Zebranie niejadalnych gatunków grzybów może mieć śmiertelne skutki. Warto mieć przy sobie atlas grzybów, by nie trafiały się pomyłki, które w skutkach mogą zagrażać zdrowiu.
Spis treści:
- Grzyby niejadalne – gatunki w Polsce
- Gatunki grzybów jadalnych w Polsce
- Gatunki grzybów pod ochroną
- Ile jest gatunków grzybów w Polsce?
Grzyby niejadalne – gatunki w Polsce
Grzyby niejadalne to takie, które nie nadają się do jedzenia ze względu na zapach smak oraz ciężkostrawność. Pomylenie grzyba jadalnego z niejadalnym może prowadzić do niepożądanych dolegliwości z układem pokarmowym. Grzyby niejadalne uznawane są za trujące, jednak nie do końca jest to prawdą. Niektóre grzyby niejadalne nie są trujące, tylko nie da się ich jeść ze względu na zapach i smak.
Do grzybów niejadalnych zalicza się:
- goryczak żółciowy – tzw. „szatan”, ma gorzki smak, więc zalicza się do niejadalnych, mylony z borowikiem szlachetnym,
- mleczaj biel – ma piekący smak, jednak spożywa się go na Ukrainie lub w Rosji,
- krowiak podwinięty – jedni uważają go za trującego, a inni za niejadalnego, konsekwencje po jego spożyciu pojawić się mogą po dłuższym czasie,
- pieprznik pomarańczowy – podobny jest do kurki, jest bardzo ciężkostrawny, dlatego wiele osób uważa go za niejadalnego, nie jest trujący,
- lisówka pomarańczowa – przypomina kurki lub pieprznik pomarańczowy, jest niejadalny przez substancję zawartą w nim o nazwie arabitol, która powoduje niestrawność.
A ponadto:
- gąska czarnołuskowa,
- gąska siarkowa,
- gąska biaława,
- gołąbek lepki,
- gołąbek krwisty,
- aksamitówka złota,
- łuskwiak rdzawołukowaty,
- zasłoniak cynamonowy,
- zasłoniak fioletowy,
- mleczaj rudy.
Te same gatunki definiowane w Polsce jako niejadalne mogą być jadalne w innych krajach. Często również nie jest oficjalnie zdefiniowane, że dany gatunek może być niejadalny. Dlatego podczas grzybobrania bardzo ważne jest, by posiadać atlas grzybów, by wzbogacić swoją wiedzę.
Gatunki grzybów jadalnych w Polsce
Do jadalnych gatunków grzybów w Polsce zalicza się:
- borowik szlachetny – zwany również prawdziwkiem, jest najbardziej popularnym grzybem jadalnym. Można spożywać go na surowo, zamarynowany, ususzony oraz ugotowany. W Polsce jest aż 20 rodzajów borowika szlachetnego. Starsze borowiki mają kapelusze w kolorze ciemnobrązowym lub w brązowym. Jego zbiory trwają od czerwca do grudnia i występuje w lasach liściastych i iglastych,
- maślak zwyczajny – nazywa się go również borowikiem, maślakiem oraz maślarzem. Grzybiarze uważają go za jeden z najcenniejszych okazów, a jego jadalnymi odmianami są maślak ziarnisty, maślak żółty i maślak sitarz. Ma on szeroki kapelusz, który z czasem mięknie, jest koloru brązowego. Maślak zwyczajny ma delikatny miąższ o delikatnym smaku. Rośnie od maja do listopada,
- podgrzybek brunatny – nazywany jest również podgrzybkiem. Wywodzi się z rodziny borowikowatych. Jego kapelusz jest gładki oraz ciemnobrązowy. Trzon ma wysokość 10 centymetrów, a z wyglądu przypomina goryczak żółciowy. Rośnie w lasach iglastych, a zbierać można go od czerwca do listopada,
- kurka – trzon mierzy od 3 do 8 cm grubości. Kapelusz jest wypukły, lecz później staje się płaski. Jest lekarstwem na wirusy i robaki, niektórzy spożywają go na surowo,
- rydz – nadaje potrawom wyjątkowy aromat i smak, rośnie między sierpniem a listopadem w lasach iglastych. Jego kapelusz ma od 4 do 10 cm średnicy i ma pomarańczowy kolor, lecz zdarzają się też kapelusze czerwone. Jego cechą charakterystyczną są ciemne pręgi. Podczas jego nacięcia wydziela się płyn, który przypomina sok marchewkowy,
- opieńka miodowa – spożywanie go na surowo powodować może zatrucie pokarmowe. Można pomylić ją z opieńką ciemną.
Gatunki grzybów pod ochroną
Ochrona grzybów objęta jest aż na 54 gatunki, a z częściową ochroną na 63 gatunki grzybów. Ochroną ścisłą objęte są:
- borowik żółtobrązowy,
- dwupierścieniak cesarski,
- boczniak mikołajkowy,
- sarniaki,
- maślak trydencki,
- trufla wgłębiona,
- soplówka jeżowata.
Natomiast do grzybów jadalnych, ale objętych tylko częściową ochroną zalicza się:
- borowiczak dęty,
- wilgotnice,
- maślak żółtawy,
- maślak syberysjki,
- wodnichy,
- naparstniczki,
- mleczaje,
- soplówka bukowa,
- żagiew wielogłowa,
- smardze.
Do grzybów objętych częściową ochroną, lecz z możliwością pozyskiwania ich za zgodą Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska są:
- smardz stożkowaty,
- smardz jadalny,
- smardz grubonogi,
- smardz półwolny,
- smardz wyniosły,
- żagiew wielogłowa.
Ile jest gatunków grzybów w Polsce?
W Polsce jest aż 1400 gatunków grzybów jadalnych. Natomiast grzybów trujących jest od 200 do 250. Śmiertelnie trujących jest zaledwie kilka. Zawodowi grzybiarze są w stanie rozpoznać od 40 do 60 gatunków grzybów, gdzie przeciętny Polak jest w stanie rozpoznać tych gatunków około 15. Około 117 gatunków grzybów podlega ochronie częściowej oraz ścisłej.
Kluczowe w zbieraniu grzybów jest zbieranie tych, które rzeczywiście jesteśmy w stanie rozpoznać. Dlatego lepiej pozostać przy tych dobrze znanych. Zbieranie jadalnych grzybów do foliowej torebki może powodować, że staną się trujące.
Czytaj także:
Jak przechowywać suszone grzyby? Kompletny przewodnik
Grzyby jadalne, niejadalne i trujące - czym się charakteryzują
Trujące grzyby - jak uniknąć zatrucia?
