Zasady nadawania PESEL po 2000. roku oraz zasady rozszyfrowywania PESEL-i: płci i weryfikacji poprawności numeru
Numer PESEL po 2000 roku różni się od tych wydawanych do 1999 roku włącznie numerem oznaczającym miesiąc. Wcześniej były to liczby od 01 do 12, po 2000 roku dodaje się do nich liczbę 20, co oznacza, że mogą to być liczby od 21 do 32. Zabieg ten pozwala nadać inne numery PESEL osobom urodzonym tego samego dnia i miesiąca, ale urodzonym dokładnie 100 lat po sobie.
- Ewa Cwil
Sposób nadawania numeru PESEL po 2000 uległ zmianie, aby nie doszło do sytuacji, w której dwie lub więcej osób będą miały identyczne numery. Mogłoby się to zdarzyć w przypadku osób urodzonych tego samego dnia i miesiąca, ale w odstępie 100 lat, np. w 1905 i 2005 roku. Numer PESEL, czyli Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności, jest nam przyznawany po urodzeniu i wyróżnia nas na tle wszystkich innych mieszkańców Polski. Nie ma dwóch osób, które posiadałyby identyczny nr PESEL.
Spis treści:
Zasady nadawania nr-u PESEL po 2000 roku
Dla osób urodzonych od 2000 roku do liczby oznaczającej miesiąc dodaje się liczbę 20, co w praktyce wygląda w sposób następujący:
- Jeśli dziecko urodziło się np. 12 maja 2004 roku, pierwsze 6 cyfr numeru PESEL będzie wyglądało tak: 042512, gdzie 04 to końcówka roku 2004, 25 to oznaczenie maja (05) plus liczba 20, a 12 to dzień 12 miesiąca.
- Kolejne cyfry od 7 do 10 tworzą tzw. liczbę porządkową. Ostatnia cyfra to tzw. cyfra kontrolna służąca weryfikacji poprawności nadanego numeru.
Jak będzie wyglądał PESEL w kolejnych latach?
- Dla osób urodzonych w latach 2000 - 2099: do liczby oznaczającej miesiąc dodaje się liczbę 20,
- Dla osób urodzonych w latach 2100 - 2199: do liczby oznaczającej miesiąc dodawać się będzie liczbę 40 ,
- Dla osób urodzonych w latach 2200 - 2299: do liczby oznaczającej miesiąc dodawać się będzie liczbę 60.
Jak odczytać PESEL po 2000 roku
Numer PESEL obejmuje 11 cyfr, które nie są przypadkowe. Da się z nich wyczytać datę urodzenia, płeć oraz sprawdzić, czy cały numer PESEL jest poprawny.
Data urodzenia z PESEL-u po 2000 roku
Pierwsze 6 cyfr związane jest z datą urodzenia: pierwsze 2 cyfry to końcówka roku urodzenia, kolejne dwie to miesiąc urodzenia z dodaną liczbą 20, a trzecia para do dzień urodzin.
Przyjmijmy, że analizujemy przykładowy PESEL po 2000 roku: 05273106176. Zatem: pierwsze 6 cyfr, czyli 052731 oznaczają rok narodzin: 2005, miesiąc: lipiec (27-20 = 7), dzień: 31, zatem posiadacz tego PESELu urodził się 31 lipca 2025 roku.
Jak rozszyfrować PESEL po 2000 roku – kolejne cyfry
Kolejne 4 cyfry to liczba określająca płeć – parzysta należy do kobiety, nieparzysta do mężczyzny. W przypadku rozpatrywanego wyżej PESEL-u ta liczba to: 0617. Wystarczy spojrzeć na ostatnią cyfrę – jest to 7, więc jest to cyfra nieparzysta, zatem PESEL musi należeć do mężczyzny.
Ostatnią cyfrą jest 6. Ma ona pomóc weryfikować poprawność PESEL-u. Jak się to robi? Każdą cyfrę numeru PESEL, poza ostatnią, kontrolną, mnożymy przez odpowiadającą jej „wagę”, która wynosi w kolejności dla poszczególnych liczb w Numerze PESEL: 1, 3, 7, 9, 1, 3, 7, 9, 1, 3.
Zatem mnożymy: 0x1=0; 5x3=15; 2x7 =14, 7x9=63 ;3x1=3; 1x3=3; 0x7=0; 6x9=54; 1x1=1; 7x3=21. Sumujemy: 0 + 15 + 14 + 63 + 3 + 3 + 0 + 54 + 1 + 21 = 174.
Wyznaczamy resztę z dzielenia sumy przez 10. 174:10 = 17 reszta = 4. Jeżeli reszta = 0, to cyfra kontrolna wynosi 0. Jeżeli reszta nie równa się 0, to cyfra kontrolna będzie uzupełnieniem reszty do 10, czyli w podanym przykładzie uzupełnieniem cyfry 4 do 10 jest cyfra 6. I taka znajduje się na końcu numeru PESEL, zatem jest on poprawny.
PESEL do 1999 roku
Pomysł na nadawanie ludziom numeru PESEL powstał w komunistycznej Polsce w latach 70. Do 1999 ten 11-cyfrowy numer przedstawiał się następująco:
- Cyfry od 1 do 6: data urodzenia w kolejności RR MM DD – zasada działa też po 2000 roku.
- Cyfry od 7 do 10: oznaczenie płci (jeśli cała ta 4-cyfrowa liczba, a w praktyce ostatnia z nich, czyli 10, jest parzysta – jest to PESEL kobiety, jeśli jest nieparzysta – jest to PESEL mężczyzny). Zasada ta obowiązuje także przy nadawaniu numeru PESEL po 2000 r.
- Cyfra 11: cyfra kontrolna, sprawdzająca, czy PESEL jest poprawny.
Tekst pierwotnie opublikowany został 9.03.2015 r. przez Milenę Oszczepalińską.
Czytaj także:
Formalności po urodzeniu dziecka od 2023 roku
Jak sprawdzić swój NIP?
Ślub cywilny – formalności, koszty, przebieg ceremonii