Nawet kilkugodzinny spacer za miastem daje jedyna możliwość obcowania z przyrodą, podziwiania piękna krajobrazu, podpatrywania życia, którym tętni las, łąka czy jezioro. Kiedy mamy czas, wybieramy miejsca w naszej okolicy. A co powiecie na spacer po Beskidach?
Gmina Zawoja
Tworzą ją dwie wsie: Zawoja i Skawica, leżące w Beskidzie Żywieckim, w dolinie lewego dopływu Skawy – rzeki Skawicy, u północnych podnóży masywu Babiej Góry (1725 m npm) oraz pomiędzy Pasmem Jałowieckim na północnym zachodzie, a Pasmem Polic na południowym wschodzie.Na zboczach wzniesień bardzo dobrze widoczne są kolejne pasy: pól uprawnych, lasów, a w partiach grzbietowych dawne polany wypasowe, np.: Hala Mędralowa, Kamińskiego, Trzebuńska w Paśmie Jałowieckim, Hala Czarnego na zboczach Babiej Góry, polana Broski i już prawie całkowicie zalesiona Hala Śmietanowa w Paśmie Policy. Obszar ten należy do Karpat Zewnętrznych i zbudowany jest ze skał fiszowych. Grzbietem Babiej Góry i zachodnim odcinkiem Pasma Polic biegnie europejski dział wód, który oddziela zlewisko Bałtyku od zlewiska Morza Czarnego. W 1954 roku na Babiej Górze powstał Babiogórski Park Narodowy, a w 1977 roku został włączony do sieci Rezerwatów Biosfery UNESCO.Obszar gminy zamieszkują Górale Babiogórscy - zwani także Babiogórcami. Trudnią się oni przede wszystkim uprawą roli oraz hodowlą bydła i trzody chlewnej. Mężczyźni pracują głównie w lesie przy ścince drzew. Warto wspomnieć, że na tym terenie między wiekiem XVI a XIX istniało zbójnictwo. Do organizacji których przynależeli tutejsi górale.
Imprezy w Zawoi
- Zima w Zawoi – zawody narciarskie o Puchar Wójta Gminy Zawoja, Mistrzostwa Amatorów Polski Południowej w Skokach Narciarskich w Skawicy oraz „Zjazd na byle cym”.
- Majówka w Zawoi - festyn i przegląd zespołów folklorystycznych i folkowych.
- Jarmark Babiogórski - impreza organizowana jest w związku z parafialnym odpustem, który odbywa się w Zawoi Centrum 2. Sierpnia. Organizowane są także targi ekologiczne oraz występy zespołów i zabawa pod gwiazdami.
- Lato w Zawoi - Noc Kupały i Świętojańskich Robaczków, Blues & Country pod Diablakiem, Dożynki Gminne w Skawicy, Festyn Strażacki, pokazy Straży Pożarnej i Pogotowia Ratunkowego, a także GOPR w Zawoi Czatoża.
- Rajd Szlakiem ks. Kardynała Karola Wojtyły – 9 września
- Jesień Babiogórska - największa impreza folklorystyczna w Zawoi odbywająca się w drugiej połowie września. Otwiera ją jesienny redyk oraz pokaz zwyczajów i obrzędów pasterskich. Przez następne 2 dni możemy podziwiać występy zespołów folklorystycznych i folkowych.Organizowane są także wystawy oraz targi sztuki ludowej i rękodzieła artystycznego.
- Hubertus - Bieg myśliwski za lisem – święto myśliwych i jeźdźców, obchodzone 21. Października w Zawoi.
Zbójnickie i przemytnicze ścieżki
Gminne Centrum Kultury, Promocji i Turystyki przygotowało kilka tras, które mają za zadanie przybliżyć nam sposób życia, zdobywanie pożywienia itp. przez zbójników, którzy w dawnych czasach zamieszkiwali tereny Zawoi. Taka wycieczka to nie tylko przejście trasy, ale także spotkanie ze zbójnikami, tworzenie własnej legendy o zbójnikach i przemytnikach, a także możliwość usłyszenia wielu ciekawych opowieści na ich temat. W programie przewidziano także degustację jadła zbójnickiego. Każdy uczestnik będzie mógł wczuć się w rolę Harnasia lub przemytnika. Przechodząc wybraną ścieżkę trzeba będzie stawić czoło trudnościom, jakie w dawnych wiekach pokonywali zbójnicy.
Zawoja
Największa (powierzchniowo) i najdłuższa wieś w Polsce, posiadająca wybitne walory klimatyczne, krajobrazowe i turystyczne. Pierwsze wpisy o Zawoi odnajdujemy w 1646 roku. Nazwa wsi jest pochodzenia włoskiego; wywodzi się z dacko-rumuńskiego słowa zavoiu (podmokły las nad urwistym zakolem rzeki) i pierwotnie brzmiała Zawój. Legenda wywodzi nazwę wsi od słowa zabój, łącząc ją ze zbójnikami, ale również od zawojów czyli kobiecych haftowanych chustek, z których wieś była sławna.
Historia
Najcenniejszym zabytkiem Zawoi jest kościół par. Pw. Św. Klemensa, powstały w latach 1757-1759, a gruntownie przebudowany w 1888 roku. Naprzeciw niego, w 1836 roku, został wzniesiony stylowy budynek karczmy, który obecnie jest przenoszony na nowe miejsce. Niedaleko kościoła znajduje się drewniany, piętrowy Dworzec Babiogórski, który na początku XX wieku pełnił funkcję stacji turystycznej Towarzystwa Tatrzańskiego. Na pobliskim cmentarzu spoczywa znany poeta Tatr - Franciszek Henryk Siła-Nowicki (1864-1935). Stoi tutaj kaplica pw. Św. Anny z końca XVIII wieku oraz szereg XIX-wiecznych zabytkowych nagrobków.
W Zawoi Policznem w XVIII wieku została wzniesiona piękna murowana kaplica pw. Św. Jana Chrzciciela, pokryta gontowym dachem z cebulastą banią tzw. Zbójnicka.
W Zawoi Mosornem istnieje drewniana kaplica pw. Matki Bożej Anielskiej, wybudowana przez tutejszego gospodarza w latach 1905-1908.
Zwiedzając Zawoję możemy dojrzeć wiele starych kapliczek i figur przydrożnych z XVIII i XIX wieku. W dalszych przysiółkach można jeszcze oglądać nieliczne przykłady tradycyjnego budownictwa.
Jedną z przydrożnych figur Matki Boskiej możemy znaleźć w Zawoi Czatoży, na rozwidleniu dwóch szlaków turystycznych - żółtego i niebieskiego. W majowe wieczory (maj jest miesiącem Matki Boskiej) gospodynie z okolicznych domów, uprzednio przystroiwszy figurkę w różnokolorowe wstążki i kwiaty, zbierają się i śpiewają pieśni.
W tym samym miejscu zachowa się również zespół trzech szeregowo ustawionych kamiennych piwniczek, nakrytych drewnianymi szopami, a także drewniana dzwonnica loretańska, która do niedawna rozbrzmiewała o 6:00, 12:00 i 18:00 dzwoniąc na Anioł Pański. Ostrzega ona także mieszkańców przed zbliżającą się burzą lub informuje o pożarze. Tradycja ta jest kultywowana do dzisiaj, dlatego nie należy bezmyślnie uruchamiać dzwonnicy, gdyż zaowocuje to przybyciem gospodarzy, a na gniew górali chyba nikt nie chciałby się narazić.
W Zawoi Markowej, na Markowej Roli, mieści się skansen tutejszego budownictwa ludowego. Został on włączony do Szlaku Architektury Drewnianej przebiegającego przez województwa: śląskie, małopolskie i podkarpackie.
W Zawoi, na polanie Markowe Szczawiny, przy szlakach prowadzących na szczyt Babiej Góry stoi najstarsze w polskich Beskidach schronisko, które w 2006 roku obchodziło stulecie istnienia i działalności.
Warto wspomnieć o kilku zawojskich pomnikach. Są to: głaz z tablicą pamiątkową w Zawoi Centrum, ustawiony przed domem, w którym mieszkał i zmarł Franciszek H. Siła-Nowicki; pomnik prof dr Władysława Szafera (1886-1970) i dr Hugona Zapałowicza (1852-1917), botaników zasłużonych dla ochrony przyrody Babiej Góry; obelisk ku czci papieża Jana Pawła II na przełęczy Krowiarki, symboliczny grób prof Zenona Klemensiewicza, światowej sławy językoznawcy, który zginął w katastrofie lotniczej pod szczytem Policy w 1969 roku.
W Zawoi Czatoży mieszkał i zmarł Wawrzyniec Szkolnik (1842-1908) – znany babiogórski przewodnik i gawędziarz.
Natura
30. października 1954 roku została wydana ustawa powołująca do życia Babiogórski Park Narodowy. Ma on za zadanie chronić roślinność typową dla ogromnego pasma Beskidów, a że równocześnie na tym obszarze w klasyczny sposób wykształcony jest układ piętrowy roślinności, park służy do badań naukowych nad strefowym rozmieszczeniem szaty roślinnej w górach, jest więc wspaniałym obiektem dydaktycznym.
Dobrze rozplanowana sieć szlaków turystycznych umożliwia dotarcie do wszystkich najważniejszych zbiorowisk roślinnych z charakterystyczną dla nich fauną.
W piętrze obu regli Babiogórski Park Narodowy chroni dobrze zachowane fragmenty Puszczy Karpackiej. W dolnym reglu są to prastare buczyny i lasy jodłowe w całej skali zróżnicowania siedlisk oraz oryginalne bory mieszane na najuboższych ziemiach. Górnoreglowe świerczyny, nie tknięte ręką człowieka, są objęte w całości ścisłą ochroną. Od chwili utworzenia parku narodowego, człowiek nie wywiera żadnego wpływu na rozwój zarośli kosodrzewiny ani też ziołorośli, traworośli czy muraw alpejskich.
Symbolem Babiogórskiego Parku Narodowego jest okrzyn jeleni. Oprócz niego, podczas naszej wędrówki możemy spotkać rogownicę alpejską, liczydło górskie, różeniec górski, żywokost sercowaty i wiele innych.
Obserwacja świata zwierząt, mimo wielkiego bogactwa form, nastręcza nawet bardzo spostrzegawczemu turyście znacznie więcej trudności, niż obserwacja świata roślinnego. Zwierzęta z daleka wyczuwają obecność człowieka i uciekają przed nim.
Do gatunków występujących na zboczach Babiej Góry należą: jeleń, sarna, ryś, borsuk, pliszka, płochacz, głuszec, jarząbek, drozd, a także żaba, traszka, żmija zygzakowata, salamandra plamista oraz wiele innych.
Wypoczynek i inne atrakcje
W grudniu 2003 roku w Zawoi Policznem otwarto nowoczesną kolej krzesełkową na Mosorny Groń (1045 m npm) oraz towarzyszacą mu narciarską trasę zjazdową o długości 1420 m. Amatorzy zimowych szaleństw będą mogli skorzystać także z zespołu czterech wyciągów talerzykowych znajdujących się w Zawoi Czatoży. Bardzo szeroka jest również oferta baz noclegowych. Począwszy od wielogwiazdkowych hoteli Lajkonik i Mosorny Groń, poprzez ośrodki wczasowe i kwatery prywatne, a skończywszy na schroniskach turystycznych.
Dlatego warto jest zagłębić się w świat historii i przyrody, którą ukazuje nam ta spokojna i malownicza kraina. Dostarczy nam to wielu ciekawych i niesamowitych wrażeń.
fot.wikipedia
