Kolano kinomana to wcale nie jest przypadłość tylko osób spędzających życie na siedząco. To także dolegliwość osób aktywnych. Terapię trzeba podjąć jak najwcześniej, gdy „tylko” w kolanie strzela, trzeszczy lub pyka. Ból może świadczyć o zaawansowaniu dolegliwości. Nieleczona może skończyć się operacją, której w wielu przypadkach można by uniknąć.
Spis treści:
Kolano kinomana: co to?
Kolano kinomana, znane jest również pod nazwami: konflikt rzepkowo-udowy, zapalenie stawu rzepkowo-udowego, kolano biegacza, a także zespół bólu rzepkowo-udowego (PFPS — Patellofemoral Pain Syndrome).
Jest to stan charakteryzujący się bólem przedniej części kolana, szczególnie wokół rzepki (patella). To często spotykana dolegliwość, zwłaszcza u osób prowadzących siedzący tryb życia, a także u biegaczy, rowerzystów i sportowców. Dolegliwość polega na rozmiękaniu chrząstki rzepki (chondromalacja rzepki) i rozwoju stanu zapalnego błony maziowej.
Przyczyny kolana kinomana
Najczęstszymi przyczynami kolana kinomana są:
- Specyficzna budowa kolana, która zwiększa ryzyko rozwoju konfliktu rzepkowo-udowego. Chodzi o boczne ustawienie więzadła rzepki i ściąganie jej do boku podczas aktywności fizycznej.
- Długotrwałe pozostawanie w pozycji siedzącej ze zgiętymi kolanami (stąd nazwa „kolano kinomana”). Wtedy dochodzi do długotrwałego ucisku na chrząstkę rzepki, co prowadzi do jej uszkodzenia.
- Chodzenie na wysokich obcasach, które eliminuje fazę pełnego wyprostu kolana podczas chodu i uniemożliwia chwilowe zmniejszenie nacisku na rzepkę.
- Zaburzenia równowagi mięśniowej lub przykurcze więzadeł, które powodują ściąganie rzepki do boku i nierównomierne jej obciążanie (tzw. wzmożone boczne przyparcie rzepki).
- Uraz rzepki, najczęściej z jej przemieszczeniem w kierunku bocznym lub złamaniem.
- Wcześniejszy zabieg operacyjny kolana, szczególnie rekonstrukcja więzadeł z pobraniem materiału z więzadła rzepki.
Objawy kolana kinomana
Do typowych i najczęstszych objawów kolana kinomana zalicza się:
- Początkowo pojawia się dyskomfort w kolanie podczas utrzymywania pozycji siedzącej.
- Charakterystyczne jest trzeszczenie, chrupanie czy strzelanie w kolanie, głównie podczas uginania kolana.
- Ból kolana, zwłaszcza przedniej jego części, szczególnie podczas zginania stawu, podczas schodzenia po schodach, kucania, klęczenia, biegania, przysiadów, długotrwałego siedzenia.
- Sztywność i dyskomfort wokół kolana, zwłaszcza po dłuższym okresie pozostawania w pozycji siedzącej.
Rzadko, ale kolano kinomana może dawać też objaw w postaci łagodnego obrzęku wokół rzepki.
Kolano kinomana – ćwiczenia
Ćwiczenia na kolano kinomana najlepiej dobierać indywidualnie, gdyż ważna jest przyczyna powstania dolegliwości i zaawansowania procesu chorobowego. Do dyspozycji jest kilka rodzajów ćwiczeń:
- Ćwiczenia rozciągające – przywraca prawidłową długość i elastyczność mięśni i ścięgien.
- Ćwiczenia wzmacniające – ich zadaniem jest wzmocnienie mięśni stabilizujących rzepkę i całe kolano.
- Ćwiczenia czucia głębokiego (propriorepcji) – trening przekazu informacji z aparatu ruchu do mózgu o położeniu i pracy ciała, w tym przypadku nóg.
- Trening motoryczny – trening kontroli ruchu i sposobu jego wykonywania.
Pacjentom zalecana może też być:
- poizometryczna relaksacja mięśni – obniża napięcie mięśni, pomaga wydłużać i rozciągać tkanki,
- mobilizacja rzepki w celu przywrócenia jej pełnej ruchomości oraz zmniejszenia nacisku na nią.
Przykłady ćwiczeń na kolano kinomana
Poniżej przykłady ćwiczeń stosowanych na różnych etapach leczenia kolana kinomana. Nie każde z nich może być dla ciebie odpowiednie, dlatego koniecznie skonsultuj się z fizjoterapeutą, aby ustalić co, jak i kiedy robić, aby sobie pomóc.
Prostowanie kolana na siedząco. W pozycji siedzącej na krześle prostuj kolano, podnosząc stopę, tył uda na siedzisku krzesła. Utrzymaj wyprost kilka sekund i opuść nogę do pozycji wyjściowej. Wykonaj 10-12 powtórzeń.
Rozciąganie mięśnia prostego uda. Stojąc na zdrowej nodze, zegnij kontuzjowane kolano, unosząc stopę w tył. Chwyć stopę ręka po tej samej stronie i w pozycji wyprostowanej, powoli zbliżaj piętę do pośladka. Nie wyginaj odcinka lędźwiowego. Zatrzymaj ruch w momencie, gdy pojawi się delikatne uczucie rozciągania na przedniej stronie uda. Utrzymaj pozycję 10-20 sekund, świadomie rozluźniając przód uda i ewentualnie pogłębiając zgięcie kolana po zakończeniu wydechu. Wykonaj 5-6 powtórzeń.
fot. Kolano kinomana – ćwiczenie rozciągające/Adobe Stock, Prins Productions
Rozciąganie tkanek po bocznej stronie rzepki. Uklęknij na zdrowym kolanie, a stopę drugiej nogi połóż przed klęczącym kolanem na jej zewnętrznej stronie. Dłonie oprzyj na podłożu przed sobą. Kolano opada na bok. Powoli przechodź do siadu na pięcie klęczącej nogi.
Zatrzymaj ruch, gdy poczujesz wyraźne lecz niebolesne rozciąganie po bocznej stronie rzepki. Utrzymaj pozycję 10-20 sekund, ewentualnie pogłębiając ją po wydechu. Powtórz 5-6 razy.
Rolowanie tyłu uda. Usiądź na macie. Noga zdrowa ugięta, stopa na macie. Noga kontuzjowana wyprostowana spoczywa na macie. Podłóż wałek do rolowania pod udo kontuzjowanej nogi, kolano wyprostowane. Odchyl tułów w tył i podeprzyj się rękoma tak, aby ciężar ciała spoczywał na dłoniach, opartej na macie stopie i na wałku.
Bujaj biodrami w przód i tył, aby wykonać rolowanie mięśni tylnej strony uda (przetaczać po wałku tył uda od kolana aż po dolną część pośladka). Zatrzymuj ruch na kilka sekund w najbardziej bolesnych miejscach i rozmasowuj je krótki ruchami przód-tył. Wyroluj tył uda zarówno po jego stronie przyśrodkowej jak i bocznej.
fot. Kolano kinomana – rolowanie/Adobe Stock, Михаил Решетников
Wzmacnianie odwodzicieli. Załóż pętlę z taśmy nad kostkami. Stań wyprostowana. Wędruj w przód i w tył w taki sposób, żeby przenosić nogi tak, aby cały czas mocno napinać taśmę (szerokim półokręgiem). Wykonaj 12-15 kroków w przód i w tył.
fot. Kolano kinomana – ćwiczenie wzmacniające/Adobe Stock, VlaDee
Leczenie kolana kinomana
Jeśli wystąpią objawy wymienione wyżej, można kilka dni oszczędzać nogę i stosować zimne okłady na kolano. Jeżeli w ciągu 5-6 dni ból nie ustąpi, najlepiej skonsultować się z lekarzem.
Najczęściej w leczeniu kolana kinomana stosuje się ćwiczenia wzmacniające mięśnie oraz ich rozciąganie. Bardzo pomocna jest nauka poprawnej techniki wykonywania ćwiczeń i często wykonywanych ruchów, aby zmniejszyć obciążenie stawu rzepkowo-udowego. Lekarz często decyduje się też na podanie leków o działaniu przeciwzapalnym czy wspomagającym regenerację chrząstki.
Pomocna może być też fizykoterapia. Stosuje się laser, prądy radiofrekwencyjne (Indiba, Tecar), krioterapie, taping kolana.
W przypadku, gdy leczenie zachowawcze nie przyniesie pozytywnego efektu, konieczna może być operacja.
Kolano kinomana a bieganie
Bieganie jest częstą przyczyną kolana kinomana, a dolegliwości pojawiają się najczęściej przy dość radykalnym zwiększeniu obciążeń treningowych. Gdy rozwinie się kolano biegacza, należy zmniejszyć intensywność treningów lub całkowicie ich zaprzestać na czas leczenia – decyzje podejmuje pacjent wspólnie z lekarzem po ocenie stanu kolana i nasilenia dolegliwości.
Kolano kinomana a jazda na rowerze
Jeżeli jazda na rowerze nie wywołuje dolegliwości, można ją kontynuować. Jeśli jednak ból pojawia się lub narasta w czasie jazdy albo po niej, lepiej z niej zrezygnować na czas leczenia i rekonwalescencji, a potem stopniowo zwiększać dawkę ruchu. Intensywna jazda na rowerze także może sprzyjać powstawaniu kolana kinomana.
Czytaj także:
Domowe sposoby na bolące kolana
Ćwiczenia na kolana: profilaktyczne, lecznicze
Babcine sposoby na ból kolan
