Pradawne polskie menu wigilijne – co dawniej jadano?

Zapomniane potrawy

Jedną z tradycji wigilijnych było przygotowywanie wymyślnych dań z ryb, którymi zachwycano się też poza granicami naszego kraju. Dania z ryb stanowiły podstawę wieczerzy wigilijnej wśród szlachty. Ryby były przyprawiane tylko olejem – słonecznikowym, rzepakowym, z siemienia lnianego, konopnego, z maku. Nigdy nie stosowano do nich masła.
Dawniej jednym z wigilijnych przysmaków wśród rodzin zamożnych była także zupa migdałowa. Przyrządzano ją z mielonych migdałów, które parzono wrzącym mlekiem z dodatkiem cukru i ryżu.
Jednym z tradycyjnych przysmaków były tłuczeńce, czyli tradycyjne ciasteczka spożywane tuż po kolacji wigilijnej. Wykonuje się je z masy z czerstwego razowego pieczywa, które należy sparzyć wrzącym, zarumienionym miodem z dodatkiem przypraw korzennych i wafli. Ciasteczek tych się nie piecze.
Zobacz też: Ciekawostki i dawne zwyczaje wigilijne

Pradawne polskie menu wigilijne

Za tradycyjne potrawy ludowe podczas Wigilii uznawano zupę grzybową, barszcz z buraków, bigos postny, kaszę jaglaną z suszonymi śliwkami, fasolę lub groch, kisiel z owsa, kluski pszenne z makiem, kutię, siemieniatkę, piernik, jabłka i orzechy. Świąteczne menu różniło się trochę od siebie w poszczególnych zakątkach kraju.
Przykładowo:

• na Pomorzu najczęściej na stole znaleźć można było kluski z makiem, rybę, pieczywo, kapustę z grzybami suszonymi, śledzia, pierogi, niekiedy ser, a nawet... zupę z piwa;
• na Podlasiu podawano rybę (smażoną lub gotowaną), barszcz, kompot z suszonych gruszek, kutię;
• na Śląsku podawano najczęściej ziemniaki ze śledziami, suszone śliwki z kaszą, fasolę z okrasą z oleju, kołacze ze śliwkami albo serem, gotowaną suszoną rzepę, suszone śliwki z fasolą;
• na Mazowszu za niemalże najważniejsze uważano, by gospodyni przygotowała placki pszenne. Na stole zazwyczaj znajdowało się 5–9 potraw. Do najpopularniejszych należały: kapusta z grzybami, barszcz grzybowy, tłuczone kartofle z makiem, kluski z gruszkami, kasza jaglana z olejem, kutia, prażony groch, kisiel żurawinowy lub owsiany. Nie brakowało także wódki.
• na Warmii i Mazurach podawano pieczoną gęś, mięso, kiełbasę z gęsi, ciasta, słodycze. Na tym obszarze do II wojny światowej nie przestrzegano postu.

Menu wigilijne było uzależnione od finansów gospodarza. Niemal każdy region czy każda wieś miały dawniej swoje lokalne przysmaki wigilijne.
Zobacz też: Jak odchudzić potrawy wigilijne?