1. Jak rozpoznać żywność ekologiczną? Czy jest w specjalny sposób oznakowana?
Produkt pochodzący z gospodarstwa ekologicznego posiadającego certyfikat poznamy po charakterystycznym znaczku – listku z gwiazdkami, który stanowi wspólnotowe logo rolnictwa ekologicznego. Powinna się przy nim pojawić również informacja, skąd pochodzą rolnicze surowce. Poza tym na produkcie z gospodarstwa lub zakładu przetwórstwa ekologicznego musi być nazwa oraz adres producenta lub przetwórcy oraz nazwa i/lub numer identyfikacyjny jednostki certyfikującej.2. Gdzie najlepiej ją kupować?
Najwięcej zaufania można mieć do specjalistycznych sklepów z żywnością ekologiczną. Tam też znajdziecie szeroką ofertę ekoproduktów. Poza tym warto odwiedzać dział ze „zdrową żywnością” w supermarketach i czytać etykiety, by rzeczywiście wybrać produkt ekologiczny, a nie np. tylko mniej przetworzony. Warto także korzystać ze sklepów internetowych. Dobrym rozwiązaniem jest kupowanie warzyw i owoców bezpośrednio od zaprzyjaźnionego rolnika czy ogrodnika.3. Z czego wynika wysoka cena ekożywności?
Po pierwsze jej wytwarzanie jest pracochłonne i czasochłonne (ale np. listki ręcznie zbieranej zielonej herbaty są lepszej jakości, napój więc jest smaczniejszy). Kilka lat zajmuje samo przestawienie produkcji opartej na środkach chemicznych na uprawę w zgodzie z naturą. W tym czasie rolnik nie zarabia. W ekologicznej uprawie nie można też stosować chemicznych środków zwiększających plony ani przyspieszających ich wzrost. Produkcja żywności ekologicznej, podobnie jak jej sprzedaż, w naszym kraju jest wciąż nieduża (im więcej jej będziemy kupować, tym będzie tańsza!). A mała dostępność i konkurencyjność także wpływa na wyższe ceny.4. Które warzywa i owoce chłoną najmniej zanieczyszczeń?
Na zanieczyszczenie metalami ciężkimi najmniej wrażliwe są warzywa, których jadalną częścią są owoce, np. pomidory, ogórki, papryka, a także warzywa strączkowe oraz kapusta. Więcej tych składników kumulują warzywa korzeniowe, np. marchew, buraki, pietruszka, seler czy ziemniaki, a najwięcej młode rośliny (a więc tzw. nowalijki) oraz sałata. Te ostatnie oprócz zanieczyszczeń pochodzących z powietrza i gleby mogą zawierać duże pozostałości nawozów sztucznych. Kolejną grupą szkodliwych substancji są pestycydy. Najmniejsze ich ilości odnotowuje się w cebuli i kapuście, największe zaś w jabłkach, brzoskwiniach, winogronach, truskawkach, papryce, sałacie, ogórkach, ziemniakach.5. Jak domowym sposobem można ograniczyć ewentualne zanieczyszczenia produktów lub usunąć część substancji dodatkowych?
Wszystkie warzywa i owoce powinniśmy dokładnie myć przed obraniem, a warzywa korzeniowe możemy dodatkowo opłukać po obraniu. Najlepiej robić to pod bieżącą zimną lub letnią wodą. Nie stosujmy gorącej, bo pod jej wpływem znajdujące się na skórce zanieczyszczenia łatwo mogą przeniknąć do wnętrza produktu. Dokładnie płuczmy również sałatę (po podzieleniu jej na pojedyncze liście), a warzywa i owoce o twardej skórce i nieznanym pochodzeniu najlepiej dość grubo obierzmy. W skórce bowiem kumuluje się najwięcej szkodliwych substancji.Z sałaty i kapusty usuwajmy zewnętrzne liście, bo one jako najstarsze i wierzchnie są bardziej zanieczyszczone niż te wewnętrzne. Jeśli zaś kupimy np. jabłka, których skórka jest w dotyku lepka (bo zostały pokryte woskiem chroniącym przed obsychaniem), możemy je umyć w wodzie z dodatkiem płynu do naczyń i dokładnie opłukać. Podobnie postępujmy z cytrusami, żeby zmyć z nich substancje chroniącą przed pleśnieniem. Suszone owoce opłuczmy w ciepłej wodzie, aby wymyć z nich część związków siarki, także mających chronić przed pleśnieniem.
6. Jakie są różnice między zwykłym a ekologicznym sokiem?
Przede wszystkim sok eko ma bardziej naturalny smak i z reguły wyższą wartość odżywczą. Wynika to z tego, że zwykły sok jest produkowany z owoców i warzyw, które najprawdopodobniej były pryskane i nawożone. Sok ekologiczny jest natomiast wytwarzany z surowców pochodzących z upraw ekologicznych, które w całym swym cyklu rozwojowym nie były wspomagane sztucznymi substancjami. Co więcej, z całą pewnością nie były poddane genetycznej modyfikacji. Proces produkcyjny obydwu rodzajów soków przebiega podobnie, bo zgodnie z przepisami krajowymi i unijnymi nie można dodawać do nich konserwantów, sztucznych barwników, aromatów ani słodzików. Nie wolno też stosować substancji poprawiających konsystencję. Dlatego napoje zawierające takie dodatki nie powinny być nazywane sokami!7. Jak długo można przechowywać ekologiczną żywność?
Ekoprodukty nie zawierają substancji przedłużających ich trwałość, mają więc z reguły krótszy termin przydatności do spożycia. Wędliny produkowane bez azotynów są szare i szybciej tracą świeżość, cytrusy nie są spryskiwane substancjami chroniącymi m.in. przed pleśnią, więc szybko mogą się zepsuć. Oczywiście świeżość każdej żywności można przedłużyć, przechowując ją w lodówce czy spiżarni albo mrożąc. Są natomiast produkty, których trwałość nie zależy od metod produkcji, bo nigdy nie dodaje się do nich konserwantów. Należą do nich np.: jajka, olej, masło, mleko, czekolada.8. Co to jest GMO?
Skrót ten oznacza organizmy zmodyfikowane genetycznie. Zmiany w kodzie genetycznym DNA roślin oraz zwierząt są celowo wprowadzane przez człowieka po to, aby zwiększyć np. plony, wartość odżywczą, odporność na niektóre szkodniki czy choroby. Ta ingerencja w naturę budzi jednak wiele sprzeciwów. Nie jest do końca poznane, jak taka modyfikacja może wpłynąć na uzyskiwaną z GMO żywność, a zatem i na samego człowieka. Stwierdzono już, że niektóre transgeniczne produkty wywołują alergie. Żywność z GMO, według unijnych przepisów, powinna być oznakowana. Obowiązek ten nie dotyczy jednak mięsa i produktów mlecznych, które pochodzą od zwierząt karmionych zmodyfikowaną paszą. Warto wiedzieć, że żywność, która ma cokolwiek wspólnego z GMO, nie może być sprzedawana pod nazwą „ekologiczna”.9. Jakie jajka najlepiej kupować?
Oczywiście te znoszone przez kury z chowu ekologicznego, bo są najsmaczniejsze i najzdrowsze. To wynik tego, że są karmione naturalną paszą i pochodzą od bezstresowo żyjących kur. Jaja wiejskie sprzedawane na bazarze również są wartościowe, nie muszą być jednak stemplowane, więc mogą nie być pierwszej świeżości. Aby dowiedzieć się, jakie jajka kryją się w pudełku, wystarczy spojrzeć na opakowanie. Można też sprawdzić nadruk na jajku (jest obowiązkowy na tych sprzedawanych w sklepach). Cyfra na początku oznacza sposób chowu kur, literowy symbol – kraj pochodzenia, a kolejne cyfry – weterynaryjny numer identyfikacyjny producenta.CYFRA 0 na początku nadruku na jajku oznacza, że pochodzi ono od kur z chowu ekologicznego
CYFRA 1 informuje, że jajko zniosła kura chowana na swobodnym wybiegu
CYFRA 2 to jajko od kury hodowanej w zamknięciu, ale mogącej się swobodnie poruszać
CYFRA 3 oznacza jajko kury żyjącej w klatce
10. Jak samemu wyhodować zdrowe warzywa?
Na ekologicznej grządce powinniśmy ograniczyć swoją interwencję do minimum. W wypadku ataku szkodników czy chorób wybierajmy środki naturalne, które ulegają szybkiemu rozkładowi i nie zaszkodzą środowisku. Stosujmy także zmianowanie upraw, np. w jednym roku posadźmy fasolkę, a w następnym ogórki. Starajmy się sadzić obok siebie zgodne rośliny, czyli takie, które pobudzają nawzajem swój wzrost, np. słoneczniki obok fasoli, marchew obok kopru, cebuli i czosnku, pomidory w pobliżu fasoli, sałaty, marchwi, pora oraz kapusty.W domu zaś możemy wyhodować zdrową natkę, szczypior, bazylię, majeranek, koperek. Wysiejmy nasiona do skrzynki, postawmy w słonecznym miejscu, gdy miną przymrozki, wystawmy na balkon. Regularnie je podlewajmy. Sukcesywnie, co 2 tygodnie, wysiewajmy kolejne partie nasion. W ten sposób będziemy mieć stale świeże przyprawy i zioła.
