokatę, w następnym okresie jej trwania odsetki będą naliczane od wyższego kapitału
rolowanie – automatyczne przedłużenie czasu trwania lokaty
oprocentowanie nominalne – określa, ile wyniosą odsetki od depozytu założonego na rok
oprocentowanie stałe – przez cały czas trwania lokaty nie zmienia się jego wysokość
oprocentowanie zmienne – zależy od warunków panujących na rynku i może ulec zarówno podwyższeniu, jak i obniżeniu
Alicja Hass / Przyjaciółka
Projekt jest dofinansowany ze środków NBP
