Sezon na truskawki, maliny, jagody w pełni. Kto żyw rusza więc do ogrodu albo na pobliski bazarek, by się nacieszyć owocami. I słusznie, bo właśnie teraz są najsmaczniejsze i najzdrowsze. Doskonale wiemy że owoce są bogatym źródłem m.in. witaminy C i kwasu foliowego. Mają dużo potasu (obniżającego ciśnienie krwi), czy magnezu (wspomagającego pracę mózgu). Wiele osób zastanawia się jednak, dlaczego jabłka, choć przecież zdrowe, mogą powodować wzdęcia i bóle brzucha, a niektóre ich odmiany wywoływać alergię? Albo czy, skoro owoce mają tak dużo cukru, to powinny być spożywane przez chorych na cukrzycę? A tak właściwie to który owoc jest najzdrowszy dla kobiet, który dla mężczyzn?
Odpowiedzi na te i inne pytania pozwolą nam poznać nowe, mniej znane oblicze owoców.
Sekret nr 1 - Dlaczego panowie powinni częściej sięgać po różowe grejpfruty, papaję czy arbuzy?
Owoce te zawierają likopen. Nadaje on roślinom charakterystyczny czerwony kolor i ma właściwości przeciwutleniające (dwukrotnie silniejsze niż beta-karoten). Likopen skutecznie wymiata z organizmu szkodliwe wolne rodniki, chroniąc przed niektórymi nowotworami, zwłaszcza prostaty u mężczyzn. Jak twierdzą badacze regularne spożywanie produktów bogatych w likopen może zmniejszyć zachorowanie na ten typ nowotworu nawet o 45%. Czerwony barwnik korzystnie wpływa także na serce i chroni skórę przed działaniem promieniowania słonecznego.
Sekret nr 2 - A jaki owoc uznawany jest za najzdrowszy dla kobiet?
W czołówce są: aronia, granaty, owoce goji, truskawki, jagody, borówki, jeżyny, żurawina. Wszystkie są bogatymi źródłami substancji prozdrowotnych, w tym izoflawonów i lignanów - roślinnych odpowiedników estrogenów (żeńskich hormonów płciowych). Mogą one łagodzić niektóre objawy menopauzy u pań.
Sekret nr 3 - Które owoce mają najwięcej prozdrowotnych właściwości?
Niestety nie wszystkie zostały dokładnie przebadane. Np. aronię uznaje się za najlepsze źródło antyoksydantów opóźniających starzenie się, ale dotychczas nie potwierdzono w badaniach jej korzystnego wpływu na organizm. Inaczej z owocami granatu. Naukowcy udowodnili, że działają one przeciwutleniająco i przeciwzapalne, poprawiają przepływ krwi w mięśniu sercowym, obniżają ciśnienie krwi oraz spowalniają postępy demencji.
Picie soku działa korzystnie przy astmie i problemach z trawieniem. Zaś świeże owoce zalecane są przy przeziębieniach. Na liście najzdrowszych owoców dla pań, a także dla panów są jagody, borówki i jeżyny. To bogate źródła antocyjanów, które poprawiają ukrwienie naczyń odżywiających siatkówkę oka. Łagodzą objawy zmęczenia oczu u osób pracujących przed komputerem.
Sekret nr 4 - Czy banany naprawdę zawierają serotoninę?
Nie. Owoce te są natomiast dobrym źródłem tryptofanu – aminokwasu, który przekształca się w organizmie w serotoninę (zwaną potocznie hormonem szczęścia). Wspomaga ona pracę układu nerwowego, działając uspokajająco. Ponadto banany zawierają sporo węglowodanów. Te zaś dodatkowo wspomagają wytwarzanie serotoniny w mózgu.
Sekret nr 5 - Gdzie się kryją antyoksydanty?
Głównie w skórce. Na przykład poziom przeciwutleniaczy w skórce jabłek jest pięć razy wyższy niż w miąższu tych owoców. Najzdrowiej jeść je więc ze skórką. Większość antyoksydantów to barwniki, które decydują o kolorze owoców. Im ciemniejsza barwa, tym więcej przeciwutleniaczy. Warto więc wybierać owoce o jak najciemniejszym kolorze. Korzystniej wpływają na nasze zdrowie niż te jasne.
Sekret nr 6 - Czy jedząc dużo owoców można pić mniej wody?
To nie najlepszy pomysł. Choć rzeczywiście wśród produktów żywnościowych owoce przodują pod względem zawartości wody - mają ponad 80 g na 100 g owocu. Nawet pozornie „suche” jak banan zawierają aż 74 g wody w 100 g owocu. Najbardziej soczyste arbuzy, czy melony mogą być dodatkową porcją płynu w ciągu dnia, zwłaszcza dla tych, którzy nie lubią pić. Warto też pamiętać, że niektóre z owoców, np. truskawki, działają moczopędnie.
Prócz tego wszystkie owoce zawierają sporo potasu i niewiele sodu. Umożliwia to właściwe „gospodarowanie” zasobami wody w organizmie i zapobiega jej zatrzymywaniu w ciele. Jednak jedzenie nawet 2-3 porcji soczystych owoców dziennie nie zastąpi wody, jaką powinniśmy wypić każdego dnia. Zalecenie spożycia co najmniej 1,5 litra, a w upalne dni nawet 2 litrów płynów dziennie, pozostaje nadal aktualne.
Sekret nr 7 - Czy kwaśne owoce zakwaszają organizm?
Nie. Charakterystyczny smak nadają owocom kwasy organiczne: jabłkowy, cytrynowy i winowy. Ale wbrew pozorom nie obniżają one pH organizmu. Przeciwnie – mają właściwości odkwaszające. Po spożyciu zawarte w owocach kwasy są bowiem przekształcane w substancje neutralizujące nadmiar kwasów w organizmie. Dlatego owoce poleca się osobom jedzącym dużo mięsa, jaj i pieczywa, zagrożonym zakwaszeniem organizmu objawiającym się m.in. stałym zmęczeniem nie ustępującym po odpoczynku, bólami głowy, czy utratą apetytu.
Sekret nr 8 - Dlaczego niektóre owoce uczulają?
Jednym z powodów może być zawartość kwasu salicylowego w owocach. Zawierają go: morele, jeżyny, jagody, świeże wiśnie, winogrona czerwone, mandarynki oraz daktyle. Co prawda, ilość salicylanów w owocach jest minimalna. Ale u alergików nawet tak niewielka dawka może wywołać silne objawy. Inną przyczyną alergii są środki stosowane w uprawie owoców.
W takim przypadku zjedzenie truskawek pochodzących ze sprawdzonego źródła lub z upraw ekologicznych nie wywoła kłopotów. Objawy alergii często występują po jedzeniu poziomek i truskawek i to niezależnie od ich pochodzenia. W takim przypadku alergenem mogą być drobne pesteczki w owocach wywołujące: pokrzywkę, wysypkę lub zaczerwienienia skóry, którym towarzyszy świąd.
Sekret nr 9 - Dlaczego jabłka wywołują wzdęcia i bóle brzucha?
Przyczyn kłopotów trawiennych po jedzeniu jabłek (w niektórych przypadkach także i innych owoców) może być nietolerancja fruktozy, czyli cukru owocowego. Gdy nie jest on prawidłowo przyswajany w jelicie cienkim, trafia do jelita grubego. Tutaj fruktoza ulega fermentacji pod wpływem bakterii. W efekcie powstaje wodór i dwutlenek węgla.
To zaś powoduje: wzdęcia, napięcia i ból brzucha, a często biegunki. Niekiedy dolegliwości pojawiają się dopiero po zjedzeniu kilku owoców. Osoby o szczególnie wrażliwym przewodzie pokarmowym mają wzdęcia nawet po spożyciu kilku surowych truskawek.
Sekret nr 10 - Czy owoce mogą jeść diabetycy?
Tak, pod warunkiem, że zachowają umiar i wybiorą te mniej słodkie o niskim indeksie glikemicznym (IG), które po spożyciu nie podnoszą gwałtownie poziomu glukozy we krwi. Można zatem po nie sięgać bez obaw - jedząc jednak nie więcej niż porcję (filiżankę) dziennie. Ostrożnie natomiast należy podchodzić do owoców bardzo słodkich np. bananów czy winogron. Ich nadmiar może zaburzać przemiany węglowodanów w organizmie, zwiększając ryzyko hiperglikemii.
